Ağlamak ve Gözyaşı Dökmek Hakkında Farklı Bilgiler

Ağlamak da en az gülmek, korkmak, heyecanlanmak kadar doğaldır. Neden ağlıyoruz sorusunun ise kesin bir cevabı yok zira gözyaşı dökerek yaptığımız ağlama aksiyonunun tek nedeni üzülmek değil. O denli ki bazen gözümüzden bir damla yaş gelmeden de çok üzülebildiğimiz üzere bazen gözyaşlarına boğulup ağlasak da aslında üzgün olmayız. Evet, olay hayli karışık.

Yenidoğan bir bebeğin ağlaması ile yetişkin bir bayanın ya da yetişkin bir erkeğin ağlaması tıpkı değil. Elbette toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin de bu durumda rolü büyük lakin değişik bir halde evrimsel süreçte de ağlama ve gözyaşı dökme olayı farklı bir noktaya gelmiştir. Artık gelin biraz derinlere dalalım ve ağlamak, gözyaşı dökmek üzere durumlar hakkındaki kimi enteresan bilgilere bakalım.

Ağlamak ve gözyaşı hakkında değişik bilgiler:

Kadınlar erkeklere nazaran çok daha fazla ve çok daha uzun mühlet ağlıyor.
Gözyaşı erkekler için tam bir libido killer.
Üç farklı ağlama cinsinden bahsetmek mümkün.
İnsanlar bize acısın diye ağlıyor olabiliriz.
Ağlarken gözyaşı dökmüyorsanız şüphelenin.
Sonsuza kadar ağlayabilirsiniz.
Gözyaşı üretmemizin nedeni aslında ağlamak değil.
Yenidoğan bebekler aslında tam olarak ağlamazlar.
Evet, timsahlar sahiden de ağlar.

Kadınlar erkeklere nazaran çok daha fazla ve çok daha uzun mühlet ağlıyor:

50 yaşından küçük bir küme erkek ve bayana soruldu; ne kadar sıklıkla ağlıyorsunuz? Kadınlar ayda 2 ile 4 defa ağladıklarını, erkekler ise 2 ayda bir defa ağladıklarını söylediler. Ağlama müddeti sorulduğunda ise erkeklerin yüzde 66’sı beş dakikadan kısa sürdüğünü, bayanların yüzde 38’i ise 6 ile 15 dakika ortasında ağladıklarını söylediler.

Ağlama nedenleri ise kimi bahislerde ortak. Örneğin vefat, ayrılık, hastalık üzere bahislerde bayanlar ve erkekler tıpkı oranda ağlıyor. En büyük fark ise günlük olaylarda yaşanıyor. Erkekler günlük sıkıntılarda küfür etmeyi tercih ederken bayanlar ağlıyor. Tüm bu bilgiler, klinik psikolog İsim Vingerhoets tarafından yapılan çalışmalara dayanıyor.

Gözyaşı erkekler için tam bir libido killer:

Kadınların neden erkeklere nazaran çok daha fazla ağladığı kesin olarak bilinmiyor. Östrojen gözyaşı tetiklemiyor ancak testosteron gözyaşını bir ölçü engelliyor olabilir. Elbette toplumsal cinsiyet eşitsizliği yüzünden erkeklerin ağlamamak üzere yetiştirildiğini de hesaba katmak gerekiyor lakin enteresan bir ayrıntı daha var, seks.

Yine İsim Vingerhoets tarafından yapılan bir çalışmada erkekler, gözyaşı kokusu aldıkları vakit cinsel olarak uyarılmadıklarını ve hatta soğuduklarını belirttiler. Evrimsel olarak neden bu türlü bir reaksiyon verildiğine dair uzmanların hiçbir fikri yok lakin bayanların gözyaşı dökerek erkeklerin saldırganlığını azaltmaya çalıştıkları düşünülebilir. Cinsel arzuyu neden öldürüyor hiçbir fikrimiz yok.

Üç farklı ağlama cinsinden bahsetmek mümkün:

Uzmanlar üç farklı ağlama tipi olduğunu keşfettiler; doğal ağlama, refleks ağlaması ve duygusal ağlama. Doğal ağlama gözümüzün kendini korumak için gözyaşı ürettiği ağlamadır ve dışarıdan pek aşikâr olmaz. Refleks ağlaması soğan, duman, parfüm, parlak ışık, toz, kimyasal ve gibisi üzere tesirlere karşı reaksiyon olarak çok fazla gözyaşı salgılaması durumudur. Duygusal ağlama ise üzgün, keyifli ya da bu üzere ağır bir his hissettiğimizde meydana gelen ağlamadır.

İnsanlar bize acısın diye ağlıyor olabiliriz:

Neden ağlıyoruz, sahiden kesin bir şey söylemek mümkün değil fakat yapılan araştırmalarda hiç tanımadığımız birini bile ağlarken gördüğümüz vakit ona karşı sempati beslediğimiz ve yakınlık kurduğumuz açıkça görülüyor. Evrimsel süreci şöyle bir gözümüzün önüne getirelim ve bir senaryo kuralım;

Karşı kabileden geldiler, anamızı babamızı kestiler ve sıra bize geldi. Savaşacak durumumuz yoksa başlıyoruz ağlamaya ve karşı taraf bize acıyıp öldürmüyor. Neden olmasın? Bu türlü bir durum olmasa bile nasıl ki keyifli olduğumuzda kahkaha atıyoruz, tahminen üzüldüğümüzde de birileri görsün ve bizimle empati kursun diye ağlıyor ve gözyaşımızı da üzgünlüğümüzün delili olarak sunuyoruzdur. Yani bir tıp yardım işareti olabilir.

Ağlarken gözyaşı dökmüyorsanız şüphelenin:

Ağlamamak başka, ağlarken gözyaşı dökmemek farklı problem. Kimileri ağlayamaz lakin kimileri ağlamasına karşın gözyaşı dökemez. Bu bir meseledir zira gözyaşımızın yetersiz olduğu bir durum olan kuru göz sendromundan muzdarip olabilirsiniz. Kelam konusu sendrom yalnızca ağlamayı değil, göz sıhhatini da etkilemektedir. Bazı hastalıkların yanı sıra kullanılan kimi ilaçlar ve kuru hava, uzun mühlet ekrana bakmak üzere durumlar da kuru göz sendromuna neden olabilir. Bu türlü bir durumda bir göz tabibine muayene olmanız gerekiyor.

Sonsuza kadar ağlayabilirsiniz:

Tabii isteğimiz herkesin gülmesi, kimsenin ağlamaması istikametinde ancak isterseniz bedeniniz sonsuza kadar ağlamanıza müsaade verir zira Amerikan Oftalmoloji Akademisi’ne nazaran aslında her yıl ağlayarak ya da farklı yollarla ortalama 114 litre gözyaşı döküyoruz. Gözlerimizin üzerindeki lakrimal bezler tarafından üretilen bu gözyaşları alt ve üst göz kapaklarımızda bulunan küçük deliklerden dışarı akar. Bu üretim daima devam ettiği için bol bol su içmek kaydıyla gönlünüzce ağlayabilirsiniz.

Gözyaşı üretmemizin nedeni aslında ağlamak değil:

Vücudumuz her saniye hayatta kalmamız için sayısız şey üretirken sadece ağlayalım da birilerinden yardım isteyelim diye gözyaşı üretmiyor elbette. Sodyum, bikarbonat, klorür ve potasyumdan oluşan gözyaşlarımız aslında burnumuzu ve boğazımızı ıslatmak için üretilir. Gözyaşı, nazolakrimal kanallardan burnumuzun ardına ve boğazımıza akarak mukusla karışır ve onu ıslatır. Ağladığımızda burnumuzun akma nedeni de budur.

Yenidoğan bebekler aslında tam olarak ağlamazlar:

Ağlamak denilince aklımıza elbette birinci olarak yenidoğan bebekler gelir. Bu minicik beşerler altlarına yaptıkları, acıktıkları ya da rastgele bir rahatsızlık duydukları vakit tüm güçleriyle bağırarak ağlarlar ama doğal bu aslında bildiğimiz ağlama üzere değildir. Kendileri bunu bir çeşit irtibat biçimi olarak kullanırlar. Esasen birinci birkaç ay bebekler gözyaşı da üretemez. Tahminen de bebekken geliştirdiğimiz bu ağlama refleksini farkında olmadan yetişkinliğimizde bile kullanıyoruzdur, kimbilir?

Evet, timsahlar hakikaten de ağlar:

Timsah gözyaşları terimi ve timsahların ağladığı efsanesi birinci kere 15. yüzyılda kaleme alınmış The Voyage and Travel of Sir John Mandeville isimli kitapta ortaya çıkmıştır. Kitapta, timsahların insanları yerken ağladıkları anlatılır. 2007 yılında yapılan bir çalışma gerçekten de timsahların avlarını yerken ağladıklarını ortaya çıkardı. Timsahlar dışında da ağlayan daha pek çok canlı çeşidi vardır fakat gözlerini korumak dışında bu canlıların tam olarak neden gözyaşı döktüklerini bilemiyoruz.

En insani ve duygusal hareketlerimizden olan ağlamak ve gözyaşı dökmek hakkında kimilerini birinci defa duyduğunuz sıra dışı bilgilerden bahsettik. Neden ağlıyoruz sorusunun kesin bir cevabını bulmak güç olsa da kabul edelim, kimileri gözyaşlarını bir silah üzere kullanmayı düzgün beceriyor.