21 Ağustos 1926 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelen Can Yücel, ülkemiz eğitim dünyasına ismi ölümsüz harflerle kazınmış Hasan Âli Yücel’in oğludur. Latince ve Yunanca eğitimi almış olan Can Yücel, Londra’da BBC kanalının Türkçe kısmında spikerlik de yapmıştır. Hayatının aşkı Güler Yücel ile evlenmiş, iki çocuğu olmuştur. Eski Datça’ya yerleştirdikten sonra 12 Ağustos 1999 günü ortamızdan ayrılmıştır.
Bir müellif ve mütercim olarak sayısız yapıta imza atan Can Yücel, William Shakespeare üzere değerli isimleri Türkçemize kendi üslubuyla kazandırmıştır. Lakin onu bugün Can Baba olarak anmamızın en büyük nedeni, eşi gibisi görülmemiş bir ustalıkla kaleme aldığı şiirleridir. Bu şiirlerin bir kısmını kendi davudi sesiyle okumuş, kimileri ise bestelenerek müzik haline gelmiştir. Gelin Can Yücel şiirlerinden bestelenen müziklere kulak verelim.
Can Yücel şiirlerinden bestelenen müzikler:
- Sevgi Duvarı – Ahmet Kaya
- Sardunyaya Ağıt – Yeni Türkü
- Sakız Ağacı – Hüsnü Arkan
- Yeşilmişik – Yeni Türkü
- Aşkolsun Sana Çocuk – Edip Akbayram
- Başka Türlü Bir Şey – Yeni Türkü
- Buluşma Üzre – Hüsnü Arkan
- Yaprak Dökümü – Yeni Türkü
- Ben Hayatta En Çok Babamı Sevdim – Edip Akbayram
- Yeşil Müzik – Yeni Türkü
Ne kadar rezil olursak o kadar uygun: Sevgi Duvarı – Ahmet Kaya
Sen miydin o yalnızlığım mıydı yoksa
Kör karanlıkta açardık paslı gözlerimizi
Dilimizde akşamdan kalma bir küfür
Salonlar piyasalar sanat sevicileri
Derdim günüm insan ortasına çıkarmaktı seni
Yakanda bir amonyak çiçeği
Yalnızlığım benim sidikli kontesim
Ne kadar rezil olursak o kadar iyi
Kumkapı meyhanelerine dadandık
Önümüzde Altınbaş, Altın Zincir, fasulye pilakisi
Ardımızda vazifeliler, gruplar, Hızır Paşalar
Sabahları açıklarda bulurlardı leşimi
Öyle sıcaktı ki çöpcülerin elleri
Çöpcülerin elleriyle okşardım seni
Yalnızlığım benim süpürge saçlım
Ne kadar berbat kokarsak o kadar iyi
Baktım gökte bir kırmızı bir uçak
Bol çelik bol yıldız bol insan
Bir gece Sevgi Duvarını aştık
Dustuğum yer o denli açık seçik ki
Başucumda bi sen varsın bi de evren
Saymıyorum ölüp ölüp dirilttiklerimi
Yalnızlığım benim çoğul türkülerim
Ne kadar palavrasız yaşarsak o kadar iyi
Çiçek demire vurulur: Sardunyaya Ağıt – Yeni Türkü
İkindiyin saat beşte
Başgardiyan İstek başta
Karalar bastı koğuşa
Ikindiyin saat beşte
Seyre durduk tantanayı
Tutuklayıp sardunyayı
Attılar dipkapalıya
İkindiyin saat beşte
Yataklık etmiş zaar
Suçu tevatür ve esrar
Elbet bir kızıllığı var
Ikindiyin saat beşte
Dirlik sistemlik kurtulur,
Müdür koltuğa kurulur
Çiçek demire vurulur
İkindiyin saat beşte
Canların gözü yaşta,
Aklı idamlık yoldaşta,
Yeşil mevtle dalaşta
İkindiyin saat beşte
Rüzgarlı bir kıyıda, sevinç içinde: Sakız Ağacı – Hüsnü Arkan
O bir sakız ağacıydı, alelade;
Bir gün o yeşil kıyıya çıktı geldi,
O vakit bu vakittir şad yerinden;
Seyreder bulutları, göğü, denizi.
Titreşirdi rüzgarla güneşli yaprakları;
Ömür sürdü o denli hoşnut dünyasından,
Aydınlıktan uyku tutmazdı kimi gece,
Motor sesleri duyulurdu uzaklardan.
Tanrı ismin işitmedi ömründe;
İnanmadan da madem yaşanıyor diye,
Rüzgarlı bir kıyıda, sevinç içinde,
Yaşamak dururken düşünmek niçin?
Anmadı geçenleri bir sefer bile;
Ne uğraşır mesut olan gelecekle?
Bir avare misali, günü gününe,
O bir sakız ağacıydı, yaşadı sade.
Balıklar üzereymiş, sessiz ve karanlık: Yeşilmişik – Yeni Türkü / Suda şiirinden
Bir çift yaprakmış kolunda yumuşacık,
Tutmuşum tutmuşum ellerinden senin;
Düşmüşüz yavaşça bir sâkin derenin
İçindeymişik, yeşilmişik, sazmışık.
Balıklar üzereymiş, sessiz ve karanlık,
Yüzermiş saçların, yüzermiş nefesin;
Susarmışız o denli, bir sâkin derenin
İçindeymişik, yeşilmişik, sazmışık.
En hızlısıydı hepimizin: Aşkolsun Sana Çocuk – Edip Akbayram / Mare Nostrum şiirinden
En uzun koşuysa şüphesiz Türkiyede İhtilal,
O, onun en hoş yüz metresini koştu
En sekmez lüverin namlusundan fırlayarak…
En hızlısıydı hepimizin,
En evvel göğüsledi ipi…
Acıyorsam sana anam avradım olsun,
Ama aşk olsun sana çocuk, aşk olsun!
Ve bir yeni ömür: Diğer Türlü Bir Şey – Yeni Türkü
başka türlü bir şey benim istediğim
ne ağaca misal, ne de buluta
burası üzere değil gideceğim memleket
denizi başka deniz,
havası farklı hava..
bir öteki seyahat kısmından düşmek yere
yaşadığından uzun
bir tatlı seyahat kısmından inmek yere
ağacın yüksekliğince
dalın yüksekliğince rüzgarda
ve bir yeni ömür
vardığın çimen yeşilliğince
nerde gördüklerim
nerde o beklediğim
rengi başka
tadı öteki..
Patiska çarşaflar üzere yırtılıyor su ortadan: Buluşmak Üzre – Hüsnü Arkan
Diyelim yağmura tutuldun bir gün
Bardaktan boşanırcasına yağıyor mübarek
Öbür yanda güneş kendi keyfinde
Ne de olsa yaz yağmuru
Pırıl pırıl düşüyor damlalar
Eteklerin uça uça bir koşudur kopardın
Dar attın kendini karşı meskenin sundurmasına
İşte o meskenin kapısında bulacaksın beni
Diyelim için çekti bir sabah vakti
Erkenceden denize gireyim dedin
Kulaç attıkça sen
Patiska çarşaflar üzere yırtılıyor su ortadan
Ege denizi bu efendi deniz
Seslenmiyor
Derken bi de tabana dalayım diyorsun
İçine doğdu tahminen de
İşte çil çil koşuşan balıklar
Lapinalar gümüşler var ya
Eylim eylim salınan yosunlar
Onların ortasında bulacaksın beni
Diyelim sapına kadar şair bir herif çıkmış ortaya
Çakmak çakmak gözleri
Meydan ya Taksim ya Beyazıt meydanı
Herkes orda sen de ordasın
Herif bizden kelam ediyor bu ülkenin çocuklarından
Yürüyelim arkadaşlar diyor yürüyelim
Özgürlüğe mutluluğa doğru
Her işin başında sevgi diyor
Gözlerin yağmurdan sonra yaprakların yeşili
Bi de başını çeviriyorsun ki
Yanında ben varım
O şarabi eşkiyalar: Yaprak Dökümü – Yeni Türkü
Sararıp dökülmeden evvel kızaran yapraklar ki onlar
Şan verdiler ortalığa bütün bir sonbahar
Mevsim dönüp de yine yeşermeğe başlayınca rüzgar
Çıplaklığında o atın tekrar onlar koşacaklar
O çocuklar
O yapraklar
O şarabi eşkiyalar
Onlar da olmasa benim gayrı kimim var?
Koştururken akabinde o uçmaktaki devin: Ben Hayatta En Çok Babamı Sevdim – Edip Akbayram
Ben hayatta en çok babamı sevdim
Karaçalılar üzere yerden bitme bir çocuk
Çarpık bacaklarıyla -ha düştü ha düşecek
Nasıl koşarsa akabinde bir devin
O çapkın babamı ben o denli sevdim
Bilmezdi ki oturduğumuz semti
Geldi mi de gidici – daima, daima ivedi işi
Çağın en hoş gözlü maarif müfettişi
Atlastan bakardım nereye gitti
Öyle o denli ezber ettim gurbeti
Sevinçten uçardım hasta oldum mu,
Kırkı geçerse ateş, çağırırlar İstanbul’a
Bi helallaşmak ister elbette , değil mi oğluyla!
Tifoyken başardım bu aşk oyunu,
Ohh dedim, göğsüne gömdüm burnumu,
En son teftişine çıkana değin
Koştururken akabinde o uçmaktaki devin,
Daha öteki cins aşklar, geniş sevdalar için
Açıldı nefesim, fikrim, canevim
Hayatta ben en çok babamı sevdim.
Her şey kendi lisanınca konuşur: Yeşil Müzik – Yeni Türkü / Yeşil Şiir şiirinden
Baktıkça çoğalır yıldızlar gecede
Parmaklarınla sayılmaz;
Kimi duyulur, kimi duyulmaz,
Dinledikçe çoğalır gecede,
Sesler gelir,
Ya hızlıdan, ya yavaştan.
Her şey kendi lisanınca konuşur;
Karanlık örtse de üstünü
Gecede devam eder renk renk
Ağacın kolunda, rüzgarda;
Her şey kendi rengince konuşur.
Gözlerini kapatır beklerdi;
Yaprağa benzeri ellerini, avuçlarını uzatır,
Beklerdi işitinceye dek
Ağacın kısmında, rüzgarda;
Yeşili duydu mu uyurdu
Rüyasında…
Türk şiirinin en kıymetli isimlerinden Can Yücel’in şiirlerinden bestelenen müziklerden kimilerini paylaşarak bir nebze olsun büyük ustayı anmak istedik. En sevdiğiniz Can Yücel şiirini yorumlarda paylaşabilirsiniz.
