Hindistan’da Dul Bayanların Canlı Diri Yakılmaya Zorlandığı Bu Geleneğin Sebebini Öğrenince Tepenizin Tası Atacak!
Bu gelenek, romantize edilip önümüze serilen kelamda trajik bir aşkı anlatıyormuş. Kıssaya nazaran bayanın biri, “masumiyetini” kanıtlamak için kendini ateşe atıyor. Temiz ve faziletli bir bayana ateş bile ziyan veremez mantığına dayanan bu yırtıcı gelenek, Orta Çağ’daki acımasız gelenekleri aratmıyor. Şayet bayan ölmezse -onlara göre- paklığı kanıtlanıyor.
Bu zihniyete nazaran; bayanlar, kocaları olmadan bir hayat idame ettiremez. Bundan ötürü kendileri de meyyit eşleriyle birlikte ölmeliler, geride kalıp esasen bir şey yapamazlar. Birçok vakit yaka paça ateşe atılan bayanların ardından kayıtlarda bu durumun bir intihar olduğu yazılıyor.
Sati sözü, Sanskritçe “sat” sözünden türetilmiştir ve “gerçeklik” yahut “gerçek olan” manasına gelir.
Sati sözü, kelamlık manası dışında vakitle bayanların kocalarının vefatının akabinde kendilerini kurban etmeleri manasında kullanılmıştır. Sati uygulaması, tarih boyunca Hindistan’ın farklı bölgelerinde ve kültürlerinde farklı biçimlerde yaşamıştır.
Tarihsel olarak olaya bakıldığında, sati geleneği birinci olarak Hindu mitolojisinin bir modülü olarak ortaya çıktı. Efsanelere nazaran, İlah Şiva’nın eşi Sati, babasının yaptığı bir yemeğe davet edilmediği için kendisini kurban etmiştir. Bu öykü, sati uygulamasının başlangıcı olarak kabul edilir ve mitolojik bir hikaye olarak günümüze kadar gelmiştir.
Gelenek, 4. yüzyıldan itibaren Hindistan’da görülmeye başladı. Bazı bayanlar, toplumsal baskılar, dini inançlar yahut ekonomik nedenlerle sati olmaya zorlanmışlardır.
Ataerkil normların dayatılmasıyla kadına ‘iffetli’ olması dayatılmıştır. Bunun sonucunda da bu türlü bir geleneğe başvurulmuştur. Ölen kocanın akabinde “dul” kalan bayan, yaşamasa da olur(!).
Bu toplumsal münasebetler de bayanları baskı altına alıyor. Şayet bayan, ölen kocasının akabinde canlı diri yakılmayı kabul etmezse bu sefer zorla ateşe atılıyor. Bu durumla alakalı verilen bir örnekte, bayan yakılmayı reddederek bir yere saklandığı ve onu bulan 7 erkeğin zorla kocasının cesedinin yanına sürükleyerek zorla yaktığı anlatılıyor.
Kan donduran bu uygulama, ekseriyetle kayıtlara bayanın “rızasıyla” gerçekleşti diye geçiyor.
Kadınların, kocaları için asla kâfi olmadıkları, bunun için de bedel ödemeleri gerektiği Hindistan’ın birtakım yerlerinde var olan bir durum. Yüzyıllardır süregelen bu uygulama elbette ha deyince kalkmadı. Sati geleneğini yaşayan onlarca bayanın anlattığına nazaran de zihinsel olarak hâlâ devam eden bir uygulama.
Britanya İmparatorluğu’nun Hindistan’ı idaresi altına almasıyla birlikte uygulamaya karşı önemli bir uğraş başladığı görülüyor. Britanya idaresi, bu uygulamanın insan haklarına karşıt olduğunu ve bayanları zorla mevte sürüklediğini savunmuştur. Lord William Bentinck idaresi altında Sati, yasal olarak yasaklanmıştır. Ancak yasaklamaya karşın birtakım bölgelerde ve küçük topluluklarda bu uygulama devam etmiştir.
Günümüzde yasaklansa da bayanların toplumsal baskılar altında ölmeye zorlandığı az hadiseler hâlâ görülüyor.
Hindistan’da bayan haklarına ve toplumsal eşitliğe dair çalışmalar devam etmektedir. Sati geleneği, dünyada büyük reaksiyon topluyor. Bu olayla ilgili elimizde olan son hadise ise 13 Ekim 2008’de Chattisgarh’ın Raipur ilçesinde ikamet eden 70 yaşında bir kadının, kocasının cenaze ateşinde vücudu yanarken ateşin içine atlaması ve dakikalar içinde kül olmasıdır. Bu bayan, ateşe kendi isteğiyle mi atladı, yoksa zorlandı mı hâlâ bilinmiyor. Olay, Hindistan’ın kırsal bölgelerinde devam ettiği için çok da göze batmamış görünüyor.
Kadınların masumiyetini, faziletini ve iffetini kanıtlaması için bir ateşe atlaması ve “ölmemesini” beklemesi kadar komik bir durum yok. Bu durum, yüzyıllardır bayana karşı değişmez zihniyetin bir kesimidir. Yasa dışı olarak hâlâ devam eden uygulamadan tahminen birçok insan bihaber.