Bir Tarikat Önderinin Palavralarına Kanıp Zehir İçen 918 İnsanın Dehşetli Sonu: Jonestown Katliamı

Katliamdan sonra çekilen fotoğraflar, olayın vahimliğini tüm gerçekleriyle belgeliyordu. Çimlerde yüzüstü yatan, her yaştan yüzlerce insan cesedi… 

Üzerinden 45 yıl geçmesine karşın hâlâ hakkında kitaplar, makaleler ve belgeseller yazılan Jonestown Katliamı’nın tüyler ürpertici ayrıntılarına birlikte bakalım. 

Jonestown’ın kıssası, “Halkın Tapınağı (Peoples Town)” olarak isimlendirilen, yüklü olarak Afrikalı-Amerikalı bir cemaate alışılmadık sosyalist ve ilerici fikirleri vaaz eden beyaz bir papaz olan Jones ile başlıyor.

“Halkın Tapınağı” ekseriyetle, üyelerinin kendi benlikleri ve geçim kaynakları değerine bir adama ve bir amaca körü körüne bağlılıklarını adadıkları bir tarikat olarak biliniyor.

Ancak Jim Jones’un takipçilerine daha yakından bakıldığında, kilisenin ilerici ve aktivist ideallerine ilgi duyan ırksal geçmişlerin ve yaş kümelerinin geniş ve çeşitli bir karışımı ortaya çıkıyor.

Bu özverili ve çalışkan beşerler, tapınakta geçirdikleri mühlet boyunca toplum için fedâkar işler yaptılar ve bazıları uyuşturucu ve cürümden kurtularak hayatlarını değiştirdiler. Üyelerden biri olan Kohl, “Hepimiz bir kiliseden çok bir ‘aile’ olduğumuzu hissettik.” diyor.

Tarikatın, 1970’lerde popülaritesinin tepesindeyken binlerce üyesi olduğu varsayım ediliyor.

1977 yılında Jones, tapınağın kuşkulu faaliyetlerinin medya tarafından incelenmesi üzerine paronayaklaşıyor ve çok sayıda takipçisiyle bir arada Venezuela’nın doğusundaki uzak bir ülke olan Guyana’da bir tarım yerleşimine, yani Jonestown’a taşınıyor.

Bu yerde üyelerin; dini, ekonomik ve toplumsal hayatları denetim altına alınıyor. Üyeler artık Jones’a bağımlı hâle geliyorlar. Başkan, farklı ırktan çocukları evlat edinen evli bir adam ve hem bayan hem erkek takipçileriyle cinsel münasebete giriyor.

Tarikat başkanı Jones’u tanıyanlar, onun hakkındaki tuhaf gerçekleri şöyle anlatıyor:

Tarikatın eski bir takipçisi olan Joyce Houston, Jonestown belgeselinde: “Jim hepimizin eş cinsel olduğunu söyledi. O dışında herkes. Gezegendeki tek heteroseksüel oydu ve bayanların hepsi lezbiyendi, erkeklerin hepsi geydi.” diyor.

Jeff Guinn’in “The Road to Jonestown” isimli kitabına nazaran Jones, Adolf Hitler’e de erken bir ilgi duydu. “Hitler, Nisan 1945’te intihar ederek onu yakalamaya ve aşağılamaya çalışan düşmanlarını engellediğinde, Jimmy etkilenmişti.” diye yazıyor.

Jones’un çocukluk arkadaşı Chuck Wilmore, 2006 tarihli “Jonestown: The Life and Death of Peoples Temple” belgeselinde: “Jimmy’nin hakikaten tuhaf bir çocuk olduğunu düşündüm. Dine takıntılıydı, vefata takıntılıydı. Bir arkadaşım bana Jimmy’nin bir kediyi bıçakla öldürdüğünü gördüğünü söyledi.” diyor.

18 Kasım 1978’de ABD heyeti, tarikatı incelemek için yola koyuluyor.

Jonestown Katliamı’nın gerçekleştiği gün, ABD Kongresi’nin bir heyeti, tarikatı incelemek için Jonestown’a geliyor. Savlar önemli duruyordu; burası,dini bir merkezden çok bir köle kampı üzere görünüyordu.

Dayak, zorla çalıştırma, hapis cezaları, davranışları denetim etmek için uyuşturucu kullanımı, kuşkulu vefatlar ve hatta toplu intihar provalarından kelam ediliyordu.

Kongre üyesi Ryan, Jolestown’a gittiğinde Jones’la ve birçok üyeyle konuşuyor. Bazı aileler ve birkaç kişi Ryan’la birlikte gitmek isterken diğerleri, kendi başlarına ayrılıyor. Jones, bu durumdan hoşnut olmuyor.

Ryan ve başka kongre üyeleri silahlı atağa uğruyor.

Ryan, geride kalanlara misilleme yapılmasından korkarak tüm kümenin birlikte uçmasını istediği için ikinci bir uçağa gereksinim duyuyor ve kalkış erteleniyor. Grup; ayın 18’inde, öğlenden sonra bir uçak pistinde toplanıyor.

Ryan’ın uçağı kalkmaya hazırlanırken Jonestown’dan birkaç silahlı adamla birlikte bir damperli kamyon geliyor. Bir uçağa ateş açılırken diğer uçağa binen Larry Layton isimli bir tarikatçı silahını çıkarıp ateş etmeye başlıyor. Ryan ve birkaç kişi ölüyor ve çok sayıda kişi yaralanıyor.

Bu cinayetlerin akabinde Jones, evvel çocuklardan başlayarak takipçilerine siyanür katkılı bir içecek içmelerini emrediyor.

Lider, kimsenin canlı çıkmamasını sağlamak için silahlı muhafızlar tutmuştu. Jonestown’da başından kurşun yarası sonucu meyyit bulunan Jim Jones da dahil olmak üzere toplamda 918 kişi öldü, bunlardan 304’ü ise çocuktu.

Olanlarla ilgili genel görüş, insanların zehirli içeceği içmek için sıraya girmesi nedeniyle bir toplu intihar olmakla birlikte, şahitlerin ve tapınağın eski üyelerinin bunun bir toplu katliam olduğuna dair argümanları var.

Katliamdan çok evvel Jones; takipçilerine, kendisine sadakat testi yapmak için zehir olduğuna inandıkları bir şey içirmişti. Gelecekte olanların provası üzere duruyordu. 

Bu olay, birçok alan için inceleme konusu niteliğinde.

Jonestown Katliamı, çağdaş tarihteki en büyük toplu intihar ve cinayet olaylarından biri olarak kazındı. Ayrıyeten, tarikatlardaki liderliği berbata kullamın ve manipülasyonların en gerçekçi ve vahim örneklerinden biri oldu.