1 Doların 140 Yen Olduğu Japonya, Kur Farkından Neden Bizim Kadar Etkilenmiyor?
Ülkemizde bilhassa son 5 yılda tahminen de en çok duyduğumuz söz enflasyon oldu. Parayla hiç işi olmaması gereken 5 yaşındaki çocuklar bile ekonomi dünyasındaki tabirlere hakim duruma geldi. Ülkemizin son yıllarında direttiği siyaset nedeniyle dolar kuru önü alınamaz bir biçimde arttı. Aslında dolarıın artmasından fazla Türk lirasının paha kaybettiğini gördük.
Şöyle bir başımızı çevirip etrafa baktığımızda 1 doların 140 Japon yenine denk geldiğini görüyoruz. Biz enflasyon, kur artışı desek dahi bizdeki 1 doların karşılığı 23,5 TL civarında. Pekala bu türlü bir durumda Japonlar bizden çok daha mı makûs? Neden Japonya’da ekonomik kriz yaşanmıyorken ülkemizde bir kriz yaşıyoruz? Burada asıl nokta, kurun kendisinden değil alım gücüyle alakalı.
Japonya’da kur yüksek olsa da yenin alım gücü TL’ye nazaran çok daha yüksek.
Japonya, 80’li yıllardan itibaren yenin uluslararası para ünitesi olması için büyük bir efor sarf etti. Bu eforun sonucunda ise yen; dolar ve euro üzere küresel para ünitelerinin akabinde en çok ticareti yapılan para ünitesi ortasına girdi. Paranın gücü ve istikrarını önemseyen Japonya, rakamsal kıymetin çok da değerli olmadığını tüm dünyaya gösteren ülkelerden biri.
TL’nin yaşadığı zahmet, dolar kurundaki artıştan değil, para ünitesinin ani paha kaybı yaşamasından kaynaklanıyor.
Elinizde 100.000 yen olduğunu düşünelim. Bu paranın kıymeti ne olursa olsun yarın yüzde 10 paha kaybetmeyeceğini bilirsiniz. Bu da paraya olan inancı artırır. TL’de ise bu inanç kaybedilmiş durumda.
Bugün 100.000 TL ile 4220 dolar alabiliyorken yarın tıpkı parayla 3900 doları bile sıkıntı alıyorsak paramızın pahasını kaybettiğini görürüz. Yani burada kıymetli olan nokta, doların kurundan ziyade paranın güvenilirliğini kaybetmesi ve alım gücünün azalması.
Japon yeni, dolar kuru karşısında çok bedelsiz görünse de paranın kıymetinden çok parayı kullanan bireylerin alım gücüne bakmak gerekiyor.
Japonya’nın 2021 datalarına göre kişi başına düşen ulusal geliri 40.540 dolar. Yani; yen ne kadar bedelsiz olursa olsun bu para ünitesine sahip şahısların 1 yılda elde ettiği yenin dolar karşılığı 40.540 dolara denk geliyor.
Bu da halkın çok daha refah içerisinde yaşamasını sağlıyor. Tıpkı yıl içerisinde Türkiye’de kişi başına düşen ulusal gelir ise 9.050 dolar civarında. 2022’de ise ülkemiz için bu gelir 10.618 dolar olarak belirlenmiş.
Japonya, güçlü bir endüstriye sahip.
“Benim babam Toyota üzere adam” reklamını hepiniz bilirsiniz. Japonya iktisadı, II. Dünya Savaşı’ndan sonra önemli ölçüde arttı. Japonya’nın parası dolar karşısında çok fazla kıymet kaybetmiyor. Çok uzun mühlet boyunca yıllık enflasyon tek haneli sayıları geçmedi.
Bu da bir Japon vatandaşın cebindeki Japon yeninin erimeden birebir alım gücünde kalmaya devam ettiğini gösteriyor. Elbette bunun gerisinde değerli bir güç var. Japonya; Toyota, Nissan, Honda, Mazda, Suzuki, Canon, Sega, Nintendo, Sony, Panasonic, Nikon, Bridgestone üzere sayamayacağımız kadar çok dünyaca ünlü markaya sahip. Araba, oyun konsolu, kamera ve daha pek çok kesimde hizmet veren bu markalar, Japon iktisadını adeta ayağa kaldırıyor.
Peki Türkiye neyi yanlış yapıyor dersiniz?
Ülkemiz aslında uzun bir müddet çok istikrarlı bir büyüme yakalamıştı. Lakin son yıllarda gerek ABD yaptırımları gerek iktisatta yürütülen yanlış politikalar nedeniyle parasında kıymet kaybı yaşamaya başladı.
Dolar 23 değil 100 TL de olabilir. Buradaki değerli nokta, paranızın alım gücüdür. Yani 1 dolar 100 TL olur lakin taban fiyat 150.000 TL olursa dolar yüksek olsa da refah içerisinde yaşayabiliriz.
Türkiye’nin seçim sonrasında tekrar bir ekonomik seyahate çıkacağı görülüyor. Umarız yapılan kusurlardan geri dönülür ve paramız çok daha pahalı bir hale gelir.