Bir Kazanayım Derken Milyarlar Kaybetmek: Geri Çağrılmasaydı Daha Büyük Felaketlere Sebep Olabilecek Ürünler
Başta otomotiv sektörü olmak üzere birçok sektörde geri çağırma olayları sıkça yaşanır. Genelde küçük boyutlarda olan bu geri çağırmalar çok dikkat çekmez. Ancak yaşanan bazı geri çağırmalar o kadar büyüktür ki şirketleri önemli ölçüde etkiler. Dünyada yankı bulmuş, tarihteki en büyük geri çağırmalarla karşınızdayız.
Çeşitli testler yapılarak üretilen ürünlerde ufacık bir detayın atlanmasından dolayı sorunlar ortaya çıkabilir. İşte kullanıcılar için ciddi güvenlik riski taşıyabilen bu sorunlar yüzünden geri çağırmalar yaşanır. Bu durum, kullanıcı sağlığının yanı sıra üreticilere de sıkıntılar yaşatır.
Otomotivden gıdaya, elektronik aletlerden ilaçlara kadar birçok alanda bunun pek çok örneği bulunuyor. Biz de bugüne kadar yaşanmış büyük geri çağırmaları sizler için derledik.
Dünya çapında milyonlarca aracın geri çağrılmasına sebep olan ve günümüzde de etkileri devam eden olay: Takata hava yastıkları
2008 yılında Takata firması tarafından üretilen hava yastıkları; başta Honda, Nissan ve Toyota olmak üzere dünyaca ünlü 20 markanın 2000 ile 2015 yılları arasında üretilen otomobillerinde kullanıldı. Hava yastıklarındaki temel sorun şuydu, patladıkları zaman bazılarından şarapnel benzeri bir parça fırlayabiliyordu.
Honda, 2008’de geri çağırma bildirimi yayınlayan ilk üretici oldu. Bugüne kadar, hava yastıklarının patlaması sonucu 23 kişi öldü, 300 kişi yaralandı. Yaşanan bu olaydan sonra Takata iflas başvurusunda bulundu. Geri çağırmaların ise 2023 yılına kadar süreceği ve yaklaşık 100 milyon arabayı etkileyeceği düşünülüyor.
Samsung Galaxy Note 7 faciası
Dünyanın en büyük akıllı telefon üreticilerinden biri Samsung’un başı, büyük umutlarla piyasaya sürdüğü Galaxy Note 7 yüzünden çok ağrıdı. Kısa sürede 2-3 milyon adetlik satış başarısı yakalayan telefon, batarya kaynaklı patlama ve yanma haberleriyle gündeme geldi.
Bu olaylardan sonra Samsung yaklaşık 2,5 milyon adet cihazı geri çağırmak zorunda kaldı ve bunun markaya maliyeti tam 5,3 milyar dolar oldu.
Samsung’a çok büyük sorunlar yaşatan olayın detaylarını aşağıdaki yazımızdan okuyabilirsiniz:
En garip geri çağırmalardan biri: Toyota’nın paspasa sıkışan gaz pedalı
2009-2010 model Toyota Rav4, Corolla, Matrix araçlarda gaz pedalının sonuna kadar basılı halde takılı kaldığı şikayetleri ortaya çıktı. Bu sıkışmanın nedeni hem yanlış paspas kullanımı hem de mekanik bir sorundu.
Yaklaşık 5 milyon adet aracı geri çağıran Toyota, yanlış yer paspasları ve diğer güvenlik sorunları hakkında bildiklerini örtbas ettiği için 1,2 milyar dolar para cezası ödedi.
Çocuklara yemek pişirmeyle birlikte el yakmamayı da öğreten oyuncak fırın.
Hasbro, Şubat 2007’de yaklaşık 1 milyon oyuncak fırını, sıkışma ve yanma tehlikesi nedeniyle geri çağırdı. Çocukların ellerinin ya da parmaklarının fırına sıkıştığına dair çok sayıda şikayet vardı. Yaklaşık 250 şikayetin 70 kadarı el yanığı yüzünden bildirilmişti.
Hasbro, müşterilerin fırını kendilerine geri göndermeleri için ön ödeme yapmayı teklif etti ve diğer ürünlerinde kullanılabilecek 32 dolarlık bir kupon verdi.
Ağustos 2006’da Dell, Sony tarafından laptoplar için üretilen 4,1 milyon lityum iyon pili geri çağırdı.
Geri çağırmanın nedeni ise, pillerin birkaç dizüstü bilgisayarında yangına neden olmasıydı. Bu geri çağırma, elektronik aletler için tarihteki en büyük güvenlik geri çağırmalarından biriydi.
Mama sandalyelerinin, ebeveynlerin çocuklarını güvenli bir şekilde yemek yemeleri için oturtabilecekleri bir yer olması gerekiyordu.
Ancak Graco’nun Harmony mama sandalyelerinde durum böyle değildi. Mama sandalyelerinin sabit durmayıp devrildiğine dair 460’tan fazla şikayet bildirildi. Aileler ön ayakları tutan vidaların gevşediğinden ve arka ayaklardaki plastik braketin çatladığından şikayet ediyorlardı.
Bu 460’tan fazla şikayetin arasında 24 çocuğun kol kırığı, kesiği gibi çeşitli durumlar da vardı. Graco, olaylar daha fazla büyümeden 1 milyondan fazla mama sandalyesini geri çağırdı.
En üzücü geri çağırma olaylarından biri: Ace Bayou armut koltuk ölümleri
Bir zamanlar oldukça moda olan armut koltukları herkes bilir. 2013 yılında armut koltuklarda fermuar bulunuyordu. ABD’de yaşanan son derece üzücü iki olay, koltuklardaki fermuarların kaldırılmasına, yeniden doldurulamaz olmasına neden oldu.
2013 yılında, 3 yaşında bir kız ve 13 yaşında bir erkek çocuğu bu koltukların içine girerek, havasız kaldıkları için hayatlarını kaybetti. Bu vahim olaydan sonra Ace Bayou, 2 milyon adet armut koltuğunu geri çağırdı. Aynı zamanda şirket, ailelerin fermuarları sökebilmelerini sağlamak için ücretsiz bir tamir seti de piyasaya sürdü.
2009 yılına kadar Peanut, büyük bir Salmonella salgınına sebep olmadan önce çok bilinmeyen yerel bir fıstık imalatçısıydı.
Tifo, paratifo ve gıda zehirlenmesi gibi durumlara yol açan Salmonella salgını, dokuz kişinin ölümüne ve yüzlerce kişinin hastalanmasını sebep oldu. Kısa sürede bunun sebebinin fıstık ezmeleri yüzünden olduğu anlaşıldı.
Yaklaşık 400 şirket, Peanut’un ürettiği fıstığı içeren 4000’den fazla ürününü geri çağırmak zorunda kaldı. Bu olaydan sonra Peanut iflasını ilan etti. Üst düzey yöneticilerinden biri salgındaki rolü nedeniyle 28 yıl hapis cezası aldı.
General Motors araçlarında motorun çalışmasını aniden kesen kontak anahtarı hatası.
Chevrolet ve Pontiac gibi araba markalarını bünyesinde barındıran General Motors, 2014 yılında dünya genelinde tam 30 milyon arabayı geri çağırmak zorunda kaldı.
Bu geri çağırmanın sebebi, motoru aniden kapatabilen ve hidrolik direksiyon, frenler ve hava yastıklarını devre dışı bırakan bir kontak anahtarı hatasıydı. En az 124 ölüme neden olduğu tahmin edilen bu hata yüzünden otomobil devi, bakım masrafları ve cezalarla birlikte toplam 4 milyar dolar ödeme yaptı.
Ford’un tarihteki kara lekesi: Pinto
Ford yetkilileri, yeni aracın 1971’de yollarda olmasını istiyordu. Bu yüzden üretimde aceleci davrandılar ve tasarımına önem verdikleri aracın güvenlik gereksinimleri göz ardı edildi.
Pinto modelinin en büyük kusuru, arka aksın yanına yerleştirilen benzin deposuydu. Yapılan testlerde, arka akstaki dişlilerin benzin deposunu delebileceği ortaya çıktı. Delinen depo, aracın yanmasına sebep olabilirdi. Bu sorunu çözmek araç başına 11 dolara mal olacağı için Ford yetkilileri tamirattan vazgeçti.
Yollarda adeta saatli bir bomba gibi gezen araçla ilgili yangın haberleri gelmeye başladı. Ölümlerden sonra Ford, itibarını kurtarmak adına 1,5 milyon Pinto’yu geri çağırdı. Kusuru gidermenin maliyeti ise Ford’a yaklaşık 50 milyon dolara mal oldu.
Sağlamlık ve güvenlik denince akla gelen otomobil markalarından biri olan Volvo, bazı araçlarındaki ön emniyet kemerlerinde bir sorun yaşandığı için 2,1 milyon aracını geri çağırdı.
Özellikle 2006 ve 2019 yılları arasında üretilen modellerde ortaya çıkan problem, emniyet kemerlerinde bir çelik telin zayıflaması yüzünden ortaya çıkıyordu. Bu geri çağırma, Volvo’nun dünya çapında yaptığı en büyük geri çağırmaydı.
Alman otomobil devinin itibarını sarsan Volkswagen dieselgate olayı.
Volkswagen’in dizel araçlarında, emisyon testinin ne zaman yapıldığını algılayabilen ve emisyonları buna göre azaltan cihazlar olduğu tespit edildiğinde, kelimenin tam anlamıyla yer yerinden oynadı. Bu skandal, 2009 ve 2015 yılları arasında toplamda 11 milyondan fazla aracın kademeli olarak geri çağırılmasına neden oldu.
Her şey ortaya çıktıktan sonra Volkswagen bütün suçlamaları kabul etti ve 40 milyar dolar tazminat ödedi. Ayrıca eski bir VW mühendisi olan Oliver Schmidt, olaylarla ilgili rolü olduğu gerekçesiyle 7 yıl hapis yattı.
Otomobil dünyasındaki en büyük skandallardan biri dieselgate olayıyla ilgili daha detaylı bilgi için aşağıdaki içeriğimize göz atabilirsiniz:
Bonus 1: Üründe sorun olmamasına rağmen tarihte bilinen ilk geri çağırmalardan biri: Johnson & Johnson, Tylenol ağrı kesici
Eylül 1982’de Chicago bölgesinde ağrı kesici aldıktan sonra ölümlerde artış yaşanmaya başladı. Üretici firma anında harekete geçerek piyasadaki bütün Tylenol’leri geri çağırdı.
Aslında ölümlerin sebebi ne Johnson & Johnson ne de Tylenol’lerdi. Bir kişi, eczanelerdeki şişelerin içine potasyum siyanür katmıştı. Aynı zamanda firma bir daha benzer olaylar yaşanmaması için ilaçların şişe içinde değil günümüzdeki gibi ambalajın içinde üretmeye başladı.
Bonus 2: Maliyetten kaçınmak için 20 yıl boyunca otomobillerini geri çağırmayıp sonra özür dileyen de var.
2000 yılının başında ortaya çıkan üretim hatası skandalından sonra Japon otomobil devi Mitsubishi, 1,35 milyon aracını geri çağırmak zorunda kaldı. Yaklaşık 20 yıldan fazladır üretim hatalarını örtbas ederek, kullanıcı güvenliğini ihlal eden firmanın aynı zamanda gelen şikayetleri de gizlediği ortaya çıktı.
Sizler için tarihin tozlu sayfalarında yerini alan büyük geri çağırmaları derledik. Aklınıza gelen, listede bu da olmalıydı dediğiniz geri çağırmalar hangileri? Düşüncelerinizi yorumlarda belirtmeyi unutmayın.
- Kaynaklar: Kiplinger, Dividend