Ani Bir Hafıza Kaybı Yaşasaydık Cinsel Yönelimimizde Bir Değişiklik Olur mu?

Filmlerde gördüğümüz ani bir hafıza kaybı sonrası büsbütün değişik hayatlara başlayan karakterleri bir kenara itelim. Evet, ismini söylem etmekten çok hoşlandığımız Eternal Sunshine of the Spotless Mind filmi de dahil. Burada bilimin bize ışık tuttuğu tarafa hakikat bakarak konuşacağız.

Çünkü bilim der ki; hafıza kaybı yani amnezi dediğimiz olay, bir kaza geçirdikten sonra her şeyin geri dönüşüm kutusundan kalıcı olarak silinmesi değil, kişinin hafızasında birikmiş her türlü maharet, tecrübe, bilgi ve gerçeği unutmasıdır.

Amnezi deyip geçmeyin zira altında bir o kadar daha yatıyor.

Şimdi amnezinin tıptaki tarifini yapalım. Amnezi, son birkaç yılın yahut daha yakın bir vakit diliminin ve hatta son birkaç saniyenin içindeki anıların unutulmasıdır. Bildiğiniz hafıza kaybı. Öteki ismi amnestik sendromdur.

Felç ve tümör de bu hastalığın tetikleyicisi olabilir. Amnezi; kendi içinde Retrograd, Anterograd, İnfantil, Süreksiz Küresel Amnezi, Disosiyatif Amnezi, Travma Sonrası Amnezi gibi birçok tipe ayrılır.

Örneğin isminden da anlaşılacağı üzere Travma Sonrası Amnezi, bir baş travmasının akabinde gelişir. İnfantil ise erken çocukluk anılarını hatırlayamamaktır. Zaten çok az kişi 3-5 yaş anılarını hatırlayabilir. Hatırlayan o az kısma buradan bir şapka çıkaralım.

Şimdi asıl soruya geldik: Amnezi, insanların cinsel yönelimlerini unutmasına neden olabilir mi?

Cevap: Olabilir.

Cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği karmaşıktır ve istemeden de olsa toplumsal faktörlerden etkilenebilir.

Aseksüel, yani hiçbir tarafa karşı cinsel çekim hissetmeyen birini düşünelim. “Hadi kızım/oğlum, kaç yaşına geldin. Birini bul da evlen artık!” biçimi sesler duyalım başımızda. Bu kişi, etrafının vereceği reaksiyonlarla uğraşmak istemediği için onları kestirip atıyor olabilir.

Veya tutucu bir ailenin, hemcinsine ilgi duyan bireyini düşünelim. Dışarı yansıttığı hisler ve niyetler farklıdır ve daima değişkenlik gösterir. O yüzden bir yönelim mutlaktır ve hiçbir surette değişmez, bireyler muhakkak ve birebir ona nazaran davranırlar diyemeyiz.

Amnezi olayına geri dönecek olursak; travma, kişinin cinsel yönelimini yahut cinsiyet kimliğini farklı biçimlerde etkileyebilir. 

Travmalar illa beyin hasarından dolayı olacak diye bir kural da yok. Biraz forumları kurcaladığımızda geçirdiği kalp krizinden sonra eş cinsel olduğunu sav eden birini buluyoruz. Bilim bunun hakikat olabileceğini söylüyor. Kulağa ne kadar çılgınca gelse de.

İnternette bulabileceğimiz bir tane resmi hadise var, şimdilik.

Reddit üzerinde bu mevzuya açıklık getiren sinirbilimci ağabeyimiz, yaptığı araştırmada çevrim içi sırf bir tane makale bulabilmiş. Makalede de tek bir olaydan bahsediliyormuş. 

Onun tecrübelerinden yola çıkarak diyoruz ki beyin hayli karmaşık yapılı bir mucize. Çünkü dediğine nazaran nöropsikoloji dalında kulağa garip gelecek birçok çeşitten travma mevcut. Her an her şey olabilir. Kulağa çok saçma yahut komik gelse bile.

Örneğin arkadaşlarınızın ve sevdiklerinizin yerini zombi/robot klonların aldığına inanmaktan tutun, görüşünü kaybedenlerin kör olmadığına ve hala görebildiklerine inanmasına kadar sarfiyat. Hatta önü alınmazsa başlarına çok berbat şeyler gelebiliyormuş.

İstisnalar kaideyi bozmaz. Cinsel kimliğin ‘silinmesi’ diye bir olayın ihtimali epey düşük.

Yok demiyoruz. İnsan ömründe her şey olabilir. Amnezi belki kişinin cinsel yönelimini ve kimliğini büsbütün silmez ama geçmiş yaşantısındaki ilgilerini hatırlamamasına sebep olabilir. Bu bahiste geçmişte kendini nasıl tabir ediyorsa onu hatırlayamadığı için de değişiklikler elbette olacaktır.

Amnezi geçiren biri geçmiş hisleri tekrar deneyim etme talihini bulduğunda tecrübeler vasıtasıyla geçmişe dönebilir. Yani bu kişi, cinsel yönelimini hatırlamıyordur ve geçmişte keşif sırasında geçtiği evrelerden tekrar geçerek özüne dönebilir.

Bu olayı yalnızca hemcinslerine ilgi duyan şahıslar üzerinden düşünmek elbette ki gerçek olmaz. Açıklamada da belirttiğimiz gibi karşı cinse ilgi duyan bireyler de amnezi sonrası baş karışıklığı yaşayabilir, çok olağandır. Bir şeyleri yanlış hatırlayabilir, hatta hiç hatırlamayabilir de.

İşin özü her vakit, her ne olursa olsun insanca yaşamaktır. Travmalar ciddidir, her şeye tesir edebilir ve de cinsel yönelim ve kimlik, insanların karakterini belirlemez ve kesinlikle ömür haklarının elinden alınmasına sebep olamaz.

Kaynak: Medium, Acıbadem, Reddit