Dünyanın En Eski Dinlerinden Biri Olan 'Şintoizm' Nedir, Neye İnanılır?

Japonya’nın antik zamanlarından bu yana varlığını sürdüren Şintoizm, Japon kültürüne yerleşmiş ve oldukça büyük bir yere sahip olan bir din. Peki, Şintoizm nedir? Nasıl bir din ve neye inanır?

Japon halkı, inanış biçimlerine ve adetlerine oldukça bağlı bir millet. Böyle olmasının sebebi de iki büyük din Şintoizm ve Budizm’in Japonya ile oldukça iç içe olmasından kaynaklanıyor. İki din birbirleriyle ortak noktalara sahip olsa da aslında oldukça farklılar.

Şintoizm özellikle halkın yaşantı biçimini oldukça etkileyen bir din. Japonya’nın her yerinde Şintoizm’den esintiler görmeniz mümkün. Peki, bu kadar büyük bir din olan Şintoizm hakkında ne kadar bilgiye sahibiz? Şintoizm nedir, neye inanır gelin birlikte bakalım. 

Şintoizm nedir?

Dünyada bulunan birçok milletin aynı biz Türkler gibi kendilerine has örf ve adetleri bulunuyor. Özellikle Japonya, bu konuda oldukça zengin bir tarihe sahip. Şintoizm’de bu örf ve adetlerin Japonya’nın yerli dini inanç ve uygulamalarına uyarlanışı diyebiliriz. Shinto kelimesi tam anlamıyla “kami yolu” (kami: kutsal güç, tanrı) anlamına geliyor. 6. yüzyılda ortaya çıkan bu din, yerli Japon inanışlarını Budizm’den ayırmak için kullanılmaya başlandı. Şinto biraz bağımsız bir din. Net bir kurucusu, resmiyete dökülmüş olan kutsal metinleri vb. şeyleri yok. Fakat yol gösterici inançları çağlar boyu aktarılmaya devam etmiştir.

Şintoizm neye inanır?

Şinto, tamamen saflığı ve doğallığı ele alan bir inanç türü ve inanan kişilerin yaşamın her alanında bunu kullandığını görebilirsiniz. Şintoizm, temelinde tüm insanların iyi olduğunu ve kötülüğe sebep olan şeyin insanların kendisi değil kötü ruhlar olduğunu düşünür. Bu nedenle kötü ruhları uzak tutmak ve onlardan arınmak için kami’ye dua edip ona adak adarlar.

Şinto’ya inanan birçok insan için ibadet edebilecekleri mabetler vardır. Fakat insanlar genelde evlerinde ibadetlerini kendi başlarına yapmayı tercih edip, evlerine de mabet kurarlar. Kurulan bu mabetlere “kami-dana” denir ve insanlar bu mabetleri ibadetlerinin yanı sıra adakları içinde kullanırlar.

Antik Japonya zamanından beri Şintoizm ve Budizm, iç içe yaşayan iki farklı din olmuştur. Tabii ki böyle bir durumda da birbirlerini etkilemeleri çok da şaşılası bir durum değil. Bazı Budist figürler Şinto’ya inanan insanlar arasında “kami” haline geldi. Bu figürlerden en bilinenleri: Amida (Saf diyarın yani cennetin hükümdarı), Kannon (çocukların, doğum yapan kadınların ve ölü ruhların koruyucusu) ve son olarak Jizo’dur (acı çeken insanların ve ölü çocukların koruyucusu). Bunun yanı sıra Hachiman her iki dinde de popüler olan okçuluk ve savaş tanrısıdır. 

Japon halkının geneli hem Şinto hem de Budist olarak yaşamını sürdürmekte. Birçok insan düğün dernek tarzı organizasyonlarda Şinto’yu kullansa da cenaze törenlerinde Budist törenler daha sıklıkla görülmektedir. Budizm ve Şintoizm, Japonya’nın genel kültürüne o kadar derinden yerleşmiş bir halde ki kendisini hiç dinle alakalı görmeyen bir insan bile bu iki dinin birinden esintilere sahiptir.

Şintoizm nasıl bir din?

Şinto, geleneksel Japon inanç ve yaşam tutumuna oldukça önem veren bir din. Tabii ki Japonya ile uzun bir süre iç içe de olunca halkın sosyal yaşamında ve kişisel yaşamında sıklıkla görülüyor. Özellikle Japon değer sistemi, halkın düşünme ve hareket etme biçimleri, Şinto ile oldukça yakından bağlantılıdır.

Şinto’yu genel olarak üç farklı ana dalda sınıflandırmak mümkün: Shrine Shinto, Sect Shinto ve Folk Shinto. Shrine Shinto, bu ana dallar arasındaki en eski daldır ve Shinto geleneğinin ana akımını oluşturur. Varlığının Japon tarihinin başlangıcından günümüze kadar uzandığına inanılıyor. Sect Shinto diğer dallara kıyasla biraz daha yeni sayılıyor. 19. yüzyılda 13 büyük mezhepten ve 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkmıştır. Folk Shinto, Japon halk inancı ve diğer Şinto türleri ile oldukça yakın olan bir daldır. Resmi bir organizasyonu veya yapısı bulunmaz ve genellikle Japonya’nın daha küçük kesimlerinde görüntülenir. Bu üç Şinto türü birbiriyle oldukça ilişkilidir ve hepsinin ortak bulunduğu noktalar mevcuttur.

Şintoizm’in sembolü nedir?

Şintoizm’i simgeleyen ve nitelendiren bilindik 6 sembol mevcuttur. Bu semboller torii, shimenawa, shide, sakaki, tomoe ve shinkyo olarak bilinir. Tabii ki her sembolün kendince nitelendirdiği ve anlam kazandırdığı durumlar mevcut. Bu sembollerin anlamları ise şu şekilde:

Torii

Şintoizm’in en bilinen sembollerinden biri olan torii, Şinto mabetlerinin girişini gösteren görkemli kapılara verilen isimdir. Torii’den geçmek herhangi bir mabedi ziyaret etmeden önce oldukça önemlidir. Çünkü kapıların, altından geçen kişileri arındırdığına inanılır. Bu kapıların sıklıkla kırmızı olmasının sebebi ise kırmızı rengin güneşi ve yaşamı temsil edip, kötü alametleri ve felaketleri önleme inanışından kaynaklıdır.

Shimenawa

Shimenawa kötü ruhları kovduğuna inanılan başka bir semboldür. Genellikle beyaz zikzak şeklindeki süslemelerle donatılan halatlar en yaygın shimenawa örnekleridir. Yapılan bu halatlar kutsal alanların sınırlarını işaretlemek için kullanılır. Böylelikle kutsal alanların korunduğuna inanılır. Boyut ve çap olarak oldukça değişkenlik gösteren shimenawa, birkaç iplikten, göz alabildiğince uzanan halatlara kadar değişebiliyor.

Shide

Genellikle shimenawa’ların üstüne asılan beyaz zikzak şeklindeki süslemelere shide deniyor. Özellikle kutsal mabetlerin içerisinde sıklıkla rastlayabileceğiniz shide’ler günlük hayatta da yaygın bir kullanıma sahipler. Shide’ler genellikle yıldırım şeklinde yapılır. Bunun olmasının ardında bilinen 2 neden vardır. Bir tanesi şimşek sembolünün tanrıların sonsuz gücünü temsil ettiğinden bahsederken, diğeri ise bulutlar ve şimşeğin yağmuru temsil etmesinden dolayı iyi hasat ürünlerini nitelendirir.

Sakaki

Doğaya tapmak Şintoizm’de oldukça önemli bir unsur. Hal böyle olunca da ağaçlar her zamankinden fazla değerli oluyor. Şintoizm’de bazı ağaç türleri kutsal sayılıyor. Bu türlerden biri “shinboku” olarak biliniyor. Sakaki, nitelendirilme açısından torii ile benzerlik gösterse de aralarında bariz farklar mevcut. Sakaki’ler genellikle kutsal bir çit olma görevini üstlenirler. Böylelikle çevreledikleri mekanın içi arınmış bir alan olarak sayılır. Bu çitlerle çevirme işlemini genellikle türbelerin etraflarında görmek mümkün. Kutsal anlamda birkaç tane ağaç bulsa da sakaki bunlar arasındaki en önemli olanıdır.

Tomoe

Tomoe sembolü, Çin’in popüler sembolü yin-yang ile benzer özellikler taşısa da aralarında bariz farklar mevcuttur. Tomoe, genellikle “mon” adı verilen Japon otorite rozetlerinde kullanılırdı. Tomoe tasarımlarında yaygın olarak iki, üç hatta dört virgül kullanılır. Üç virgül yani “mitsu-domoe”, Şintoizm’de oldukça yaygın bir şekilde kullanılır ve varoluşun üç aleminin etkileşimini temsil ettiği söylenir.

Shinkyo

Şintoizm’in sembolleri arasında en mistiklerinden bir tanesi olan shinkyo, aynı zamanda Tanrı aynası olarak da biliniyor. Bu sembolün yaygın inanışları içerisinde ise dünyamızı ruhlar alemine bağladığı inanışı mevcut. Bu şekilde söylenmesinin sebebi ise Japon güneş tanrısı Amaterasu’ya kadar dayanıyor.