Heybetiyle Görenleri Büyüleyen, Tırmanmaya Çalışırken Yüzlerce İnsanın Hayatını Kaybettiği Dünyanın En Yüksek Dağı: Everest

Günümüzden milyonlarca yıl oluşmuş olan Himalaya Dağları’nın bir parçası olan Everest Dağı, binlerce metrelik yüksekliği ile bugün dünyanın en büyük dağı olarak kabul ediliyor. Bu özelliği ve benzersiz yapısı nedeniyle tüm dünya dağcılarının gözdesi olan Everest Dağı nerede, yüksekliği ne kadar gibi merak edilen sorulara gelin yakından bakalım.

İçinde yaşadığımız Anadolu topraklarının yapısı gereği etrafımızda pek çok heybetli dağ var. Ancak bunların en büyüğü olan Ağrı Dağı yalnızca 5137 metre. 5 kilometreden fazla olan uzunluk dünyayı düşündüğümüz zaman küçük görünüyor çünkü dünyanın deniz seviyesi üzerindeki değer hesaba katıldığında en yüksek dağı olan Everest Dağı’nın uzunluğu bundan binlerce metre daha yüksek. Bu özelliği nedeniyle Everest Dağı, dünyanın dört bir yanından gelen macera tutkunlarının en popüler tırmanış güzergahı.

Günümüzden milyonlarca yıl önce oluşmuş olan Himalaya Dağları’nın bir parçası olan Everest Dağı, yıllar içinde zirveye çıkmaya çalışırken hayatını kaybeden kişiler nedeniyle küçük bir mezarlığa dönüştü ancak aralarında Türk dağcıların da bulunduğu pek çok isim deniz seviyesinden binlerce metre yukarıda bulunan zirveye çıkmayı başardı. Gelin Everest Dağı nerede, yüksekliği ne kadar gibi merak edilen sorulara yakından bakalım.

En merak edilen soru ile başlayalım: Everest Dağı nerede, hangi ülkede?

Günümüzden 27 milyon yıl önce oluşan Himalaya Dağları’nın bir parçası olan Everest Dağı, 28 derece kuzey enlemi ile 87 derece doğu boylamında bulunuyor. Hangi ülkede olduğu sorusunun ise net bir yanıtı yok çünkü dağ tam olarak Çin ile Nepal sınırında bulunuyor. Çin’in Tibet bölgesinden Everest Dağı’nın tamamı görülürken Nepal tarafından bakıldığında görülen Çangtse, Khumbutse, Nuptse ve Lhotse dorukları nedeniyle tam bir görüş sağlanmamaktadır.

Peki Everest Dağı kaç metre?

Everest Dağı hakkında çalışmalar yapıldığı ilk günden beri farklı uzunluklardan bahsedilmiştir. Bu ölçüm sonuçlarına göre dağ bazen daha kısa, bazen daha uzun çıkmıştır. 2020 yılında Çin ve Nepal tarafından resmen kabul edilen verilere göre Everest Dağı’nın yüksekliği 8848 metredir. Zirvenin buzul yapısını ve küresel iklim değişikliğini düşünürsek belki yıllar içinde bu veri de değişecektir.

Everest Dağı adı nereden geliyor?

Everest Dağı’nın Tibetçe adı Çomolungma, Nepalce adı Sagarmāthā şeklindedir. Dağın bugün bildiğimiz adı ise bölgenin yerlileri tarafından değil, sömürgeciler tarafından verilmiştir. Hindistan’ın İngiliz sömürgesi olduğu dönemde Kadastro Genel Müdürü olan Andrew Waugh, bu dağ için İngilizce bir isim konulmasını istemiştir.

Andrew Waugh, Londra Kraliyet Coğrafya Cemiyeti’ne kendisinden önceki müdür olan George Everest ismini önermiştir. Konu hakkında pek çok itiraz yapılmasına rağmen Cemiyet, 1865 yılında bu ismi kabul etmiş ve bu dağı Mount Everest olarak duyurmuştur. Yıllar içinde bu isim yine itirazlar yapılmasına rağmen tüm dünya tarafından kabul edilmiştir.

Everest Dağı kaç derece, hava durumu nasıl?

Everest Dağı o kadar yüksek ki atmosferin yere en yakın olan tabakası olan troposferi bile geçiyor. Oksijen eksikliği nedeniyle yüz kilometre hızı aşan rüzgarlar oluşuyor ve sıcaklık eksi 70 dereceye kadar düşebiliyor. Tahmin edebileceğiniz gibi bu koşullarda altında ne bitki yetişiyor ne de bir hayvan hayatta kalabiliyor.

Bölgenin iklimi gereği yaz aylarında Everest Dağı’na yağmur yağar ve sıcaklık biraz düşer. Ancak bu sıcaklık düşüşünün etkisi kötü olur çünkü eriyen kar ve buz yığınları çığ halinde düşer. Yağan yağmurlar hem bir sonraki dönem için buzulları besler hem de büyük buz çanakları oluşmasını engeller.

Everest Dağı’nda yaşayan hayvanlar ve bitkiler:

Everest Dağı’nın 6480. metresine kadar bir tür yosun yetişir. 5500. metreye kadar arenaria adlı bir bitkiye rastlanır. 6700. metreye kadar bir tür siyah örümcek yaşayabilir. 7900. metreye kadar Hint kazı ve sarı gagalı dağ kargası görülmüştür. 4300. metreye kadar Himalaya kara ayısı ve bir tür küçük panda görülmüştür.

Tüm bu verilerden anlaşılacağı üzere dünyanın en yüksek dağı bile tam anlamıyla ıssız değildir. Daha alçak bölgelerde insan, hayvan ve bitki bulunmaktadır. 1953 yılında George Lowe kanıtlayamasa da Everest Dağı zirvesinde kazlar gördüğünü söylemiştir. 1993 – 2018 yılları arasında incelenen uydu görüntülerinde, daha önce çıplak olduğu düşünülen bölgelerde bitki oluşumlarına rastlanmıştır.

Binlerce metre yükseklikte yaşayabilen Himalaya kara ayısı ve küçük panda türlerinin yanı sıra uzun yıllar tırmanışlarda yük taşıma amacıyla kullanılan bölgeye özel bir tür olan yaklar da kalın kürkleri ve geniş akciğerleri ile dağın yüksek bölgelerinde hayatta kalabilirler. Yine yüksek kesimlerde kar leoparı ve onun avı olan Himalaya tahrı adı verilen bir tür keçi görülmüştür.

Everest Dağı’na tırmanış kaç gün sürer? İlk başarılı deneme epey zorlu geçti:

Everest Dağı’na tırmanma hayalleri ilk kez 1904 yılında başladı. 1921 yılında yapılan ilk denemenin amacı zirveye tırmanmak değil, jeolojik araştırma yapmaktır. 1922, 1924, 1930, 1950 yıllarında Everest Dağı zirvesine tırmanma denemeleri yapılmasına rağmen hiçbiri başarılı bir şekilde sonuçlanmadı ve deneyenlerden hayatını kaybedenler oldu.

1953 yılında John Hunt, İngiliz Kraliyet Coğrafya Derneği’nin desteği ile iki ekip kurdu. 26 Mayıs günü güney zirvesine ulaşmalarına rağmen ilk ekibin oksijen destek ünitelerindeki sorunlar nedeniyle ilerleyiş durmuştur. Edmund Hillary ve Tenzing Norgay’dan oluşan ikinci ekip, 29 Mayıs 1953 günü saat 11.30’da Everest Dağı zirvesine ulaşmayı başarmışlardır.

Everest Dağı’na çıkmak bugün yaklaşık iki ay süren bir süreçtir. Bu süre dinlenme kamplarında verilen uzun molaları da kapsar ve hava koşulları iyi olursa üç haftada da tırmanılabilir. Everest Dağı’na yapılan en hızlı tırmanış 26 saatlik bir rekorla Kilian Jornet tarafından gerçekleştirilmiştir.. Zirveden aşağı inmek ise yaklaşık üç gün sürer.

Everest Dağı’na çıkan ilk Türk dağcı:

Everest Dağı’na Türk dağcıların çıkma süreci 1995 yılında başladı. Everest Dağı’nın zirvesine 17 Mayıs 1995 tarihinde çıkan ilk Türk dağcı Ali Nasuh Mahruki olmuştur. 22 Temmuz 2005 tarihinde Everest Dağı’na tırmanan ilk Türk kadın dağcı ise Eylem Elif Maviş Koç olmuştur.

Everest Dağı’nda kaç kişi öldü, cesetler neden alınamıyor?

Everest Dağı’na tırmanırken öldüğü bilinen ilk kişi 1924 yılında bunu deneyen George Mallory olmuştur. Mallory’nin cesedi ancak 1999 yılında bulunabilmiştir. Everest Dağı’na tırmanmaya çalışırken en az 235 kişi ölmüştür. Bu sayı çok daha fazla olabilir çünkü dağa yapılan tüm tırmanışlar kayıtlı değil.

Everest Dağı’na yapılan tırmanışlar soğuk hava ve yetersiz oksijen nedeniyle son derece riskli. Tırmanış sırasında en ufak bir ağırlık bile büyük bir risk yarattığı için ölen kişiler çoğu zaman oldukları yerde bırakılıyor. İniş sırasında şartlar uygunsa cesetler alınıyor ancak bazen yetkilerin yardımıyla çok uzun zaman sonra bu cesetlerin alındığı ve hatta alınamadığı bile olmuştur.

Heybetiyle görenleri büyüleyen dünyanın en yüksek dağı Everest Dağı nerede, yüksekliği ne kadar gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu eşsiz dağ hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. İmkanınız olsa Everest Dağı’na çıkmak ister miydiniz? Düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.