Dışarıdan “Para Basıyor” Üzere Görünen Türk Bankalarının, Gerçekte Ziyan Ettiği Tez Edildi: Milyarlarca Lira Kâr Aslında Göz Yanılması mı?
Türkiye iktisadının çalkantılı olduğu son birkaç yılda, vatandaşın alım gücü önemli manada düşmüş olsa da bankacılık sektörü, eşi gibisi görülmemiş bir büyüme kaydetti. Mesela geçtiğimiz yıl, bankacılık kesiminin kârı yüzde 366 artış gösterdi. Birebir periyotta yıllık enflasyon yüzde 64,27 düzeylerindeyken bankaların devasa büyümesi, kamuoyunda istemsiz bir rahatsızlık oluşturdu.
Ancak dal paydaşları, son birkaç yıldır daha fazla kâr ediyor olmalarına karşın, içinde bulundukları durumdan çok da memnun değiller gibi görünüyor. Hatta bankacılık dalı temsilcileri, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile bir görüşme gerçekleştirmek ve yaşadıkları meseleleri anlatmak istiyorlar. Pekala bankalar, tam olarak neyden rahatsızlar?
Bankalar, “enflasyon muhasebesi”ne geçmek istiyorlar
Reuters tarafından paylaşılan bir habere nazaran bankacılık dalı, “enflasyon muhasebesi” uygulamasına geçiş yapmak istiyorlar. Lakin bunun için hükûmetin onayı gerekiyor ve yetkililer, 2021, 2022 ve 2023 yılları için bu bahiste bir onay vermediler. Kesim paydaşları, tam da bundan kaynaklı olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı ile görüşmek istiyorlar.
Peki nedir bu enflasyon muhasebesi?
Enflasyon muhasebesi, enflasyonun yüksek olduğu ülkelerdeki gerçek mali durumunu göstermek gayesiyle yapılan hesaplamalardır. Bunu kaba bir yaklaşımla şöyle anlatalım; Kasım 2023’te aldığınız maaş, Kasım 2022’de aldığınız maaşın 2 katına çıkmış olsun. Yalnızca bu şartlara baktığımızda alım gücünüz 2 katına çıkmış demektir. Lakin geçtiğiniz yıl 10 liraya aldığınız bir malın fiyatı bu yıl 20 TL olduysa, enflasyon muhasebesine nazaran aslında alım gücünüz değişmemiştir.
Sektör temsilcilerine nazaran enflasyon muhasebesi yapılsa kimi bankaların ziyan ettiği ortaya çıkacak!
İşte bankacılık dalında rahatsızlık yaratan problem de tam olarak bu. Kesim temsilcileri, rakamların gösterdiği kârlılığın çok yüksek olduğunu fakat gerçekte bu türlü bir şey olmadığını söylüyorlar. Temsilcilere nazaran bankalar, enflasyon muhasebesi yapmaya başlarsa kârlılıkları yarı yarıya düşecek. Hatta birtakım bankaların ziyan ettikleri ortaya çıkacak. Bu da kamuoyundaki imajın düzelmesini ve gerçeklerin ortaya çıkmasını sağlayacak.
Hükûmetin bankalarla ne kederi var ki enflasyon muhasebesi uygulattırmıyor?
Enflasyon muhasebesi, yalnızca şirketlerin gelir sarfiyat tablolarını oluşturmuyor. Bununla birlikte, bir firmanın ödeyeceği vergi tutarını da enflasyon muhasebesi belirliyor. Sistemin uygulanmaması hâlinde daha yüksek meblağlarda vergi ödemesi yapılıyor. İşte Reuters’a konuşan yetkililerden biri de buna parmak bastı. Bölüm paydaşlarının inanışlarına nazaran gelir kaybı yaşamak istemeyen hükûmet, enflasyon muhasebesi uygulamasını bankacılık dalının dışında tutuyor.