Borsada Toplumsal Medya Tehlikesi: “Yatırım Tavsiyesi Değildir” Demek, Sizi Sorumluluktan Kurtarır mı?

Günümüzde borsaya olan ilginin de oldukça artmasıyla artık çabucak hemen herkesin alışkanlık hâline getirdiği bu kısaltmanın açılımı “yatırım tavsiyesi değildir” demek.

SPK (Sermaye Piyasa Kurulu) lisansı bulunmayan yahut iktisadi mevzularda profesyonel olmayan birçok kişinin “bilgi” yahut “öneri” emeli taşıyan paylaşımlarında, tabiri caizse bu sihirli ifadeyi kullanarak sermaye piyasası mevzuatı kapsamındaki sorumluluklardan kurtulduklarını sandıklarını görüyoruz.

“Eğer taksici, berber, kıraathanede okey oynayan hiç tanımadığın biri sana borsadan yahut iktisattan bahsediyorsa problem hayli büyük!”

Ünlü borsacılardan Dündar Altay‘ın borsa piyasasındaki riskleri anlatan kelamı epey dikkat cazip. Bu kelam, piyasanın sıradan vatandaş ortasında popülerleştiği ve hatta günlük konuşmalarda yer almaya başladığı bir periyotta, yatırımcıların dikkatli olmaları gerektiğini vurguluyor.

Genellikle, borsa piyasasının çok geniş bir kitle tarafından konuşulmaya başlaması, piyasanın çok değerlendirildiğine ve bir balonun oluşmaya başladığına işaret edebilir. Bu durum, yatırımcılar için riskleri artırır zira piyasanın geniş bir kitle tarafından anlaşılmadan ve tahlil edilmeden, sadece popülaritesi nedeniyle yatırım yapılması, fiyatların gerçek kıymetlerinden uzaklaşmasına yol açabilir.

Altay’ın bu kelamı; borsa yatırımcılarına, piyasanın genel popülaritesine nazaran değil, kendi araştırmaları ve tahlillerine dayanarak hareket etmeleri gerektiğini hatırlatıyor. Bu, bilhassa süratli fiyat artışları gösteren pay senetlerinde dikkatli olmayı ve piyasa dinamiklerini daima takip etmeyi gerektirdiğini söylüyor.

2020 yılında birtakım pay senetlerinin gösterdiği fevkalâde artış oranları, bu tip bir piyasa davranışının somut örneklerinden birini oluşturuyor. Borsanın bu formda popülerleşmesi ve halk ortasında yaygınlaşması, piyasada dikkatli olunması gereken bir devrin işareti olabilir. Yatırımcılar için bu durum, piyasa dinamiklerini ve mümkün riskleri dikkatle kıymetlendirme gereksinimini artırıyor.

Bazı beşerler, bu “ytd” kısaltmasının SPK tarafından kural koşulan bir “yasal uyarı” olduğunu sanıyor.

Herhangi bir yatırım aracı hakkında yalnızca bilgi vermek yatırım tavsiyesi olarak nitelendirilmiyor. Ancak sermaye piyasası araçları, bunları ihraç eden paydaşlık ve kuruluşlar ile piyasa eğilimleri hakkında yönlendirici nitelikte yazılı yahut kelamlı bilgi, bu kapsam dışında sayılıyor.

Günümüzde insanların, bir pay hakkında herkese açık genel bir bilgiyi paylaşırken dahi “yatırım tavsiyesi değildir” demek zorunda olduklarını hissettikleri bir devirdeyiz.

Mevzuata nazaran yatırım tavsiyesi verilmediği süreçte bilgi mahiyeti taşıyan durumlarda rastgele bir sorun yok. Yani kısaca; piyasanın genel işleyiş biçimi, pay senedinin fiyat performansı sektörel beklenti ve bahislerde kamuoyuna açık bilgilerin derlenmesi gibi ifadelerde kullanılmasına gerek yok.

Ancak sanal alemde sıklıkla karşımıza çıkan biçime bakarsak bu durumla biraz çelişiyor.

Öyle ki bilhassa Telegram kümelerinde belirli bir pay verip şu kadar artacağını yahut düşeceğini söyleyenler, sonunda bu kısaltmayı yazıp bu sorumluluktan kendilerince kurtulduklarını düşünüyorlar.

Halbuki durum tam olarak o denli değil, bir pay ile ilgili yatırım tavsiyesi niteliği taşıyan bir durum kelam konusu ise bu kısaltmayı kullanmak türel açıdan sorumluluktan tam olarak kaçmayı sağlamıyor.

Sermaye piyasalarında yatırım teklifleri yapacak bireyler ve kurumlar için prensip ve kuralların belirlenmesi Sermaye Piyasası Heyetinin sorumluluğundadır. Yatırım tekliflerinin her platformda, basılı medyadan dijital medyaya kadar geniş bir yelpazede sunulması, Sermaye Piyasası Şurası tarafından oluşturulan yönetmeliklere bağlıdır.

Bu alanda rehberlik eden ve yatırım danışmanlığı faaliyetlerini düzenleyen ana yasal düzenleme, 6 Aralık 2012 tarihinde 6362 sayısı ile Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Sermaye Piyasası Kanunu‘dur.

“Yatırım tavsiyesi değildir” yahut kısaltması YTD ifadesi, finansal tavsiyelerde bulunan şahısların yahut kurumların, sundukları bilgilerin yatırım danışmanlığı kapsamında olmadığını ve ferdî mali durumlarına özel tavsiyeler içermediğini belirtmek için kullanılır. Lakin bu ihtar, Sermaye Piyasası Konseyinin (SPK) belirlediği yasal yükümlülükler ve sorumluluklardan muafiyet sağlamaz.

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nu incelersek, Kanunun Piyasa Dolandırıcılığı başlığı altında süreç bazlı piyasa dolandırıcılığı ve bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı hataları düzenlenmiştir. Kelam konusu düzenlemeler ise şu formda:

• MADDE 107 – (1) Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarına, fiyat değişimlerine, arz ve taleplerine ait olarak yanlış yahut aldatıcı izlenim uyandırmak hedefiyle alım yahut satım yapanlar, buyruk verenler, buyruk iptal edenler, buyruk değiştirenler yahut hesap hareketleri gerçekleştirenler üç yıldan beş yıla kadar mahpus ve beş bin günden on bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılırlar. Lakin, bu kabahatten ötürü verilecek olan isimli para cezasının ölçüsü, cürmün işlenmesi ile elde edilen menfaatten az olamaz.
   
• (2) (Değişik: 27/3/2015-6637/11 md.) Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, kıymetlerini yahut yatırımcıların kararlarını etkilemek hedefiyle palavra, yanlış yahut aldatıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan yahut rapor hazırlayan ya da bunları yayan ve bu suretle menfaat sağlayanlar üç yıldan beş yıla kadar mahpus ve beş bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılırlar.
   
• (3) Birinci fıkrada tanımlanan cürmü işleyen kişi pişmanlık göstererek, beş yüz bin Türk lirasından az olmamak üzere, elde ettiği yahut elde edilmesine sebep olduğu menfaatin iki katı ölçüsü kadar parayı, Hazineye; a) Şimdi soruşturma başlamadan evvel ödediği takdirde, hakkında cezaya hükmolunmaz. b) Soruşturma evresinde ödediği takdirde, verilecek ceza yarısı oranında indirilir. c) Kovuşturma evresinde karar verilinceye kadar ödediği takdirde, verilecek ceza üçte biri oranında indirilir.

Sonuç olarak sermaye piyasaları hakkında yatırımcıları “yönlendirme amacıyla” yapılan paylaşımların piyasa dolandırıcılığı cürmünü işlediğinden söyleyebiliriz.

Bu durumda paylaşımı yapan şahısların paylaşımda yer alan amacının tespiti kıymetlidir. Bu tespit yapılırken YTD “yatırım tavsiyesi değildir” ibaresi, paylaşımın içeriğinde görülen maksadın istikametini değiştirdiği ölçüde kıymetlidir.

Ancak yatırım tavsiyesi içerdiği ve yatırımcıların kararlarını etkileme hedefi ağır olan bir paylaşımın sonunda yer alan YTD notu, hakkaniyet gereği bu etkileme emelinin gerçekte bulunmadığını göstermeyecektir. Ve Sermaye Piyasası Kanunu’nda yer alan Piyasa Dolandırılığı Suçu’nun ögeleri oluşacaktır.

Yatırım tavsiyesini sadece Portföy İdare Şirketleri ve Lisanslı Yatırım Uzmanları verebilir. Bu da pay bazında değil, risk algınıza nazaran bir portföy dağılımı vermek suretiyle yapılır.

“Boğa dönemi geliyor; 300-500 at, unut.” diyenlere prestij ederek değil; kendinizi eğiterek, yatırım şuuru ile kendiniz öğrenerek ve sonucunda karar vererek yapın. Gerekirse herkesi dinleyin ancak son kararı siz verin, oburunun sizin isminize karar vermesine müsaade vermeyin. Zira sonunda mağdur olan siz olacaksınız ve zararın bedelini ödemek zorunda kalacaksınız.

Borsa hakkındaki başka içeriklerimiz: