Avrupa Sokaklarında Bulunan, “Keşke Bizde de Olsa!” Dediğimiz Hayat Kolaylaştıran Teknolojiler
Ekonomik sıkıntıları bir nebze kenara itebilmiş, toplumsal devlet anlayışının sağlam olduğu ülkelerde şimdiki teknoloji kullanılarak insanların hayatını kolaylaştırmak adına çalışmalar yürütülebiliyor.
Bizim için o denli olmasa da küresel ısınma ve çevre kirliliği üzere meseleler kimi ülkelerin ana gündemi. İşte Avrupa sokaklarında gördüğümüz, “Keşke bizde de olsa!” dediğimiz teknolojileri sizin için derledik:
1. Almanya, geri dönüşüm konusunda insanları nasıl motive edeceğini çok güzel biliyor: Pfandautomat
Geri dönüşüm ve atık üretimi konusunda dikkat çeken çalışmaları olan Almanya, şişe atıklarını geri dönüştürmede tüketicilerin motivasyonunu arttırma amaçlı pet şişe otomatlarına mesken sahipliği yapıyor.
Genelde süpermarket zincirlerinde görebileceğiniz otomatlar ile alüminyum, plastik, cam şişe atıklarınızı otomata koyup karşılığında markette harcayabileceğiniz bir kupon ya da nakit para alabiliyorsunuz. Bu biçimde atık şişe toplayarak yaşamını sürdüren birçok insan olduğunu da eklemeden geçmeyelim.
Ne kadar para verdiğini merak edenler içinse makineye verdiğiniz geri dönüştürülebilir şişeler karşılığında alabileceğiniz para ölçüleri şu formda:
- Mineralli su (cam yahut PET): 15 cent
- Meyve suyu yahut alkolsüz içecek şişeleri: 15 cent
- 1.0 litrelik şarap şişeleri: 2 yahut 3 cent
- Tek kullanımlık şişeler ve kutular: 25 cent
2. Sıcak yaz günlerinde ücretsiz güneş kremi dağıtım noktalarıyla Hollanda, çıtayı arşa çıkarıyor.
Güneş kremi üreticisi firma ile başlattığı uygulama ile cilt kanseri tehlikesine dikkat çeken Hollanda hükûmeti, “vatandaşlarının ve ziyaretçilerinin sıhhatini önemsediğini” vurgulayarak yüzden fazla ücretsiz güneş kremi dağıtım noktasını bu yaz hizmete açtı.
Mesela bir hastane, bir sıhhat sigortası şirketi ve birkaç belediyeyle el ele vererek 120 kadar ilkokula güneş kremi makinesi koydular. Böylelikle çocuklar güneşten korunabiliyor. Birebir uygulamanın birçok Avrupa ülkesinde de da başlatılması hedefleniyor.
3. Bu otomat, her ay yeni lens almak zorunda kalan pek çok kişinin hayatını kolaylaştırabiliyor.
Litvanya’nın Vilnius kentinde merkezdeki otobüs istasyonunda bulunan otomattan göz numaranıza göre lensi seçip kolay kolay ödeme yapabiliyorsunuz. Tıpkı otomatlara Berlin’de de rastlamak mümkün.
4. Akıllı çöp kutuları hem vakit tasarrufu sağlıyor hem de geri dönüşüme takviye veriyor.
Avrupa’nın kimi kentlerinde, çöp kutuları adeta kentin “akıllı” yardımcıları haline gelmiş. Bu özel çöp kutuları, içlerinde biriken çöpü otomatik olarak sıkıştırabiliyor. Yani daha fazla çöp alıyor ve sık sık dolup taşmıyor. Mesela, klâsik bir çöp kutusuna 3 torba çöp sığarken, bu “akıllı” kutular tahminen 6-8 torba çöpü rahatça alabiliyor.
Bunun yanı sıra, kimileri kapasiteleri dolduğunda şehir görevlilerine mesaj gönderebiliyor. Böylelikle çöpçüler tam vaktinde gelip kutuyu boşaltıyor. Hem beşerler çöp kutusunun etrafında dağlarca çöp görmeden temizleniyor hem de çalışanlar vakit kaybı yaşamıyor.
Henüz çok sık rastlandığını söyleyemesek de Barcelona, Paris, Londra üzere büyük kentlerde ve sürdürülebilirlik konusuna ilgisiyle tanınan İskandinav ülkelerinde bu akıllı çöp kutularına rastlamak mümkün. Birçok farklı kentte ise pilot bölgelerde proje test sürecinde.
5. Hollanda’da bulunan su altı bisiklet parkı
Amsterdam’daki su altı bisiklet parkına 7 bin bisiklet park edebiliyor. Üstelik birinci 24 saati fiyatsız. Bizde bu türlü bir şeyin mümkün olabilmesi için evvel bisiklet kullanımının yaygınlaşması, yaygınlaşabilmesi için de bisiklet yollarının yanlışsız bir formda yapılabilmesi gerekiyor olağan.
6. Fiyatsız pak su noktaları, bilhassa yaz aylarında hayat kurtarıyor.
Avrupa’da gezerken, bilhassa büyük kentlerde, sık sık musluk başında beşerlerle karşılaşabilirsiniz. Hayır, bu beşerler orada el yıkamıyorlar; su içiyorlar! Avrupa’da birçok kentte, insanların su şişelerini doldurabilecekleri yahut yalnızca susuzluklarını giderebilecekleri ücretsiz su içme noktaları bulunuyor.
Bu noktalar, plastik atığını azaltmak ve turistlere ya da kendi halkına pak suya erişim sağlamak maksadıyla kurulmuş. Bilhassa sıcak yaz günlerinde, bu su noktaları nitekim hayat kurtarıcı olabiliyor.
Aslında ülkemizde de bazen tarihi bazen ise yeni yapılmış çeşmeleri görmek mümkün. Ama maalesef ki bu uygulama, özellikle büyük kentlerde Avrupa’da olduğu kadar yaygın bir uygulama değil.
BONUS: Türkiye’de görüp keşke gereksinim olunan tüm dünya ülkelerinde olsa dediğimiz mama otomatları.
İstanbul, Antalya, Balıkesir üzere kentlerde rastlayabileceğimiz mama otomatı, bir öteki ismiyle mamamatik, kestirim edebileceğiniz üzere sahipsiz sokak hayvanlarını beslemek için geliştirilmiş. Bu otomatlar otomattan otomata değişmekle birlikte bazen cam, metal ya da plastik şişe karşılığında bazen ise para karşılığında size mama veriyor.
Özellikle çocuklara geri dönüşüm, hayvan sevgisi ve sorumluluk kazandırma maksadıyla uygulamaya geçirilen bu hoş otomat projesi, sahipsiz sokak hayvanlarını sahipsiz bırakmıyor.
Özetle, Avrupa sokakları teknolojiden gereğince nasibini almış. Hâlâ da planlanma evresinde olan, pilot noktalarda denenmeye başlanmış sayısız proje var. Umarım yakın vakitte ülkemizde de bu biçim projeleri daha sık görmeye başlarız.