Erkeklerin Neden Etek Giydiklerini Öğrendiğinizde Sebebini Çok Mantıklı Bulacaksınız: İskoçya’nın Ne Kadar Değişik Bir Ülke Olduğunu Kanıtlayan 9 Özelliği
İskoçya denilince pek çok kişinin aklına birinci gelen Braveheart sineması oluyor, doğrudur hoş sinema. İkinci gelen ise gayda çalan etekli erkekler oluyor. Britanya Krallığı’nın bir kesimi olan İskoçya binlerce yıllık bir geçmişe sahip olduğu için kendine mahsus eşsiz bir kültürü var, etek de bunun bir modülü. Britanya Adası’nın en kuzeyinde yer alan ülke hem kültürel hem de tarihî bakımdan hayli varlıklı.
Bizim kültürümüzle pek yakın olmadığı için İskoçya kültürü ilginizi çekmiyor olabilir, öyleyse tabiatından bahsedelim. O denli bir ülke ki başınızı nereye çevirseniz bir çayırla, ormanla ya da gölle karşılaşıyorsunuz. Aslında İskoçya çok fazla adaya sahip bir ülke olduğu için yanlışsız pozisyondaysanız kendinizi bir anda tüm bu tabiat hoşluklarının ortasında bulabilirsiniz. Yani kimi ayrıntıları düşündüğünüzden daha farklı olabilir.
İskoçya hakkında enteresan bilgiler:
- Binlerce yıl evvel bile İskoçya’da yerleşim vardı.
- Evet, İskoç erkekler etek giyer.
- İskoçya’da bine yakın ada var.
- Ülke tam bir göller diyarı.
- İskoçya’nın resmî hayvanı tek boynuzlu at.
- Krallığın en yüksek şelalesi İskoçya’da.
- Bugün yağmurda gönül rahatlığıyla yürüyorsak bunu İskoçlara borçluyuz.
- Ülkede üç farklı resmî lisan var.
- Mistik varlıklarla aranız düzgünse İskoçya tam size nazaran.
Binlerce yıl evvel bile İskoçya’da yerleşim vardı:
Bölgede yapılan hafriyatlarda milattan evvel 2 binli yıllara yani Demir Çağı’na tarihlenen kimi bulgulara rastlandı ama çok ayrıntı bulunamadı. Kesin yerleşim ispatı ise milattan evvel 800’lü yıllara tarihlenen taş yapılardır. Antik Yunan devri birtakım yapıtlarda de İskoçya’dan bahsedilir. Ülkenin bilinen tarihi ise Orta Çağ ile başlıyor.
18. yüzyılın birinci yıllarına kadar bağımsız bir devlet olan İskoçya krallığı, bu tarihten itibaren Büyük Britanya Krallığı’na bağlandı. İskoçya öbür krallık ülkelerine nazaran kendi kültürüne ve hukuk sistemine daha sıkı sıkıya bağlı bir ülke olmuştur. Bu nedenle İngilizlerle pek de alakası olmayan farklı bir İskoç kültüründen bahsetmek mümkün.
Evet, İskoç erkekler etek giyer:
‘Kilt’ ismini verdikleri etekler 16. yüzyıla ortaya çıktı. Aslında bu giysiler birinci vakitler bütün bedenlerine sardıkları büyük bir battaniyeden ibaretti. Dağlık toprakta yaşayan erkekler soğuktan korunmak için bu kalın kumaşları sararlardı. Bugünkü etekten daha uzundu, yerde hareket imkânı sağlıyordu, geceleri çıkarıp üstlerine örtebiliyorlardı. Dahası, etek renkleri klanları temsil ediyordu.
18. yüzyıla geldiğimizde bu büyük etekleri demir işlerken ve kömür üretirken kullanmanın sıkıntı olduğunu gördüler ve bugün bildiğimiz küçük eteklere geçildi. Günümüzde artık klasik İskoç kıyafetleri olarak özel günlerde giyilen kilt etekler, bir devir savaşçı klanların giysisi olduğu için bir yasa ile yasaklanmıştı. 1746 yılında konulan yasa, 1782 yılında kaldırıldı.
İskoçya’da bine yakın ada var:
Eğer İskoçya’da ”Ada kıyılarında bekliyorum’’ müziğini söyleyecekseniz hangi ada olduğunu bilhassa belirtmeniz gerekiyor zira ülkede tam 790 tane ada var. Tabii bunların bir kısmı küçük kayalıklar olduğu için sadece 240 adedinde insan yerleşimi bulunuyor. Bu adalardan en meşhurları Lewis Adası, Harris Adası, Shetland Anakarası, Orkney Anakarası, Arran Adası ve Skye Adası. İnsan yerleşimi olmayan kimi adalara macera seyahatleri de düzenleniyor.
Ülke tam bir göller diyarı:
Zaten Atlas Okyanusu, Kuzey Denizi ve İrlanda Denizi ile çevrili olan İskoçya, bu tuzlu su zenginliğinin birebirini iç bölgelerde tatlı su bakımından da yaşıyor. Ülkenin neredeyse her yerinde bir göl var. İskoçya’nın 77 bin kilometrekareden fazla olan yüzölçümün 1500 kilometrekaresinden fazlasını tatlı su gölleri oluşturuyor. Bunlar ortasında en ünlülerinden bir tanesi olan Loch Ness Gölü o kadar derin ve geniş bir göl ki dehşet kültürünün değerli bir kesimi olan ‘Loch Ness Canavarı’ efsanesinin doğmasına neden olmuştur.
İskoçya’nın resmî hayvanı tek boynuzlu at:
Popüler kültürde genelde kız çocuklarının sempatik hayvanı olarak bilinir fakat aslında Kelt mitolojisinde ‘unicorn’ yani tek boynuzlu at saflığı, masumiyeti, erkekliği ve gücü sembolize etmektedir. İskoçya kültüründe tek boynuzlu atlar büyük yer tuttuğu için ülkenin armasında resmî sembol olarak kullanılır. Mitoloji kıssalarında asla evcilleştirilemeyen yırtıcı bir at olarak anlatılan tek boynuzlu atlar, İskoç armalarında boynu zincirli olarak resmedilir. Bunun manası, İskoç hükümdarlarının en yırtıcı atları bile evcilleştirecek kadar güçlü olmalarıdır.
Krallığın en yüksek şelalesi İskoçya’da:
İskoçya o denli birkaç günde gezip görülecek bir ülke değil zira asıl heyecan verici noktaları insan yerleşiminden oldukça uzak bölgeler. Bunlardan biri olan Assynt’e giderseniz sizi Eas a’ Chual Aluinn Şelalesi karşılayacak. 200 metrelik dik bir düşüşe sahip olan bu şelale, Birleşik Krallık’taki en yüksek şelaledir. Yüksekliği hayal edemeyenler için şöyle anlatalım: Amerikalıların öve öve bitiremediği Niagara Şelalesi 51 metre yüksekliğinde. Yani Eas a’ Chual Aluinn, Niagara’dan neredeyse dört kat daha yüksek.
Bugün yağmurda gönül rahatlığıyla yürüyorsak bunu İskoçlara borçluyuz:
Hadi bizim memleketin geneline yağsa yağsa birkaç ay yağmur yağıyor, İskoçya’nın her anı yağmurlu. Hâl bu türlü olunca buna bir tahlil bulmak isteyen İskoçlar yağmurluğu icat etmişler, üstelik 1766 yılında ancak birinci bulunan yağmurluk bugünkü kadar kollayıcı değildi. 1818 yılında öteki bir İskoç bilim insanı kömür gazı tahlili sırasında keşfettiği kauçuk hususunu kumaşla birleştirdi. Böylelikle üzerine denizler döksen bir damla sızdırmayan su geçirmez kumaşı buldu.
Ülkede üç farklı resmî lisan var:
İskoçya, Britanya Krallığı’nın bir kesimi olduğu için hâliyle birinci resmî lisan elbette İngilizce. Öbür lisanlar ise İskoç Galcesi ve İskoçça. İskoçça İngilizceye yakın bir lisan lakin İskoçların kendi lisanları olarak kabul ettiği bir cins Cermen lisanıdır. İskoç Galcesi ise Eski İrlandaca ile benzerlik gösteren eski bir Kelt lisanı. Olağan bu lisanların resmî lisan olması tüm halkın bu lisanları bildiği manasına gelmiyor. İskoç aksanına alışık değilseniz konuştukları İngilizceyi anlamanız biraz sıkıntı olabilir.
Mistik varlıklarla aranız güzelse İskoçya tam size nazaran:
Eğer uzaylıların sinemalarda olduğu üzere sırf ABD’de göründüklerini düşünüyorsanız yanılıyorsunuz, bu işin asıl merkezi İskoçya’daki Bonnybridge bölgesi. Kasabalıların tez ettiğine nazaran her yıl gökyüzünde yüzlerce tanımlanamayan cisim görüyorlar. Natürel bu savların gayesi küçük kasabalarına turist çekmek de olabilir, günahları boyunlarına.
‘Uzaylı kesmedi daha mistik bir şeyler lazım.’ diyorsanız sizi Edinburgh Kalesi’ne alalım. Söylenenlere nazaran gecenin bir vakti davul sesleri duyuluyor ve eski zindandan zincir sesleri geliyor. Hatta kentte terk edilmiş olan 44 kalede de benzeri şeyler yaşandığı söyleniyor. Perisi, uzaylısı eksik olmayan bu ülke kaygı turizmi sayesinde hayli güzel bir kar sağlıyor.
Ekoseli etekler giyip gayda çalan adamlardan çok daha fazlasına sahip İskoçya hakkında kimilerini birinci sefer duyduğunuz farklı bilgilerden bahsettik. Perili kale olayı biraz gerdi ancak adaları görmek hoş olabilir.
Ülkelerin farklı özelliklerini anlattığımız öbür içeriklere buradan ulaşabilirsiniz: