İnsanların Binlerce Yıldır Tıbbi Emelle Kullandığı Değişik Bitki: ‘Kedi Otu’ Nedir, Faydaları ve Ziyanları Nelerdir?
Eğer bir kedi sahibiyseniz kesinlikle kedi otu isimli bitkiden bahsedildiğini duymuşsunuzdur. Enteresandır bu bitkiye kedi esrarı da denir zira kedilerin bayıldığı bir kokusu vardır. Az bilinen ise aslında kedi otunun binlerce yıldır beşerler tarafından da kullanılıyor olması. Doğal insan üzerinde kedilerden biraz farklı halde tesir gösterir ve farklı rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır.
Kedi otu dediğimiz bitkiyi aslında iki farklı açıdan pahalandırmak gerekiyor zira insan ve kedi üzerinde sahiden apayrı tesirleri var. Etkileri kadar ziyanları da bir o kadar farklı. Bu nedenle size sırf genel bir bilgilendirme vereceğiz ancak kullanımı konusunda kesinlikle uzman bir tabibe ya da veterinere danışmanız gerekiyor. Gelin kedi otu nedir, ne işe fayda, ziyanları ve kullanımı nasıldır tüm ayrıntılarıyla görelim.
Öncelikle bitkimizi tanıyarak başlayalım; Kedi otu nedir?
Literatürde valeriana officinalis olarak isimlendirilen kedi otu, pembe ve beyaz çiçeklere sahip otsu bir bitkidir. Avrupa ve Asya bölgesine has bir bitki olsa da genel olarak Kuzey Amerika’da da yol kenarlarında doğal olarak yetişmektedir. Kedi otunun gövdesi, yaprakları ya da çiçeği değil de daha çok toprak altındaki kısımları Eylül ayında toplanıp kurutularak kullanılır.
Kedi otunun geçmişi binlerce yıl öncesine dayanıyor:
Kedi otunun en eski kullanımı ile milattan evvel 4. yüzyılda karşılaşıyoruz. Antik Yunan tıbbının kıymetli isimlerinden olan Hipokrat, kedi otunu sindirim sorunu, mide bulantısı ve adet sancısı çeken hastalarında kullanmıştır. Milattan sonra 2. yüzyılda Yunan doktor Galen tarafından da uyku getirici özellikleri nedeniyle kullanıldığı biliniyor.
16. yüzyılda kedi otu, olağanüstü kokusu nedeniyle parfümlerde de kullanılmaya başlamıştır. Kesin olmamakla birlikte kediler üzerindeki tesirinin de bu periyotta keşfedildiğini söyleyebiliriz. 17. yüzyılda epilepsi, uykusuzluk, anksiyete, hudut bozuklukları için de kullanılan kedi otu İngiliz sömürgeciler ile birlikte yeni kıtaya götürülmüş ve Kuzey Amerika’da da kullanılmaya başlamıştır.
İyi lakin tam olarak insanlarda kedi otu ne işe fayda?
- Stresi azaltır.
- Anksiyeteyi hafifletir.
- Uykusuzluğa uygun gelir.
- Kaygı meselelerini azaltır.
- Menopoz tesirlerinin şiddetini ve sıklığını azaltır.
- Kan basıncını düşürür.
- Sinüzit tedavisini dayanaklar.
- Eklem ve romatizma ağrılarını azalır.
- Hazımsızlığa güzel gelir.
- Antispazmodik, antioksidan ve anti-enflamatuar tesirleri vardır.
Genel olarak beşerler kedi otu eserleri kullandıkları vakit görecekleri yararlar bu formdadır. Kedi otu piyasada çay olarak, yağ olarak, kapsül olarak ve tentür formunda satılmaktadır. Kullanım biçiminize nazaran bu eserlerden birini seçebilirsiniz.
Aman çabucak kullanayım demeyin, insan üzerinde kedi otunun ziyanları ve yan tesirleri var:
- Baş dönmesi
- Baş ağrısı
- Kaşıntı
- Mide sorunları
- Yorgunluk hissi
- Deri döküntüsü
- Zihin bulanıklığı
- İdrar renginde koyulaşma
- Gözlerde ve ciltte sararma
- Dilde ya da dudakta şişme
İnsanlarda kedi otu kullanımında en sık karşılaşılan ziyanlar ve yan tesirlerden kimileri bu halde. Kedi otunu bilhassa 12 yaşından küçük çocukların, gebelerin, emziren annelerin kullanması asla önerilmiyor. Kronik hastalığı olanların da kedi otunu kullanırken çok fakat çok dikkatli olmaları gerekiyor. Rastgele bir hastalığınız ya da rahatsızlığınız olmasa bile kedi otu kullanmadan evvel kesinlikle uzman bir tabibe danışmanız en güzeli olacak.
Peki kedi otu kedilerde ne işe fayda?
Kedi otu ismi üzerinde aslında esasen kedilerin kokusuna bayıldığı bir bitkidir. Kediler üzerinde kullanımı ise son derece yaygındır. Hayvan eserleri satan pek çok mağazada farklı formlarda kediler için üretilmiş kedi otu eserleri bulabilirsiniz.
Kediler için üretilmiş kedi otu eserleri de tıpkı beşerler üzere kedileri rahatlatıyor. Bunun yanı sıra kediler kedi otunun kokusuna bayıldıkları için bu eserler daha çok kedileri tırmık tahtası ve gibisi objelere alıştırmak için kullanılıyor. Kedinizin alışmasını istediğiniz objeye birkaç fıs kedi otu kokusu sıkmak onu o objeye bağlayacaktır.
Kedi otunun kediler üzerindeki ziyanları da azımsanacak üzere değil:
Kediler üzerinde yapılan çalışmalarda kedi otunun biyolojik bir ziyan vermediği görülmüştür. Fakat daha büyük bir ziyan verebilir zira kediniz kedi otuna sözün tam manasıyla bağımlı olabilir. Olsun ne olacak demeyin zira yaşanan şuur farklılığı nedeniyle kedinizin psikoloji bozulabilir.
Normal kurallar altında kedi otunun kedi üzerindeki tesiri en fazla 15 dakika sürer lakin kediniz bu etkiyi 2 saatte yakın şuurunda hissetmeye devam eder. Sürekli olarak bu rahatlatıcıya tesire maruz kalan canlı, ona bağımlı hale gelirse kedi otu koklamadığı vakitlerde daima inançsız ve kaygılı hissedecektir.
Kedi otu kullanımı aslında önerilen bir formül değil ancak illa kullanacağım diyorsanız çok az ölçüde birkaç defa kullanın. Kediniz bu bitkinin tesiri altındayken ona alan yaratın ve kendi haline bırakın. Elbette en değerlisi, kullanmadan evvel kesinlikle uzman bir veteriner tabibe danışın.
Özetleyelim; Kedi otunun ziyanları nelerdir?
İnsanlar ya da kediler için üretilen kedi otu eserlerinin hem insan hem de kedi üzerinde rahatlatıcı tesiri olduğu bir gerçek. Fakat olumsuz tesirleri ve riskleri o kadar yüksek ki olumlu tesirleri göz arkası edilebilecek cinsten. Bu nedenle kullanılması kolay kolay tavsiye edilmiyor.
Kedi otunun hem insan hem de kedi üzerinde bağımlılık tesiri vardır. Elbette kediler çok daha kolay bağımlı olabildikleri için mahrumluk belirtileri çok daha ağır yaşanır. Ancak insan da buna bağımlı olabilir. Örneğin her sindirim sorunu yaşadığınızda kedi otu çayı içerseniz bir mühlet sonra içmediğiniz ya da az içtiğiniz durumlarda sindirim sıkıntılarınız daha da can sıkıcı hale gelecektir.
Kedilerin bayıldığı bir bitki olarak bilsek bile aslında insanların da binlerce yıldır kullandığı bir bitki olan kedi otu nedir, ne işe fayda, nasıl kullanılır, ziyanları nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme gayelidir. Tüm sıhhat mevzularında olduğu üzere en hakikat bilgiyi uzman bir doktordan ya da uzman bir veteriner doktordan almanız gerektiğini unutmayın.