100 Yıldır Çözülemeyen Sorunu Çözüp 1 Milyon Dolarlık Mükafatı Reddeden Dâhi Matematikçinin Mütevazı Ömrü

Hepimiz toplum tarafından bilinen, saygınlık kazanmış ve sevilen biri olmayı isterken kimilerimiz ise başarılarına rağmen soyutlanmayı tercih ediyor. 

Toplumun önünde olmamayı tercih eden isimlerden biri de yıllardır çözülemeyen “Poincaré Varsayımı”nı kanıtlayan ve matematik dünyasında çığır açan Grigori Perelman.

Not: Diğer Milenyum Soruları’nı içeriğin sonundaki ilgili içerikte bulabilirsiniz.

Poincaré Varsayımı nedir?

Poincaré Varsayımı, 3 boyutlu bir küre halinin rastgele bir formda deforme edilerek, yani büzülerek yahut gerilerek, bir topolojik küre formuna dönüştürülebileceğini öne süren bir matematiksel argümandır. 1904 yılında Fransız matematikçi, fizikçi ve filozof Henri Poincaré tarafından ortaya atılmıştır.

Yıllarca kanıtlanamadığı için Clay Matematik Enstitüsü “Milenyumun Sorusu” olarak bu varsayımı paylaştı ve doğruluğunu kanıtlayabilene ödül vereceğini açıkladı. 

2000’li yılların başında paylaştıkları bu varsayım için belirledikleri ödül ise matematik alanının Nobel Mükafatı olarak görülen Fields Mükafatı ve 1 milyon dolardı.

2002 yılında ise Grigori Perelman isimli matematikçi, Poincaré Varsayımı’nı kanıtladı.

Perelman, varsayımı kanıtlamakla kalmadı birebir vakitte da 33 sayfalık tahlilini erişime açık bir bilimsel arşiv sitesi olan “Arxiv.org”da yayınladı ancak “Ben ünlü olmak istemiyorum. Teşhir edilecek bir sirk maymunu değilim. Altı üstü bir soru çözdüm ve bu kadar büyütülmesi değişik.” diyerek mükafatları reddetti.

Ayrıca tahlilinin internette yayılmasının akabinde, katıldığı davetlerde çözümde Richard Hamilton’un çalışmalarından faydalandığını lisana getirmiş ve “Ben, onun müsaadesini alamamış olsam da Hamilton’un bir çömeziyim.” demişti.

Peki Grigori Perelman kimdir?

Tam ismi Grigori Yakovlevich Perelman olan Yahudi kökenli matematikçi, 13 Haziran 1966’da Saint Petersburg’da doğdu. Grigori’nin annesi de kendisi üzere matematikçiydi ve onu büyütebilmek için yüksek lisans çalışmalarından vazgeçti. 

Ayrıca Grigori şimdi 10 yaşındayken matematiksel yeteneği kendini gösterdi ve annesi onu Sergei Rukshin’in okul sonrası matematik eğitim programına kaydetti. 1982’de Milletlerarası Matematik Olimpiyatı’nda Sovyet grubunun bir üyesi olarak yer aldı ve burada altın madalya kazandı.

16 yaşında Leningrad Devlet Üniversitesi Matematik ve Mekanik Okulu’na girdi ve doktorasını tamamladı. Sonrasında, New York Eyalet Üniversitesinde kendisine teklif edilen bir konumu kabul etti ancak New York’ta aradığını bulamadı. Daha sonra ABD’nin en düzgün üniversitelerinden gelen teklifleri de reddederek 1995’te Saint Petersburg Steklov Enstitüsüne geri döndü.

Matematik dünyasında bu kadar değerli bir gelişmeye sebep olmasına karşın neden mükafatları kabul etmedi?

Pek çok kişi, çok varlıklı olduğu için mükafatları kabul etmediğini düşünse de Perelman, birinci bakışta anlaşılabilecek kadar fakir bir durumda yaşamını sürdürüyordu. 

Ödülleri reddetmesinin asıl nedenleri ise tahlilinin 4 yıl sonra kabul görmesi ve ABD’deki birtakım matematikçilerden gerekli saygıyı görmemesi dolayısıyla onurunun kırılmasıdır.

Kendisini merak eden binlerce insan olmasına karşın Perelman, toplumdan soyutlanmış bir formda ömrünü sürdürüyor.

Günümüzde Perelman, annesiyle birlikte oldukça bakımsız bir konutta, çalıştığı devirdeki birikimi ya da annesinin emekli maaşıyla yaşıyor.

Bazı kaynaklarda Perelman’ın geçtiğimiz yıllarda matematik eğitimine devam etmek için para mükafatını kabul ettiği bilgisi yer alıyor.

Diğer Milenyum Soruları: