500 TL’lik Banknotların Gerekliliğini Gösteren Açıklama

Ekonomist Şenol Babuşçu, yaptığı çalışmada 500 TL ve 1000 TL’lik baknotların gerekliliğine vurgu yaparken öte yandan 5 TL ve 10 TL’lik madeni paraların da gerekli olacağına vurgu yaptı. Açıklama metni şu formda:

Seçimden sonra ister mevcut Hükümet devam etsin isterse muhalefet iktidara gelsin 3 ay içinde yapılacak işler içinde 500 TL’lik banknotu basmak ve 5 TL’lik madeni parayı çıkarmak öncelikli olarak yer almaktadır. 

Neden 500 TL’lik Banknot?

1- 500 TL’lik banknot (emisyon tıpkı kaldığı sürece) enflasyon doğurmuyor. Enflasyon, 500 TL’lik banknotu doğuruyor. Merkez Bankası’nın temel gayesi fiyat istikrarı (enflasyonla mücadele) ve TL’nin bedelini korumaktır. Kanunda da bu bahisler açıkça belirtilmiştir. Şayet Merkez Bankası vazifesini yapıp enflasyonla çaba etseydi ve TL’nin pahasını korusaydı 500 TL’lik banknota muhtaçlık kalmazdı. 500 TL’lik banknot gereksinimi Merkez Bankası’nın misyonunu yapmamasından kaynaklanmıştır.

2- Türk Lirası, 200 TL banknotun çıktığı tarih olan Ocak 2009’dan buyana çok bedel kaybetmiştir. Örnek vermek gerekirse Ocak 2009’da 1 dolar = 1,53 TL olup en büyük banknot olan 200 TL ile 131 dolar alınır iken, bugün 1 dolar=20 TL olup, 200 TL ile 10 dolar alınabilmektedir.

Küpür	2009	Nisan 2023
200 TL	131 $	10 $

Başka bir örnek vermek gerekirse Ocak 2009’da 1 litre motorin 2,37 TL olup 200 TL ile 84 litre motorin alınır iken, bugün 1 litre motorin 22 TL olup 200 TL ile 9 litre motorin alınabilmektedir.

Kupür	2009	Nisan 2022
200 TL	84 litre motorin	9 litre motorin

3- Uluslararası kabuller en büyük kupürlü banknotun emisyon içindeki hissesinin %50’yi geçtiği taktirde daha büyük bir banknot çıkarılması gerektiğini göstermektedir. Şu an itibariyle en büyük banknot olan 200 TL’nin emisyon içindeki hissesi % 59’u geçmiştir.

Emisyon Hacmi İçinde Kupürlerin Hissesi %
Kupür	2009	Mart 2023
200	16	59
100	41	33
50	29	5
20	8	1
10	4	1
5	2	1

Diğer bir kabul ise en büyük 2 banknotun emisyon içindeki hissesinin % 90’ı geçtiği taktirde daha yüksek kupürlü bir banknotun çıkarılması gerektiğidir. Ülkemizde şu an itibariyle en büyük 2 banknot olan 200 TL ve 100’lik kupürlerin emisyon içindeki hissesi % 92’dir. Bu durumda 500 TL’lik banknotun çıkarılmasının gerekliliği açıktır.

Sonuç olarak seçimden sonra 3 ay içinde Merkez Bankası seçilen Hükümetin önüne 500 TL’lik banknotun ve 5 TL’lik madeni paranın çalışmasını koyup, çıkarılmasını istenilecektir.

2024 yılı içinde ise 1.000 TL’lik banknot ve 10 TL’lik madeni paranın piyasa çıkarılması da bir gereklilik olarak ortaya çıkacaktır.