Antik Mısır’da Kölelerin Cinsel Organlarını Neden Kesiyorlardı? Sünnetle Farklı Bir Bağı Var!
Kurulan birinci uygarlıklardan biri olan Antik Mısır, bugün hâlâ sırrını çözemediğimiz öyküler, mimari eserler ve farklı ritüellerle dolu. Bu ritüellerden biri de Eski Krallık periyodunda kölelerin, düşmanların ve savaşta esir düşenlerin cinsel organlarının kesilmesi.
Bu uygulama nasıl başladı, köleleri ve esirleri aşağılama formülü olarak kullanılmadan evvel gerisinde ne üzere sebepler yatıyordu? Doğduğumuz yüzyıla şükrettiren olaylardan birini gelin birlikte araştıralım.
Binlerce yıl evvel yaşamış medeniyetlerin toplumsal alışkanlıkları hakkında nasıl fikir sahibi olabiliyoruz?
Cevabı elbette arkeolojik araştırmalarda gizli. Bu farklı ve bir o kadar da acı verici uygulamayı Antik Mısır metinlerinde ve sanat yapıtlarında bulabiliyoruz. Mesela MÖ’den kalma mezar duvarlarında ve çeşitli yapıtlarda uygulamanın tasvirlerini görmek mümkün.
Hatta bunlardan biri de Giza’da bulunan piramitlerin en büyüğü olan Saqqara’da, Ankhmahor’un mezarında, iki yetişkin erkeğin penisinin kesildiğini resmeden bir kabartma bulunuyor.
Bunu yapmak birinci kimin aklına geldi? Aslında ardında kutsal bir kıssa yatıyor.
Eski Krallık periyodunda bir aşağılama ya da cezalandırma sistemi olarak kullanılan bu ritüelin kökleri, Antik Mısır Mitolojisi’ndeki 4 kardeş allahın öyküsüne dayanıyor. Hadım uygulamasının temeli, mitoloji meraklılarının ismini hayli güzel bildiği, ölülerin ve yine doğuşun rabbi olan Osiris’in vefat hikâyesinde gizli. Bu öyküde; güzelliğiyle tanınan Tanrıça Isis, ölümlü dünyanın rabbi Osiris, kötülük rabbi Seth ve bilgelik tanrıçası Nephtys isimli 4 kıymetli ilah ve tanrıça rol alıyor.
Tanrılardan Osiris tanrıça Isis ile, Seth de Nephtys ile evlidir. Ancak öteki tüm rabler üzere İlah Seth de Isis’in hoşluğundan etkilenip Isis’e aşık olur. Isis’le evlenmek isteyip Osiris’e düşmanlık besleyen Kötü İlah Seth, söylenenlere nazaran en güçlü ilah olan Güneş Yaradanı Ra gökyüzüne çıktığında yokluğunu fırsat bilip İlah Osiris’i öldürür. Öldürdüğü allahın bedenini 14 farklı yerinden keserek Nil Nehri’nin etrafındaki kentlere dağıtmaya başlar.
Osiris’in utancı binlerce kölenin mukadderatı oldu.
Bunu öğrendiğinde çok üzülen Isis ise bir an evvel yola çıkıp kardeşi Nephtys ile sevgili kocası ve birebir vakitte kardeşi olan Osiris’in kesimlerini aramaya başlar. Farklı farklı kentlerde birer birer Osiris’in parçalarını bulur. Eksik kalan tek modül ise Osiris’in penisidir. Bulduğu her kesimin olduğu yereyse, gelecek devirlerde Antik Mısırlılar tarafından bugün hâlâ kalıntılarını bulabildiğimiz büyük tapınaklar inşa edilecekti.
Bundan sonra, Isis tanrısal gücünü kullanarak Osiris’in beden kesimlerini birleştirdi ve kocasını diriltti. Dirildiğinde Osiris bütün olarak vücuduna sahip olmadığından artık ölümlüler dünyasına hükmedemeyecektir. Bu sayede Osiris ölüler dünyasına giderek oraya hükmetmeye başlar. Osiris ile Antik Mısır’da penis kesme asillik, soyluluk, ilah katına erişme üzere görülmeye başlandı. Fakat ilerleyen yıllarda bu durum değişerek aksine döndü. Nüfusun alt katmanında görülen binlerce köle ve esir hadım edildi.
Bonus: Günümüzdeki sünnet geleneğinin atası Antik Mısırlılardır.
Antik Mısırlıların yakaladıkları tutsakların acı veren bir uygulamaları hem o periyoda nazaran epeyce maliyetliydi hem de birçok tutsağın hayatını kaybetmesine yol açıyordu ve köle pazarında satışları zorlaşıyordu.
Bu sorunu çözmek için Mısırlılar, vakitle uygulamayı sadece sünnet derisini kesmeye dönüştürdüler. Bu değişiklik, tutsakların köle olarak ekonomik kıymetini sürdürmelerine imkan tanırken, birebir vakitte onlara köle olarak ömür uzunluğu alınıp satılma gerçeğini hatırlatıyordu.
Yani günümüzde hala İslam ve Yahudilik inancında var olan sünnet geleneği, Antik Mısır ritüellerinin bir uzantısı. Sünnet hakkındaki farklı fikirleri incelediğimiz yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.