Durduk Yere Bir 'Ürperti' Hissetmemizin Altında Yatan Esas Nedenleri Açıklıyoruz
Bir şeyler yiyip arkadaşlarımızla sohbet ettiğimiz sırada birdenbire, ansızın, ortada hiçbir sebep yokken bazen bir ürperti hissederiz. Hatta bazen bu ürperti ufak bir titremeye ve tüylerimizin diken diken olmasına neden olur. Halk arasında şeytan dürtmesi olarak da anılan bu durumun aslında pek çok farklı nedeni ve her bir nedenin de bilimsel bir açıklaması var. Gelin bu konuya biraz yakından bakalım.
Vücudumuzda yüzlerce farklı kas var ve bu kasların bazen bizim kontrolümüzde dışında titremesi ya da ufak hareketler yapması normaldır. Ancak bir de ürperti denilen bir olay var. Bu ürperti çoğu zaman her şeyin yolunda olduğu, kaslarınızın herhangi bir sebepten dolayı yorulmadığı durumlarda aniden gelir. Hatta bu ürperme bazen titremelere ve tüylerinizin diken diken olmasına neden olabilir.
Halk arasında şeytan dürtmesi olarak da adlandırılan bu aniden gelen ürperti hissinin pek çok farklı nedeni vardır. Ara sıra yaşanması son derece normal bir durumdur ve endişe yaratmasına gerek yoktur. Ancak sık sık bu tür bir durum yaşanıyorsa ve etkileri de birkaç saniyeden daha uzun sürüyorsa dikkatli olmakta yarar var. Gelin aniden gelen ürperti neden olur, neden birdenbire ürperti hissederiz gibi merak edilen soruların yanıtlarına bilimin penceresinden bakalım.
Öncelikle ürperti hissini ve titremeyi tanımlayalım:
Ürperti, kişinin dış etkenlere bağlı olarak ya da dış etkenden bağımsız iç yapısı, duyguları nedeniyle de ortaya çıkabilen bir tür titreme durumudur. Bu ürperti genel olarak birkaç saniye süren bir titreme olarak ortaya çıkar ve çoğu zaman kişinin kendisi dışında diğer kişiler tarafından fark edilmez.
Her ürperti bir titreme ile gelir ancak her titreme bir ürperti değildir. Titreme, vücuttaki kasların kişinin istemi dışında ufak hareketler yapması durumudur. Tüylerin diken diken olması da aslında bir tür titremedir. İç ya da dış etkenlere bağlı olarak vücudumuzdaki kılların altında bulunan kas grubunun ufak hareketler yapması yani titremesi, halk arasında tüylerin diken diken olması olarak adlandırılır. Titreme ve tüylerin diken diken olması birkaç saniyeden uzun sürdüğü zaman diğer kişiler tarafından da fark edilen bir durumdur.
Peki ya aniden gelen ürperti tam olarak nedir?
Ürperti olarak adlandırdığımız birkaç saniye süren titreme olayı çoğu zaman kişinin korktuğu, tiksindiği, rahatsız hissettiği, üşüdüğü durumlarda oluşur ve bu durumu yaşayan kişi, ürpermesi bir nedene bağlı olarak ortaya çıktığı için neden ürperdiğinin bilincindedir. Ancak aniden gelen ürperti hissi kişide başka bir etki yaratır.
Aniden, birdenbire, ansızın, nedensiz gibi sıfatlarla tanımlanan bu tür bir ürperti hissi genel olarak ortada gözle görülür ya da kişi tarafından hissedilir bir neden yokken ortaya çıkar. Çoğu zaman birkaç saniye sürer ve bedensel bir rahatsızlık yaratmasa bile kişiyi psikolojik olarak rahatsız eder. Bu gizemli ortaya çıkışı nedeniyle de halk arasında şeytan dürtmesi gibi isimlerle anılır. Nedeni bilinmeyen titremelerin bilimsel adı ise esansiyonel tremor olarak geçmektedir.
Tamam ama aniden gelen ürperti neden olur?
- Yorgunluk
- Stres
- B12 vitamini eksikliği
- Kan şekerinde düşme
- Fazla kafein tüketimi
- Fazla alkol tüketimi
- Tiroit fonksiyon bozukluğu
- İnsülin direnci değişimleri
- Parkinson hastalığı başlangıcı
- Multipl skleroz başlangıcı
- Soğuk algınlığı
- Zatürre
- Bronşit
- Bağışıklık sistemi zayıflığı
Ara sıra aniden gelen bir ürperme hissi ile karşılaşıyorsanız genel olarak şüphelenilmesi gereken durumlar bu şekildedir. Dikkat ettiyseniz bu durumların hiçbiri anlık olarak ortaya çıkan bir sorun değildir. Genel olarak vücudun bağışıklık sisteminin uzun süreli bir durum sonucunda zayıflaması ile aniden gelen ürperme hissinin oluştuğunu söylemek mümkün.
Basit bir belirti daha büyük bir hastalığın habercisi olabilir:
Aniden gelen ürperme hissi, nedeni bilinmeyen titreme olarak da adlandırılır ve çoğu zaman kişinin günlük hayatını etkileyen bir durum değildir. Genel olarak geçici olumsuz durumlar sonucunda ara sıra ortaya çıkma eğilimi gösteren aniden gelen ürperme hissi eğer ellerde, başta, boyunda, bacaklarda, ses tellerinde ve gövdenin bütününde sık sık ortaya çıkıyorsa şüphelenmek gerekebilir.
Elbette bu tür bir titreme durumu artık aniden ortaya çıkan ürperi hissinden fazlasıdır. Zaman zaman parkinson hastalığı ile ya da epilepsi ile karıştırılabilir ancak bu hastalıklara göre çok daha yaygın bir durumdur yani hemen endişe etmeyin. Ancak yaşanan ürperti artık sık sık tekrarlanan bir tür titreme nöbetine dönüşmeye başladıysa hastalık şüphesi de doğmuş demektir.
Sık sık yaşanan aniden gelen ürperti hissi, panik atak habercisi olabilir:
Panik atak, kişinin ortada hiçbir sebep yokken öleceğini düşündüğü bir tür psikolojik rahatsızlıktır. Genel olarak 3 ya da 5 dakika süren ama bazen 1 saate kadar uzayabilen panik atak nöbetleri sırasında kişi boğulduğunu, nefes alamadığını, ölmek üzere olduğunu, gerçek olmadığını düşünebilir. Bu nöbetler sırasında üşüme, ürperme, titreme, uzuvlarda uyuşma, karıncalanma ve terleme görülür.
İşte dikkat edilmesi gereken nokta burası. Aniden gelen ürperti hissi birkaç saniye süren basit bir durumsa ve yanında başka belirtiler göstermiyorsa ortada bir sorun yok demektir. Ancak birkaç saniyeden daha uzun süren titreme nöbetlerine dönüştüyse ve yanında panik atak belirtilerine benzeyen rahatsız edici belirtilerle birlikte geliyorsa işe o zaman dikkatli olmak gerekiyor.
Yaşanan her ürperme hissinden korkmanıza gerek yok:
Anlattıklarımız biraz kafa karıştırıcı olabilir ve sizde endişe yaratmış olabilir ama merak etmeyin, çoğu zaman bu aniden gelen ürperti hissi yalnızca ufak bir üşümedir. Yorgunluk, stres, vitamin eksikliği, hafif geçen bir üşütme gibi durumlarda bağışıklık sisteminiz zayıfladığı için çok daha kolay üşürsünüz ve aniden gelen ürperme hissi de bu nedenle olur.
Çoğu zaman kişi, anlık bir üşüme yaşadığı zaman bu durumu fark etmez. Örneğin yemek yedikten sonra kanımız mide ve çevresinde toplanarak sindirim işlemini gerçekleştiği kolayca üşürüz. Üstünüzdeki kalın bir kıyafeti çıkardıktan sonra bir süre üşüme hissi normaldır. Belki de biri arka odadaki camı açtı ve siz farkına varmadan oda soğudu. Yani ara sıra gelen ürperme hissi ve titreme son derece normal.
Doktora gitmek gerekir mi?
Ayda yılda bir hafif bir ürperti hissi yaşıyorsanız hiçbir endişeniz olmasın, olur böyle şeyler. Ancak bu durum sık sık yaşanıyorsa, birkaç saniyeden daha uzun sürüyorsa, tüyleriniz diken diken oluyor, bir tür titreme nöbetine dönüşüyor ve bu süreç boyunca olumsuz duygular yaşıyorsanız uzman bir hekime muayene olmanızda yarar var.
Halk arasında şeytan dürtmesi olarak da anılan aniden gelen ürperti hissi neden olur sorusunu yanıtlayarak konu hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi bu tür ürperti ve titreme nöbetleri hakkında da en doğru ve size özel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.