Bunlar Şeytana Pabucunu Aksi Giydirir: Apple’ın Vergiden Kaçınmak İçin Uyguladığı Tartışmalı Taktik
Vergiler hayatlarımızın değişmez bir gerçeği. Ancak belli bir gelirin üzerinde olan şahıslar için vergilerden bile fırsat yaratmak kelam konusu olabiliyor. Vergi kaçırmakla vergiden kaçınmak ortasında bir transfer fiyatlaması metodu olan Çifte İrlanda, Sandviç Hollanda usulü de bunlardan biri.
Bu prosedür, vergi yükünü azaltmak maksadıyla kullanılan bir vergi planlaması stratejisi. Bu stratejiyle milyonlarca dolarlık vergi avantajı elde etmek mümkün oluyor.
Bu sistemin birinci olarak Apple’ın muhasebecileri tarafından geliştirildiği biliniyor.
Boşuna demiyoruz büyük markalar şeytana pabucunu zıt giydirir diye. Şirkete vergi avantajı sağlamayı amaçlayan bu metot, 80’li yıllarda geliştiriliyor.
İlk olarak Apple tarafından geliştirildiği bilinen bu yol; Google, Microsoft ve Amazon üzere teknoloji şirketleri tarafından da kullanılıyor.
Apple, bu tekniği kullanmak için toplamda üç şirkete gereksinim duyuyor.
- Patent sahibi olan birinci İrlanda şirketi
- Bir vergi cennetine kayıtlı olan ikinci İrlanda şirketi
- Hollanda şirketi
İrlanda ve Hollanda’nın tercih edilmesinin temel sebebi ise vergi ve ticaret kanunları konusunda Amerika’ya kıyasla epey büyük avantajlar sağlamaları.
İlk olarak Amerika satışlarından elde edilen gelir, birinci İrlanda şirketine aktarılıyor.
Birinci İrlanda şirketi, Apple’a ilişkin fikri mülkiyet haklarını elinde tuttuğundan ötürü, Amerika’da yapılan satışlar için İrlanda şirketine büyük oranlarda telif hakkı ödemesi yapıyor.
Bu ödeme o denli büyük bir oranda yapılıyor ki Amerika’daki şirket neredeyse hiç kâr elde etmiyor. Bu halde Apple elde ettiği kârı İrlanda’ya aktarmış oluyor.
Bunun sebebiyse Amerika’da %35 olan vergi yerine İrlanda’da %12.5 olan vergiyi ödeyerek vergi avantajı sağlamak.
Tamam, parayı Amerika’dan İrlanda’ya gönderdik; pekala ya sonra?
İrlanda maddelerine nazaran şirketin yöneticisinin diğer bir ülkede yaşaması durumunda kâr, yöneticinin yaşamakta olduğu o ülkeye aktarılabiliyor.
Ayrıca tekrar İrlanda maddelerine nazaran İrlanda’da kayıtlı olan şirketlerin yerleşik olarak ülkede bulunması mecburî tutulmuyor.
Bu bilgiler ışığında vergiden kaçınmanın gerçek büyüsü kendini gösteriyor ve ikinci basamağa geçiyoruz.
İşte bu aşamada sahneye ikinci İrlanda şirketi çıkıyor.
Vergi cenneti dediğimiz ülkeler, şirketlerden ya hiç ya da çok az vergi talep ettiklerinden büyük şirketlere vergi avantajı sağlıyorlar.
Yukarıda bahsetmiş olduğumuz İrlanda kanunları sayesinde şirket kârını vergi cenneti ülkelerdeki ikinci şirket olan yan kuruluşa aktarıyor.
Bu ülkelerden yönetilen ikinci İrlanda şirketi, vergi cenneti olan ülkenin vergi dilimine tabi tutulduğundan neredeyse hiç vergi ödemiyor.
Yani ikinci şirket, Amerika maddelerine nazaran İrlanda şirketi olarak görülse de; İrlanda maddelerine nazaran ise vergi cenneti ülkeye ilişkin bir şirket olarak görüldüğünden bu durumun meyvesini Apple yiyor diyebiliriz.
İkinci İrlanda şirketine aktarılan para, üçüncü şirket olan Hollanda şirketine gönderiliyor.
Avrupa Birliği üyesi olan şirketler ortasındaki para transferlerine yönelik bir vergi olmaması sebebiyle Hollanda ve İrlanda şirketleri ortasındaki bu para transferi da vergiye tabi tutulmuyor.
Bu sebeple Amerika dışındaki satışlardan elde edilen gelirler ikinci şirket üzerinden üçüncü şirket olan Hollanda şirketine aktarılıyor.
Hollanda’daki üçüncü şirket, bir aracı olarak işliyor ve kendisine aktarılan parayı patent sahibi olan birinci İrlanda şirketine vergiden muaf bir formda gönderiyor.
Sonrasında kelam konusu para birinci şirket üzerinden tekrardan vergi cenneti ülkeye kayıtlı ikinci İrlanda şirketine gönderiliyor ve sonuç olarak Apple vergisiz bir biçimde elde ettiği kârı elinde tutmayı başarıyor.