Görme Engelli Beşerler Düş Görebiliyorlar mı?

Konuyla ilgili araştırmalara geçmeden evvel, hepimizin başını meşgul eden ve düşünmeye sevk eden “görme engelli bireyler hayal görebilir mi?” sorusuna sizin yanıtınız ne olurdu?

Görme engelli insanların düş görmediklerine dair genel bir kanı olsa da yapılan araştırmalar bu bilgileri dayanaklar nitelikte değil. Gelin, bu şaşırtan sonuçlara birlikte göz atalım.

Hepimizin inandığı gerçekliğin bilakis “her görme engelli insan, hayal göremiyor” diye bir genelleme yapmak yanlışsız değil.

Görme engelli şahıslar, engellerinin oluştuğu yaşa bağlı olarak hayal görebiliyorlar. Bir duşun görülme biçimi de, o kişinin “görselliği” nasıl deneyimlediğine bağlıdır. Yani teorik olarak yalnızca görsel düşler değil, işitsel ve duyusal düşler da görülebiliyor.

Bu durum, uyku halinde olan kişinin anıyı nasıl canlandırdığına, o anıyı ne ile bağdaştırarak anımsadığına nazaran farklılık gösterir. Ancak görsel tecrübeye bağlı olduğu için doğuştan görme engelli bireylerin görsel hayal görmeleri neredeyse imkansız görünüyor. Başta da belirttiğimiz üzere, bu durum yaşa nazaran değişkendir.

5 yaşından daha küçük yaşta görsel yetisini kaybetmiş olan ve doğuştan kör beşerler görsel düş göremezler.

5 yaşından evvel bu pürüzü yaşayan ya da doğuştan görme engelli doğan insanlar, görsel haricinde işitsel, duyusal ve kokusal olarak düş görebiliyorlar. 5 yaşından daha büyükken bu yetiyi kaybeden beşerler ortasında da hayallerinin içerikleri büsbütün şahsa bağlı olarak değişkenlik gösteriyor.

6 yaşında kör olmuş iki farklı bireyden biri görsel hayaller görürken, başkası görsel olmayan hayaller görebiliyor. Ferdî farklılıklar da böylesi bir durumda düşlerin görülme biçimine oldukça etki ediyor. Lakin bir istisna var ki, 7 ve daha sonraki yaşlarında görme yetisini kaybetmiş insanların düşlerinde imajlar, gerçeğe en yakın haliyle kendini göstermektedir. Bu durumun, onlar için ne kadar değerli olduğunu hayal dahi edemezsiniz!

Körlüğü bu noktada birbirinden ayırmamız gerek. Gözdeki bir hasar ile beyindeki bir hasardan ötürü oluşan görme manisi birebir şey değildir.

Beyinde meydana gelen bir hasar sonucunda ortaya çıkan körlük, beyinde meydana gelen hasarın durumuna bağlı olarak kişi ister 5 yaşından evvel kör olsun, ister 20; hiçbir formda beyin, görselleri işleyemediği için kişi hayal göremiyor.

Ancak kişinin beyninin görsel işlemesinde hiçbir kahır yoksa, sadece gözlerden kaynaklı bir hasar varsa, bu türlü bir durum pek geçerli olmuyor.

Görme engelli bireyler üzerinde yapılan bir çalışma sonucunda, gördükleri rüyaların çoğunlukla kaydettikleri anılardan oluştuğu tespit edilmiştir.

Kişinin yaşamış olduğu duygusal ve fizikî tecrübeler, düş görmelerinde çok tesirlidir. Bu durum görme engelli insanlarda ise çok daha fazla. Görme mahzuru bulunan insanların düşlerine baktığımızda da ekseriyetle anılarının ya da hayallerinin yer aldığı gözlemleniyor.

Normalde düşünüzde hiç görmediğimiz bireyleri ve içinde bulunmadığımız durumları görürken, kendinizi birdenbire yalnızca anılarla dolu bir hayalin içinde bulduğunuzu düşünün, kulağa hoş gelse de uzun vadede pek de hoş hissettirmez.

Dokunma duyusu, görme engelli insanların düşlerinde kullandıkları en değerli duyulardan biridir.

Rüyalarda dokunma hissiyatı farklı tecrübeler sağlayarak cisimler hakkında fikir de edinmemizi kolaylaştırır. Görme engellilerin düşlerinin ise vazgeçilmezidir. Hayalde hissedilen koşma ve yürüme hissi, kişinin gerçekte de ayaklarında bir karıncalanma hissetmesine sebep olabiliyor.

Dokunmanın yanında işitme de hayallerin olmazsa olmazlarındandır.

Rüyalarda duyulan sesler, konuşmalar, müzikler, tabiat sesi ve hatta kişinin kendi iç sesi de görülen hayallerin anahtarıdır. Görme engelli beşerler, hayallerinde duydukları sesleri gerçek hayatta işittikleri üzere algılayabilirler.

Doğuştan ya da sonradan görme manisi oluşan bireylerin hayallerinde, ömürlerinde gerçekleştirdikleri tecrübeler epeyce kıymetlidir. Bireylerin yaşadıkları her an, düşlerinde da tekrar tekrar hissedilebilir. Kişilerin hayallerinin, bilinçaltındaki gerçekliklerin müdahalesizce ortaya döküldüğü rüyalar, gerçek hayata dair ipuçları sağlayabilirler. Görme engelli bireylerin ise gördükleri düşler böylesi bir durumda ekstra ehemmiyet arz ediyor.