Arjantin’de Madeni Paranın Materyal Pahası Kendisinden Fazla

Arjantin, son yıllarda ekonomik dertler ve enflasyonla boğuşan bir ülke. Ülkenin para ünitesi peso, dolar karşısında büyük kıymet kaybetti. Bu durum, ülke iktisadını ve halkın alım gücünü olumsuz etkiledi. Enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde de madeni paraların kıymeti ekseriyetle düşer. Zira madeni paraların nominal pahası, materyal bedelinden daha düşüktür. Lakin Arjantin’de aksisi oldu. Madeni paraların malzeme bedeli, nominal bedelinden daha yüksek hale geldi.

Arjantin’in enflasyon oranı 2023 yılının Nisan ayında %108,8’e ulaştı. Bu, dünyanın en yüksek enflasyon oranlarından biri. Enflasyonun bu kadar yüksek olmasının nedenleri ortasında hükümetin para basması, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, güç ve besin fiyatlarındaki artışlar, vergi ve harcama siyasetleri sayılabilir. Bütün bu durumlar da farklı bir sonuç doğurdu.

Arjantinliler, madeni paralarını parçalayıp satmaya ve kâr etmeye çalışıyorlar

Arjantin’de madeni para üretimi için kullanılan bakır ve çinko fiyatları son yıllarda arttı. Bu da madeni paraların nominal bedelinden daha fazla metal kıymeti taşımasına yol açtı. Örneğin, 1 peso kıymetindeki madeni paranın metal kıymeti yaklaşık 1,5 peso civarında. Bu nedenle birtakım beşerler madeni paraları eritip hurda olarak satmayı tercih ediyorlar. Bu da hem hükümete hem de vatandaşlara ziyan veriyor.

Arjantin’in enflasyon sorunu çözülmesi gereken acil bir sorun. Ülke iktisadının istikrara kavuşması için hükümetin para siyasetini sıkılaştırması, bütçe açığını azaltması, borç yapılandırmasını tamamlaması ve yapısal ıslahatları hayata geçirmesi gerekiyor. Aksi takdirde Arjantin’in ekonomik geleceği kurtarılamaz düzeye gelebilir.

Videodaki madeni paralar 1,2 gram nikel, 5,5 gram da bakır içerdiği belirtiliyor. 

Arjantin’de yaşanan bu olay, ‘Türkiye’de de olabilir mi?’ sorusunu akla getiriyor. Türkiye de ekonomik badireler ve enflasyonla uğraş eden bir ülke. Türk lirasının dolar karşısındaki kıymeti de düşük. Lakin Türkiye’de madeni paraların materyal kıymeti, nominal kıymetinden daha yüksek değil. Bu nedenle Türkiye’de Arjantin gibisi bir durum kelam konusu değil.

Son olarak bunu yapmanın maddelere karşıt olduğunu belirtelim. Türk Lirasını eritip yahut parçalayıp satmaya kalkarsanız, cezalarla karşı karşıya kalırsınız.