Bilgisayar Kullanıcılarını İkiye Bölen Tartışma: Klavye ve Mouse'da Tasarım mı Önemli Ergonomi mi?

Teknoloji dünyasında “O mu, bu mu?” benzeri pek çok tartışma bulunuyor. Konu klavye ve mouse olduğunda ise bu tartışma “Estetik mi yoksa ergonomi mi?” şeklinde karşımıza çıkıyor. Estetik konusu kişiden kişiye değişiklik gösterdiğinden “zevkler ve renkler tartışılmaz” diyerekten bu yazımızda çoğu bilgisayar kullanıcısının ikinci ve hatta üçüncü plana attığı ergonomi konusunu ele alacağız.

Her şeyden önce; mouse ve klavye kullanırken uymanız gereken kurallar, doğru bir oturuş şekli ile başlıyor. Sağlıklı bir bilgisayar kullanıcısı olmak için doğru şekilde oturuyor olmak son derece önemli. Yanlış pozisyonda oturan kullanıcılar, bileklerini olması gerekenden daha büyük bir açı ile tutar. Bileklerin bu şekilde konumlandırılması da zamanla el ve kol ağrılarına sebebiyet verir.

‘Ergonomi’ genellikle konfor ve rahatlık sözcükleriyle karıştırılıyor. Konfor, bireyin somut olarak rahatlığı iken; ergonomi ise literatürde ‘’iş bilimi’’ olarak geçiyor. En basit haliyle özetlemek gerekirse ergonomi; bireyin sağlığını, konforunu, psikolojisini gözeterek çevresel faktörlerle uyumu diyebiliriz. Bir nesnenin ergonomik olması ise o nesnenin söz konusu koşullar içerisinde, kullanıma elverişli olduğu anlamına geliyor.

Ergonomik ürünler, sağlıklı olmayı sağlıyor

Bilgisayarlar artık gerek iş gerek günlük kullanım olsun hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş durumdalar. “Bilgisayar kullanırken en çok haşır neşir olduğumuz donanım” dediğimizde çoğumuzun aklına ilk olarak monitör geliyor olsa da aslında daima avucumuzun içinde bulunan ve klavye, fiziksel olarak en çok kullandığımız bilgisayar donanımı konumundalar.

Hal böyle olunca da kullandığımız klavye ya da mouse’un tasarımı daha da fazla önem kazanıyor. Estetik, baktığımızda iyi hissetmemizi sağlayan bir unsur olsa da ergonomi, sürekli parmaklarımızın altında olan bu donanımlarda kullanıcıya doğrudan ‘sağlık’ olarak geri dönüyor.

Özellikle iş ya da oyun gibi uzun saatler kullanacağınız durumlarda ergonomik bir klavye ya da mouse seçmemek eklem ve kas ağrıları,duruş bozuklukları kaçınılmaz bir hale getirebiliyor. Dolayısı ile eğer herhangi bir nedenle bilgisayar başında uzun saatler geçiriyorsanız diğer tüm detayların yanı sıra alacağınız klavye ya da mouse’un ergonomisini de göz önünde bulundurmanızda fayda var.

Ergonomik mouse seçerken dikkat etmeniz gerekenler

Mouse, tüm bilgisayar donanımları arasında fiziksel olarak en fazla temas ettiğimiz donanımların başında geliyor. Doğal olarak kullandığımız mouse’un ergonomik olması, diğer tüm donanımlardan daha fazla önem arz ediyor. Mouse satın almadan önce dikkat etmemiz gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Kullanım alışkanlığı ve amacı tespit edilmeli
• Tutuş ve kavrama kolaylığı olan, elinize uygun boyuttakiler seçilmeli
• Oyun oynama ve uzun çalışmalar ön plandaysa; bilekteki baskıyı azaltacak, ön koldaki gerginliği hafifletecek mouse’lara yönelinmeli
• Zayıf bağlantı ve gecikme ihtimallerine karşı, kablolu ya da kablosuz olarak seçim yapılmalı

Doğru mouse’u seçmek için hangi amaçla kullanacağımızı da belirlemek önemli bir konu. Zira iş odaklı bir kullanım ile oyun odaklı bir kullanımda mouse’u kavrama şeklimizden kullanacağımız tuşlara kadar pek çok farklılık bulunuyor. Amaç ve alışkanlıklarınıza göre seçtiğiniz farenizi kullanırken ilk olarak elinizi hangi pozisyonda tuttuğunuza dikkat etmelisiniz.

Elinizi doğru pozisyonda tutabilmek için öncelikle klavye-mouse yüksekliğinin eşit olması gerekiyor. Aksi takdirde bilek, sürekli olarak belli bir açıda bükülmeye maruz kalarak zamanla sağlık sorunlarına yol açabilir. Ayrıca mouse kullanırken dikkat edilmesi gereken bir başka nokta da bileğinizin düz bir çizgide durması gerekliliği. Sürekli farklı açılarda duran bilek, bir süre sonra yorulacak ve ortopedik sorunlara neden olacaktır.

Seçtiğiniz mouse ergonomik olsa bile, boyutu elinizin büyüklüğüne uygun değilse, kullanım sırasında elin şekilden şekile girmesi sonucu rahatsızlıklar meydana getirir. Bu yüzden elinizden çok küçük ya da çok büyük mouse kullanmamaya özen göstermelisiniz.

Ergonomik klavye seçerken dikkat etmeniz gerekenler

Mouse’dan sonra fiziksel olarak en fazla temas ettiğimiz donanım ise klavye. İster iş odaklı kullanımda olsun isterse de oyun odaklı kullanımda olsun, iyi bir klavyenin önemi tartışılmaz bir konu. Doğru klavye seçimi, en az mouse konusunda anlattıklarımız kadar önemli ve doğru klavyeyi seçerken dikkat etmeniz gerekenler şu şekilde:

• Sağlıklı bir duruş için gerekli olan eşit klavye-mouse yüksekliği sağlanamıyorsa, avuçları ve ön kolu destekleyecek ergonomik klavyeler tercih edilmeli
• Uzun süreli kullanımlar için, elinizi kaldırmadan tuş takımını kullanma imkanı sunan klavyeler idealdir
• Film izleme, müzik dinleme gibi rahatlatıcı aktiviteler için kullanılacaksa, multimedya özelliği olan klavyeler; fare kullanmanıza gerek kalmadan, ses ve medyayı tuşlar ile yönlerdimenize olanak sunar.
• Aydınlatmalı tuş takımına sahip klavyeler ise gece çalışmayı sevenlerin, sabaha kadar oyun oynayanların işini kolaylaştıracak türde.

Birbiri ile uyumlu klavye ve mouse kullanmanın avantajları

Klavye ve mouse’unuzu ayrı ayrı alabileceğiniz gibi set halinde de alabilirsiniz. Klavye mouse seti almak, aynı teknolojiye sahip olmaları bakımından verim sunarken, ürünleri ayrı ayrı almaya oranla daha ve mouse fiyatları ile karşılaşmanızı sağlar. Pek çok klavye mouse seti, tek tek alınan ürünlere göre ekstra fonksiyonlar sunar. Ayrıca su geçirmez bir set almak, üzerine su, kahve gibi içeceklerin dökülmesi durumunda donanımlarınızın ‘sağlığından’ endişe etmemenizi sağlar.

Klavye ve mouse bakımı yaparken dikkat edilmesi gerekenler

Aldığınız ürünleri ne kadar uzun süre kullanacağınız, onlara ne kadar iyi baktığınızla paraleldir. Bu noktada koruyucu pedler ve kılıflar, donanımlarımızı koruma konusunda birincil yardımcılarımız oluyor. Eğer bir aldıysanız, bu kılıfları daha uygun fiyatlı şekilde bulabilmek mümkün oluyor. Klavye mouse bakımı sırasında dikkat etmeniz gerekenler şu şekilde:

• Bakımı yapılacak donanımların güç bağlantıları kesilmeli.
• Kablolu olanların kabloları, kablosuz olanların aküleri sökülmeli.
• Tuşlar arasında biriken kalıntılar, derecesi en düşük konuma getirilerek, bu iş için uygun olarak üretilmiş makinelerle temizlenmeli
• Nemli mikrofiber bez yardımı ile yüzey temizliği yapılıp, ardından kuru bir bezle nemi alınmalı.