İsrail’in Çok Konuşulan “Demir Kubbe” İsimli Hava Savunma Sistemi Tam Olarak Nasıl Çalışıyor?

2011’den beri hava savunma sistemleri üzerine kıymetli adımlar atan İsrail, bugün dünyanın en gelişmişi olarak görülen, Demir Kubbe isimli hava savunma sistemine sahip. Filistin ile İsrail ortasındaki savaştan ötürü tekrar gündeme gelen bu insansız savunma sistemi, günümüzde epeyce başarılı görülse de büyük tartışmaların odağı olmaya devam ediyor.

Çünkü toplum, bu sistemi başarılı görme noktasında ikiye ayrılıyor. Bazıları can kaybı sayısını azalttığı için bunu eksiksiz bir icat olarak görürken bazıları de toplum üzerinde kâfi inancı oluşturmadığından bu sistemi başarısız olarak niteliyor. Natürel buna karar vermek için en başta “Demir Kubbe nedir?” sorusunu cevaplamak gerek.

Tam olarak nedir bu Demir Kubbe?

Demir Kubbe’yi, ülkenin üzerini örtüp, gelen ataklara karşı koruyan bir kalkan olarak düşünebilirsiniz. Doğal sanılanın tersine bu isim tek bir aygıta verilmiyor. Farklı aygıtlarla sağlanan sistemin tamamına bu isim veriliyor. Rafael Gelişmiş Savunma Sistemleri tarafından Obama idaresindeki ABD takviyesiyle yapılan bu sistem, 2011’de devreye girdi.

Toplamda 10 adet bulunan sistemin her birinde 3 ila 4 fırlatıcı, 20 Tamir füzesi ve radar bulunuyor. Bunlardan yalnızca bir tanesi, 1.000 adet roketi birebir anda takip edebiliyor. Bu gelişmişliği sayesinde de sistemin yüzde 90 ila 95 arasında muvaffakiyet oranı var. Bu sayede de binlerce roketi havada imha etmeyi başardı.

Peki nasıl çalışıyor bu sistem?

İsrail’in pozisyonuna nazaran spesifik özelliklerle donatılmış olan hassas radarlar, daima tarama yaparak tehditleri arıyor. Havaya sıkılan bir mermiyi bile fark edebilen bu radarlar, roketleri anında saptayabiliyor. Bu radarlar yoluyla gelen füzelerin nereye düşeceği de önden görülebiliyor. Şayet bir yerleşim yerine yahut gibisi değerli yerlere düşecekse, gerekli hesaplamalar yapılarak roketler gönderiliyor. Her bir sistem, 75 kilometrelik bir alanda müdafaa sağlayabiliyor.

Eğer roketler boş yerlere düşüyorsa, yalnızca bir tanesi aşağı üst 100 bin dolar pahasında olan Tamir füzelerini ateşlemeye gerek duyulmuyor. Buna karar veren de yeniden sistemin kendisi oluyor. Yani habersiz akın üzere durumların pek de değeri kalmıyor.

Tamir füzelerinden daha ayrıntılı bahsetmeden evvel Filistin tarafından gönderilenlere değinelim.

Kassam füzeleri olarak bilinen bu roketler, aslında epeyce ilkeller. Rastgele spesifik bir maksadı vurmaları mümkün değil, zira içlerinde rastgele bir güdüm düzeneği yok. Çok sayıda kolaylıkla üretilebiliyor olmalarının yanında birçok vakit patlamıyorlar bile. Bazen uçlarında patlayıcılar olsa da havadan İsrail’e gerçek fırlatılan demir yığınları üzere ilerliyorlar.

Nereye düşeceklerine karar verecek bir algoritma yahut sistem bulunmuyor. Yalnızca fırlatma ve üretim kolaylığı olduğundan; balkonlardan, kamyonet kasalarından yahut başka farklı yerlerden açılı bir halde ateşlenebiliyorlar. Nereye düşecekleri de fizik kanunlarına kalıyor. Yani temelde pek de korkulacak bir şey değil. Ancak yüzlercesi tıpkı anda fırlatılabildiği için büyük bir sorun teşkil ediyor.

Karşılarında ise Tamir füzeleri var. Bu gördüğünüz füze neden $100.000?

Tamir füzeleri ses suratının 2,5 katına çıkabiliyor. Ayrıyeten Filistin’den gelen roketlerin bilakis, bunlar akıllı füzeler. Havadayken amaç değiştirebilme, nesneyi takip edebilme üzere özellikleri bulunuyor. Buna ek olarak yüksek hareket kabiliyeti ve gelişmiş sensörleri, havadayken koşullara ayak uydurabilmesini sağlıyor.

Hedefe yaklaştığında ise roketin başlığındaki 15-16 kiloluk patlayıcı etkin ediliyor ve her tarafa şarapnel fırlıyor. Bu da roket direkt temas etmese de patlama yoluyla havada imha edilmesini sağlıyor. Süratli roketler ve gelişmiş radar sistemleri sayesinde Demir Kubbe, İsrail’in zirvesinde adeta bir şemsiye vazifesi görüyor.

Bu sistem gelmeden evvel durum nasıldı?

Dediğimiz üzere Demir Kubbe sistemi 2011 yılında ortaya çıktı. Ancak İsrail’in çatışmaları bundan çok daha öncesine dayanıyor. Füzelerin dahil olduğu bir çatışma, Hizbullah örgütüyle 2006 yılında Lübnan’da gerçekleşmişti. 34 günlük çatışmada 4.000 roket İsrail topraklarına vurmuştu. Bu bağlamda 53 kişi hayatını yitirdi.

2014 yılındaki öteki bir çatışmada ise 50 günlük bir çatışmanın sonunda 3.360 roketin atılmasıyla 2 can kaybı yaşandı. Elbette yalnızca 1 can kaybı bile olsa burada durumu güzellemek yalnızca kusur olur. Lakin Demir Kubbe’nin başarılı olmadığını söylemek de birebir formda yanılgı olur.

Toplamda 2.500’den fazla roketin imha edilmesini sağlayan Demir Kubbe, hâlâ İsrail’i koruyor. Taşınabilir olduğu için de yeri değiştirilebiliyor.

Fakat sistem kusursuz değil.

800 ila birkaç bin dolarlık maliyetle üretilebilen Kassam füzelerine, Tamir füzeleri maddi anlamda yetişemeyebiliyor. Bu da sistemin önündeki en büyük mahzur. Bu yüzden çok sayıda roket ateşlendiğinde kimi yerlerin vurulması kaçınılmaz oluyor. Yeniden de ülke geneline yerleştirilen bu sistem, üst seviye bir muhafaza sağlıyor.

Peki hafta sonu gelen roketler üzerinde neden tesiri olmadı?

İsrail’den kimi yetkililer, durumu Pearl Harbor saldırısına benzeterek akının beklenmedik olduğunu söyledi. Ama çoğunlukla bu soru pek de karşılık bulmadı. Durum denetim altına alındığında buna yönelik konuşulacağı da belirtildi. Birçok kişinin savına nazaran, çok sayıdaki roket yüzünden hava savunma sistemi yetersiz kaldı. Ama resmi açıklama gelene kadar argümanlardan rastgele birine güvenmek kusur olur.

Hepimizin bildiği üzere savaşların kazananı olmaz. Hayranlık duymadan evvel, bu türlü bir sistemin kullanılmak zorunda olması da düşünmemiz gereken birinci şey olmalı.

İsrail-Filistin gerginliği hakkında bilgi edinmek için alttaki içeriğe göz atabilirsiniz.

Savaş üzere kriz anlarında gerçek bilgiye nasıl ulaşacağınızı anlattığımız içeriğimize de göz atmayı unutmayın.