İki Yıldızın Çarpışmasıyla Ortaya Çıkan 'Gama Radyasyonu Patlaması', Tarihte İlk Kez Gözlemlendi [Video]

Bilim insanları, ALMA teleskobu sayesinde tarihte ilk kez milisaniyeler içinde gerçekleşen gama radyasyonu patlamasını kayıt altına aldı. Söz konusu patlamalarda uzaya demirden daha ağır elementler saçılıyor.

Son zamanlarda uzay keşiflerinde peşi sıra ilklere imza atılırken, bugün bunların arasına bir yenisi daha eklendi. Bilim insanları, en az bir nötron yıldızını içeren yıldızların çarpışması, milimetrelik radyo frekansı dalga boyları aralığında tarihte ilk kez gözlemledi. Çarpışma, bugüne kadar gözlemlenen en enerji dolu ve parlak gama ışını patlamasını görmemizi sağladı.

Söz konusu çarpışmanın ışıkları, Dünya’ya 6 ila 9 milyar yıllık yolculuk sonucunda ulaştı ve Kasım 2021’de Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA) tarafından yakalandı. Kısa gama ışını patlaması, ALMA ile böyle bir olayı yakalamak üzere yapılan çalışmaların ilk sonucu oldu.

Karşınızda GRB 211106A olarak tanımlanan, gözlemlenen ilk gama patlaması:

Gama radyasyonu patlamaları, evrende bilinen en güçlü patlamalar arasında yer alıyor. Bu patlamalarda sadece 10 saniye içinde Güneş’in 10 milyar yılda yaydığı enerjiden daha fazlasını ortaya çıkarıyor. Yukarıda videosunu gördüğümüz söz konusu patlamalar, aynı zamanda demirden daha ağır elementleri evrene saçar. Öyle ki parmaklarımıza taktığımız altın yüzükler bile aslında bu yıldız felaketinin bir ürünüdür.

Nötron yıldızlarının çarpışması durumunda ortaya çıkan kısa süreli gama ışını patlaması (SGRB), sadece milisaniyeler kadar sürüyor. Dolayısıyla yukarıda gördüğümüz görüntüler, milyarlarca ışık yılı öncesinde kaydettiğimiz birkaç milisaniyelik anı gösteriyor. ALMA öncesindeki tüm milimetrik teleskoplar, uzaktaki bu patlamaları yakalayabilecek hassasiyete sahip değildi.