Bilim Dünyasının ‘Patent Kralı’ Olarak Bilinen Thomas Edison’un İcatlarından Tesla ile Arbedesine Kadar Sıra Dışı Hayatını Anlattık
İcatlarıyla hayatımızı kolaylaştıran adam olarak nitelendirilen Edison’un o kadar çok buluşu var ki saymakla bitmiyor. Ayrıca hayatı o kadar enteresan ki ünlenmesine sebep olan tek şey icatları değil. Edison ve Tesla ortasındaki “gerilim” dolu savaş bu iki bilim bilim beşerinin tanınmasını da sağlıyor.
En üretken mucitlerden biri ve birebir vakitte patentlerin hükümdarı diyebileceğimiz bir bilim insanı olan Edison’un hayatından tutun da Tesla ile savaşına kadar tüm öyküsünden yazımızda bahsettik.
Üretken bir hayat geçiren Edison’un hayatı Ohio’da başlıyor
Edison’un kim olduğunu açıklarken Ohio’da ailesinin son çocuğu olarak dünyaya gelmiş ve hayatını daima çalışarak geçirmiş bir çocuk olarak geçirdiğini bilmekte fayda var. Çocuk yaşlarda bile lokal gazetecilik, tam vakitli telgraf operatörü üzere mesleklerde çalıştığı bilinenler ortasında. Hatta o denli çalışkan olduğu söyleniyor ki bu meslekleri icra ederken birebir vakitte bilimsel ve teknik kitaplar okumaya devam etmesi bu duruma bir örnek. Bu kitaplar sayesinde bilimle tanıştığını söylemek de palavra olmaz.
Eğitim hayatı düşünüldüğünde ise algılamasının yavaş olduğu düşünüldüğü için kısa bir okul hayatının olduğu ve eğitimine meskende devam ettiği biliniyor. Küçük yaşlarda bilime olan merakı kendisini fizik ve kimya kitaplarıyla buluşturduğu bilinen bir öbür gerçek. Hatta genç yaşında elektrik ve mekanik alanlarında deneyler yaptığını söylediğimizde eminim şaşırmazsınız.
Edison’un telgraf aleti üzerine çalıştığı bilinenler ortasında fakat Edison’un çocukken geçirdiği bir hastalık sonucu kulaklarının daha az işittiği ve buna karşın telgraflar üzerine çalışması mucitin sizi şaşırtacak bir öteki özelliği.
İlk buluşu ticari bir başarısızlığa yol açmasına karşın yılmıyor
Yaptığı birinci buluşun patent aldığını lakin bu sürecin buluş satmayınca ticari bir başarısızlıkla sonuçlandığı biliniyor. Bu başarısızlık Edison’u yıldırmıyor ve telgraf konusunda bilgili olan Edison, telgrafla irtibatlı icatlar üretmeye devam ediyor
İlk başarılı icadı New York’a taşındıktan sonra üzerinde çalıştığı ve halka yönelik olacağını düşündüğü “Evrensel Stok Yazıcısı” olarak biliniyor. Üniversal stok yazıcısı “gerçek zamanlı” borsa datalarının yatırımcılara iletilmesi emeliyle kullanılıyor.
Edison, başarılı icatlarından sonra çalışmalarına devam etmesi için büyük ölçüde yatırımlar da alıyor. Hatta kurduğu birinci laboratuvarın bu yatırım sayesinde kurduğu bilinenler ortasında. Bu tesisteki çalışmaları ise tekrar telgrafı geliştirmek üzerine. O denli ki, çift istikametli telgraf ve elektrik sinyallerini harflere dönüştüren bir yazıcı icat etmesiyle birlikte bu alanda doruğa çıktığını söylemek mümkün hale geliyor.
Menlo Park ile Edison mesleğinde yükseliyor
Telgraf üzerine çalıştığı laboratuvarını sattıktan sonra Menlo Park’a gelerek burada çalışmalarını başlatıyor. Edison için dönüm noktası olarak sayılan Menlo Park, New Jersey’de bulunan birinci endüstriyel araştırma laboratuvarı olarak tarihe geçiyor. Amerika için değerli bir yenilik olan Menlo Park, AR-GE tesisi olarak bir birinci başlatıyor.
Edison’un patentini alacağı birçok icat bu merkezde yapılıyor. Bu laboratuvarda fonograf aletini icat ettiği biliniyor. Fonograf, ses kaydeden bir aygıt olarak biliniyor ve epeyce “ses” getiriyor. Hatta fonograf ile kaydedilen birinci mesaj “Mary’nin küçük bir kuzusu vardı.” mesajı.
Edison, Menlo Park’da telefon, elektrikli tren, elektrikli aydınlatma üzere birçok icadı geliştirmek için çalışmalar yapıyor ve büyük yatırımlar almaya devam ediyor. Bu icatları geliştirmek için o vakitler asistanı olan William Joseph Hammer ismi bilhassa değerli. Sebebi ise Hammer’ın elektrik ampulünün üretilmesindeki rolü büyük olması.
Ampul’ün keşfi ile birlikte elektrik sanayisindeki çalışmaları devam ediyor
Elektrik ampulü icat etmesiyle başlayan serüven Swan’ın elektrik ampulü üretmesi ve iki bilim beşerinin güçlerini birleştirmesiyle Edison etkisi ismi verilen bir deneyle devam etti. Edison tesiri “ısıtılan flamanın moleküler boşlukta elektron yayılması” olarak bilinmekte. Bu buluş ile birlikte 1883 yılında ihtilal yaratarak akkor ampul icat etmiş oldu.
1882 yılında Edison’un kurduğu birinci elektrik santrali devreye girdiğinde başarılarına muvaffakiyet katıyordu. O denli ki elektrik sanayisindeki çalışmaları dahil olmak üzere 1903 patentli buluşu bulunuyor. Teknolojinin gelişip günümüzdeki halini almasını sağlaması açısından Edison değerli bir bilim insanıdır.
Edison’un ampulden düşük akım geçirerek uzun müddet kullanılabilen ışık saçan bu icadı bulmasıyla birlikte elektrik jeneratörleri, santrallerden akım ileten teller, lamba ve priz üzere kıymetli buluşların oluşturduğu tam aydınlanma sistemi oluşturması elektrik sanayisinde isminden sıkça kelam ettirmesine imkan sağlıyor.
Tesla ile Edison rekabetinin odağında “alternatif akım” bulunuyor
Tesla ve Edison ortasındaki savaşı tüm bilim topluluğunun bildiği bir gerçek. Bu savaş Tesla’nın alternatif akım sistemini Edison’a açıklamasıyla ve Edison’un kendisine teoriyle fazla vakit harcadığını söylemesiyle başlıyor. Bilinenin üzerine Edison hakikat akımın mucidi sayılmakta.
Alternatif akım teorisini yok sayan Edison, Tesla’ya apayrı bir misyon ve bu vazifenin sonucunda 50.000 dolar teklif ediyor. Lakin Tesla misyonu bitirdiğinde Edison, bu türlü bir paranın ona verilmeyeceğinden bahsediyor. Ortalarındaki savaşın fitilini ateşleyen bu olaydan sonra Edison’un Tesla’nın patentlerini satın alması rekabeti artırıyor.
Niagara Şelalesi’ndeki birinci hidroelektrik santrali, neon aydınlatma üzere değerli buluşlar Tesla’nın elinden çıkmış olsa da Edison’un karalama kampanyalarından etkilenerek muvaffakiyetlerini gereğince gösterememiş olması rekabetin ne kadar üst seviyede olduğunun bir göstergesi. Teknolojinin geldiği noktaya baktığımızda iki mucidin de teknolojinin gelişiminde katkısının büyük olduğu tartışmasız bir gerçek.
Edison’un en çok bilinen icatlarından kimileri:
- Elektrikli Oy Kaydedici/1868
- Elektrikli Kalem/1876
- Karbonlu Mikrofon/1877
- Akkor Flamalı Ampül/1878
- Geliştirilmiş Fonograf/1888
- Sinema Makinesi/1891
Elektrikli Oy Kaydedici/1868
Elektrikli Kalem/1876
Karbonlu Mikrofon/1877
Akkor Flamalı Ampül/1878
Geliştirilmiş Fonograf/1888
Sinema Makinesi/1891
Edison Ford Elektrikli Otomobili/1914
Teknolojinin günümüzdeki üzere gelişmesinin öncülerinden biri olan Edison birçok buluş yaparak hayatımızı kolaylaştırmıştır. Sıra dışı lakin başarılarla geçmiş bir hayatı olan Edison’un birçok şirket kurduğu ve bu şirketleri yönettiği bilinenler ortasında. Yeterli bir iş insanı olarak bilinen mucidin dünyaya kazandırdığı patentleri sayesinde bilime ışık tuttuğu görülüyor.
Diğer mucitlerin kıssalarını merak ediyorsanız aşağıdaki içerikleri de inceleyebilirsiniz: