Doğum Sonrasında Göbek Bağı Hiç Kesilmezse Ne Olur? Aslında Birtakım Kültürlerde Uygulanıyor!
Bazı kültürler, lotus doğum yani göbek bağının kesilmemesi inancını benimser. Göbek bağının kesilmemesinin bebeğe faydaları olduğu düşünülür. Kültürel inanışlara nazaran bunlar kısmen gerçek olsa da lotus doğumda dikkat edilmesi gereken pek çok şey var.
Dünya Sıhhat Örgütünün kordon klemplenmesi hakkındaki tariflerine ve kesilen müddetin tesirlerine kısaca değindikten sonra lotus doğumun neden tercih sebebi olduğuna bakalım.
Doğumdan ne kadar mühlet sonra göbek bağı kesilmeli?
Bu hususta Dünya Sıhhat Örgütünün açık tarifi bulunuyor. Bu tarifte iki seçenek var. Birincisi erken kordon klemplenmesi yani doğum sonrasındaki 1 dakikalık süreç içerisinde kesilmesi. İkincisi ise geç kordon klemplenmesi. Bu da doğumdan sonraki 2-3 dakika içerisinde, kordondaki kan akışının bitmesinin akabinde kesilmesi.
Kordon klemplenmesinin sürecine bağlı olarak da yenidoğan sıhhati üzerine araştırmalar mevcut. 1 dakika içerisinde kesilmesi sonucunda bebekte kan volümünün arttığı, kan transfüzyonu gereksinimi azaldığı, prematüre bebeklerde intraserebral kanama -kanın ansızın beyin dokusuna ulaşıp beyin hücrelerine ziyan vermesi- riski azalıyor.
Kordonun geç kesilmesi durumunda ise bilirubin kıymeti bulunabilirken polisitemi görülme ihtimali de artıyor. Lakin buna bağlı hastalıklarda artış olduğunu gösteren bir çalışma mevcut değil. Ayrıyeten geç kesilen kordon ile bebeklerin 4 aylıkken demir düzeylerinin güzel seviyede olduğu ve anemiye yakalanmadıkları da son yapılan araştırmalardaki sonuçlar.
Uzmanlar bir devir, geç kesilmesinin sarılık riskini ortaya çıkarabileceğini söylemiş olsa da ışın tedavisi ile bu sorun da kolay kolay ortadan kaldırılıyor. Hülasa geç kordon klemplenmesinin gözle görülür herhangi bir yan tesiri yok. Natürel ki bu durum meselesiz doğumlar için geçerli. Bebekte bir külfet yahut acil müdahale gerektiren durumlarda kordonun ne vakit kesileceğine hekim karar vermeli.
Gelelim asıl mevzumuza. Pekala bu göbek bağı hiç kesilmezse ne oluyor?
Lotus doğum olarak da bilinen bu yol, göbek kordonunun plasenta ile temasının hiç kesilmemesini içeriyor. Plasentanın kendiliğinden doğmuş, etkin doğurtulmamış kaidesi olan doğumda yer çekiminin gücü kullanılıyor ve göbek kordonu plasentaya bağlı kalıyor, bir mühlet sonra kendiliğinden ayrılıyor.
Günümüzde lotus doğum kültürünü benimsemiş ülkeler hayli fazla.
Eski Mısır, Çin ve Hindistan’da uygulanan bu sistem günümüze kadar geliyor ve hâlâ kimi kültürlerde kendine yer buluyor. Eski periyotlardan sonra 1970’lerde Rusya ve ABD’de tekrar uygulanmaya başlayan doğum biçimi, birtakım ritüellere de dahil oluyor.
Bazı kültürlerde, kordon ve plasentanın gücüne inanılırken plasenta parçalarının Dünya ve Güneş’in yaratılmasında etkili olduğu varsayılıyor. Plasentanın Yeni Zelanda yerlilerindeki ismi ise “Whenua” yani “toprak”. Toprak nasıl insanı besliyorsa bu yerlilere göre plasenta da insanı besliyor. Ukrayna’daki klasik ebeler ise plasentadan, bir sonraki bebeğin cinsiyetini bilme inancı var.
İnançlar bunlarla da hudutlu değil. Daha enteresanını duymaya hazır mısınız? Romanya Transilvanya’da plasenta, yakılarak gömülüyor ya da plasentanın külleri baba tarafından suya karıştırılarak içiliyor. Bunu ise çocuk sahibi olmamak için yapıyorlar.
Güney Afrika’nın insan dokusu yasası, doğumların konutta yapılmasına neden oluyor.
Güney Afrika’da lotus doğumu meskende yapanların sayısı ise bir periyot artış gösteriyor. Zira Güney Afrika yasalarında insan dokusu, kanı ve üreme hücreleri sadece tıbbi amaçlarla kullanılır. Göbek kordonunu ve plasentayı almak isteyen bayanlar ise bunu hastanede yapamadığı için konutta doğum yapmayı tercih ediyor. Bu da alışılmış ki bakımsızlıktan kanama, enfeksiyon ve ölümleri de beraberinde getiriyor.
Güney Afrika; AIDS, hepatit ve sifiliz (frengi) üzere hastalıkların gebe bayanlarda fazla olması nedeniyle de 1996’da yasa, tekrar düzenleniyor. Bayanların ritüellerinin maddelerle çatışmaması için kimi düzenlemeler getiriliyor. Bu düzenlemeler ne kadar mantıklı bilemeyiz lakin enfeksiyon oluşmaması için plasentanın yenmeden evvel pişirilmesi öneriliyor.
Peki lotus doğum neden tercih ediliyor? İnanılan yararları neler?
Lotus doğumdan yana olanların inançları birden fazla. Destekleyenlere nazaran kordondan kan akışı dursa bile enerji akımı devam ediyor ve plasentanın varlığı bebeğe güvence veriyor. Bebeğin anneden ayrılmasındaki süreci yumuşatması ve doğumdan sonraki olumsuz dış tesirlerden bebeğin korunması için de bu doğum çeşidi tercih ediliyor. Emzirme ve manevi ilişkilerin güçlenmesi ismine da bu uygulamayı seçenler var.
Lotus doğum, sezaryenle yani olağan doğum dışında dünyaya gelmiş bebekler ile prematüre doğanların teneffüsünün, kesilmeyen göbek bağı ile devam ettiği de savunuluyor. Bu durumda bebeğin doğal ritmi yakalaması ve travma riskinin azalması da plasenta ile oluyor.
Zararlarına geçecek olursak olağan ki önemli tepkiler karşımıza çıkıyor.
Lotus doğumu eleştirenler ve yaşanan olaylar gösteriyor ki göbek kordonunun kekesilmemesinin getirdiğilumsuz yanlar var. Bebekte bakteriyel kolonizasyonu, enfeksiyonlar, anne ve bebeğin rahatsızlık hissi ile hijyen problemleri yaygın olarak bildirilen sonuçlar. İdrar yolu enfeksiyonları, hipovolemik şok ve hepatit ise lotus doğumun riskleri ortasında.
Annelerin için de hayli riskli durumlar kelam konusu. Doğumda beklenmedik sonuçlar, 1993 ila 2014 yılları ortasında %200 artarken 2014-2018 yılları ortasındaki lotus doğum yapan bayanlarda depresyon %30 artıyor.
Bu meselelerin ortaya çıkmaması için lotus doğum yapanlar, göbek bağı bakımını nasıl yapıyor?
Doğumun akabinde plasenta derin bir kaba konuluyor ve kan süzülüyor. Kan, mukus ve öbür hususlardan arındırılması için de suyun altında yıkanıyor. Natürel ki plasenta açıkta kalmıyor ve göbek kordonu düşene kadar kabın içerisinde tutulup altına pamuklu kumaş yahut bebek bezi üzere emici eşyalar konuluyor.
Gerektiği vakit düşmesi için bu uygulama tercih edilirken birtakım bayanlar, göbek kordonunun kuruması için deniz tuzu yahut biberiye kullanıyor. O vakit niçin “Erken yahut geç periyot kesilmesi yapılmıyor?” onu anlamış değiliz. Bu uygulamayı da yüksek oranda plasentayı kullanacak olan bireylerin yaptığı varsayılabilir.
Araştırmalar ne diyor?
Kimi lotus doğumu önerirken kimi de ziyanları yüzünden bu mevzuyu pahalandırmıyor bile. Lakin doğum sonrasındaki bebeklerin süreçleri de birtakım ülkeler tarafından araştırma altına alınmış.
Endonezya’daki bir çalışmada lotus doğum ve doğumdan çabucak sonra göbek bağı kesilen olağan doğum karşılaştırılmış. Lotus doğumla dünyaya gelen bebeklerin büyümelerinde bir fark yokmuş fakat gelişmelerinde olumlu fark bulunmuş.
Hatta o denli ki bu araştırmada lotus doğan bebeklerin, bu türlü doğmayan bebeklere nazaran daha ileride olduğu savunulmuş. Anemiden korunmaları, bağışıklık sistemlerinin daha iyi olduğu ve motor ve bilişsel sistemlerin yanı sıra öz itimatlarının daha yüksek olduğu da söylenmiş.
Endonezya’da olumsuz özellikleri sunulan araştırmalar da var. Lotus doğumun yapıldığı iki hadiseden birinde doğumun 48. saatinde yetersiz beslenme, ikincisinde ise 72. saatte sarılık oluşmuş ve hastaneye yatış gerçekleşmiş.
Aile lotus doğuma karar verirse…
Klinik incelemesi yapılan hadiseler ve hudutlu sayıdaki çalışmalar, anne-bebek bağlanması ve anemiden korunması üzere birtakım yararlar sunsa da sepsis ve sarılık gibi riskli istikametleri de göstermekte. Bu yüzden de bu doğum tekniğini tercih edecek şahısların, lotus doğum hakkında ispata dayalı verilerin sonlu olduğunu bilmesinde yarar var.