20 Bin Yıllık Kolye Modülünden İnsan DNA’sı Çıkarıldı
On binlerce yıl öncesinden bulunan kolye ve küpeler bile o yıllara ışık tutulmasını sağlayabiliyor. Aksesuarların bulunduğu bölgedeki insan topluluğunun statü ayrımı ve kültürü, bu keşifler sayesinde aydınlığa çıkıyor.
Ancak birebir bölgede insan kalıntısının olmaması, o periyotta yaşayan insanların kesin olarak nereye ilişkin olduklarını bilmemizin önüne geçiyor. Lakin yeni geliştirilen yöntemlerle artık bu da mümkün olmaya başladı. Bir örneği de 3 Mayıs’ta yayımlanan bir araştırmayla duyuruldu.
Rusya’da bulunan bir kolyeden DNA örnekleri alındı!
- DNA örneği alınan, kolyeye takılmak için oyulan geyik dişi.
Max Planck Enstitüsü’nden bilim insanları, bir eşya üzerine bulaşan insan DNA’larını, eşyayı parçalamadan elde etmek için geliştirdikleri yeni metodu kullandı. 2019 yılında Sibirya’daki Denisova Mağarası’nda bulunan ve yaklaşık 20 bin yıllık olduğu düşünülen kolyeden ‘çevresel DNA (eDNA)’ elde edildi.
Kolyeden alınan DNA bize neler anlattı?
DNA’yı inceleyen bilim insanları, DNA’daki X kromozomu sayısının, bu kolyeyi takan kişinin bir bayan olduğuna işaret ettiğini gördü. Ayrıyeten bayanın DNA’sı, 17 bin ila 24 bin yıl evvel bölgede yaşayan iki toplulukla uyuşuyordu.
DNA, günümüz insanlarıyla karşılaştırıldığındaysa kişinin kızılderililere büyük oranda benzediği ortaya kondu. Öte yandan kromozomlar dışında bayanın hiçbir fizikî kalıntısına rastlanılmadı.
Peki, bu DNA ufak bir kolye modülünden nasıl çıkarılıyor?
İnsan ve öteki tüm canlıların DNA’ları, ter yahut deri hücreleri aracılığıyla etrafa saçılıyor. Kolye modülünde bulunan DNA da aslında bu yolla eşyaya bulaşan DNA’lardan biriydi.
Bilim insanları, kolyedeki DNA’yı elde etmek içinse özel bir kimyasal karışımdan faydalandı. Bu kimyasal karışım 90 santigrat dereceye kadar sıcaklıkta ile ‘yıkanan’ kolye, hiçbir ziyan görmeden DNA’nın elde edilmesini sağlıyordu.
Üstelik bu yol o kadar başarılıydı ki, Enstitü’den Elena Essel’e nazaran bir insan dişinin örneği alınmışçasına sonuç elde edildi.
Yeni yol ile neler yapılabilecek?
Max Planck Enstitüsü’ndeki grup, artık yeni prosedürlerini daha evvel keşfedilmiş öbür eşyalar ve aksesuarlar üzerinde de uygulamaya başlayacak. Bu sayede daha evvel geçmişte görülmemiş ve öğrenilmemiş başka detayların gün yüzüne çıkarılması hedeflenecek.