Mars’tan Kaya Örneği Parasızlıktan Ötürü Daha Geç Gelebilir
Perseverance gezgini üzere araçlarla Mars’taki çalışmalarını sürdüren ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), 2033 yılında gezegenden toplanan kayalık örneklerini ilerleyen yıllarda gönderilecek bir araçla Dünya’ya getirmeyi planlıyordu. Lakin çıkan yeni haberler, bu vazifenin birtakım sorunlarla karşı karşıya olduğunu gösterdi.
Yakın vakitte gerçekleştirilen bir toplantıda, NASA’nın misyon için daha fazla paraya gereksinimi olduğu ortaya çıktı. NASA Lideri Bill Nelson, Mars’tan örnekleri getirecek vazife için bu mali yılda 250 milyon dolara daha muhtaçlıkları olduğunu ekledi. Ayrıyeten 2024’te de 250 milyon dolara daha gereksinimlerinin olduğunu ekledi.
Birçok araca muhtaçlık duyacak Mars’tan örnek getirme misyonunun 7 milyar dolardan fazla maliyeti olabilir
Mars’tan kayalık örneği getirme vazifesi, NASA’nın şu ana kadar yaptığı en şiddetli misyonlardan biri olacak. NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) iştirakinde 2028’de başlatılması planlanan misyon, Perseverance gezgininin topladığı kayalık örneklerini gezegenimize getirmeyi amaçlayacak. Bunun için de yörünge aracı, iniş aracı, iki helikopter ve bir roket içeren, yani çok büyük bir bütçeye muhtaçlık duyacak bir dizi uzay aracı gerekecek.
İşte bu yüzden de misyonun epey değerliye patlayacağı bir müddettir vurgulanıyordu. Yapılan kestirimlerde hem NASA’ya hem de ESA’ya en az 7 milyar dolara varan masraf çıkarabileceği belirtilmişti. Bununla birlikte vazifenin gerçek maliyetinin bu iddiası aşabileceğine dair tasalar de epeyce fazlaydı. Esasen NASA da yalnızca bu misyonun 2024 bütçesi için 949,3 milyon dolar talep etmişti. Ayrıyeten 2023 yılı için 822,3 milyon dolar alındığını da ekleyelim.
Eğer sahiden vazife için ek para gerekirse NASA’nın bütçesindeki öbür yerlerden dayanak alması gerekebilir. Bu da başka vazifeleri etkileme potansiyeline sahip. Ajansın zati bütçe problemleriyle çaba ettiğini belirtmek gerek. Bu yüzden Venüs’e araç gönderme vazifesi olan VERITAS’ın süresiz ertelendiğini görmüştük.
NASA’nın geçtiğimiz günlerde misyon için bağımsız bir kurul kurduğunu da belirtmeden geçmemek gerek. Bu şuranın maksadının ise Mars’tan örnek getirme misyonunun vaktinde ve bütçeye uygun olmasını sağlamak olacağı belirtilmişti. Lakin ne kadar işe yarayacağını sö
Bütçe problemleri nedeniyle vazifenin ertelenme ihtimali de var
Bütçe sorunu için bir başka tahlil ise bu tarihi vazifesi ertelemek olabilir. SpaceNews’e nazaran de Nelson’ın toplantıdaki açıklamaları bu türlü bir şeyin mümkün olabileceğini gösteriyor: “Bu maliyetlerin kimilerinden kaçmak mümkün olmayacak ve bir seçim yapmak zorunda kalacağız. Halledebiliriz lakin bu, umduğumuz vakitte olmayabilir. Daha uzun bir müddete yaymak, sorunu çözmeyi sağlayabilir.”
NASA ve insanlık tarihinin en değerli misyonlarından olacak bu vazifenin nasıl bir yolda ilerleyeceği konusunda şu an için bir şey söylemek mümkün değil. Lakin gelen bilgiler, Mars kayalarının beklenenden daha da geç bir vakitte gezegenimize getirileceğini gösteriyor. Öte yandan bütçe problemlerinin 2030 sonları yahut 2040 başlarında yapılması beklenen beşerli Mars misyonlarını etkileyip etkilemeyeceği de merak konusu.