Denizde Gördüğünüz An Kaçmanız Gereken “Kare Dalgalar” Neden Bu Kadar Tehlikeli?

Denizlerde akşamüstleri ve bilhassa fırtınalı havalarda oluşan dalgalara her birimiz hayli aşinayız. Bu durum birtakım vakitler bizi endişelendirir ve denizden çıkmamıza sebebiyet verir. Peki ya kare dalgalar? Onlar için neden endişelenmeliyiz? 

Bu sıra dışı kare oluşumların nasıl meydana geldiğine ve onlarla nerede karşılaşabileceğimize daha yakından bakalım.

Bildiğimiz olağan dalgaların birçok paralel hareket eder ve yatay olarak kırılır lakin kare dalgalar, dik açılarda çarpışarak gördüğümüz o blokları oluşturur.

Büyük ölçüde okyanuslarda görülen kare dalgalar, aslında epeyce enderdir ama Fransa’nın Biscay Körfezi’ndeki “Île de Ré – Isle of Ré” adasında bu imajla yılın belirli vakitlerinde karşılaşmak mümkün.

3 metre yüksekliğe kadar ulaşabilen ve bir anda ortaya çıkıp kaybolabilen bu oluşumlar, şimdiye kadar Güney Pasifik ve Atlantik Okyanusu’ndaki açık sularda da görülmüştü.

Okyanus, tıpkı bir ızgara desenine benzemeye başladığında bu kare dalgaları tespit etmek epey kolaydır ve her dalga, zıt dalga tarafından parçalanır.

Isle of Ré’deki bu dalgalar, iki dalganın okyanusta buluşup, kareler oluşturduğu bir ızgarayı andırırken, iki farklı istikametten ve iki farklı hava sisteminden gelmeleri nedeniyle birtakım tehlikeler oluşturur. Bu sebeple onlara, karşı ve güçlü akımlar eşlik eder. 

Peki bu dalgalara sebep olan nedir? 

Aslında bu sorunun birçok yanıtı var. Bazen “çapraz dalgalar” olarak da isimlendirilen bu kare dalgalar, farklı hava sistemlerinden farklı dalgalar, dik bir açıyla buluştuğunda meydana gelir.

Koşulların çapraz dalgalar için ülkü olduğu Isle of Ré üzere bölgelerde tutarlı ve sistemli olabilir, zaten oluşabilir ve sırf birkaç kısa dalga boyunca devam edebilir. 

Bazen hava, dalgaları bir istikamette iterken akıntı öteki bir tarafa hareket eder, kimi vakit ise tropikal fırtınalar, zıt tarafta dalgalar gönderdiği için bu kare görünüme sebebiyet verebilir. 

Ayrıca rüzgar kesmeleri, dalgaları yine yönlendirebilir ve onları hâlihazırda oluşmuş ve farklı taraflarda devam eden dalgalara çarparak biçimini değiştirebilir. Yeniden yavaşça farklı açılardan gelen iki dalganın birleşerek, daha besbelli bir dalga yahut daha büyükçe bir zirve noktası oluşturmasıyla da kendilerini gösterebilirler.

Bu oluşumların güvenliği noktasındaki görüşler ise bir epey tartışmalı.

Bu dalgaların bazen küçük oldukları takdirde rastgele bir tehlike arz etmeyecekleri belirtilse de, ekseriyetle çeşitli riskler oluşturabileceği konusundaki çıkarımlar çoğunlukta. 

Bu fenomen, akıntıların kuvvetli olmadığı sığ sularda denizciler ve kendine güvenen yüzücüler için büyük oranda tehlike oluşturmaz lakin yüzücüleri denize çekebilen akıntılar, güçlü yüzme alanlarında tehlikelidir.

Bu akıntıları fark etmek kimi vakit güç olsa da aslında kimi işaretlerle öngörülebilir.

Aslında kare dalgaların önemli manada risk teşkil edeceği yer, karşı dalga akıntılarının ve su hacimlerinin birikebileceği ve birebir vakitte gemilerde şiddetli dengesizliklere neden olabileceği açık denizlerdir. 

Bu durum, gemi ve tekneleri su alma riskiyle karşı karşıya bırakır ve doğal olarak kaza ihtimali de artış gösterir. Avrupa Uzay Ajansı’na nazaran ise bu kare oluşumlar, 1995’ten 1999’a kadar gemi kazalarının büyük bir kısmından sorumluydu.