NASA, Bugüne Kadar Uzay 21 Kişinin Hayatını Kaybettiğini Doğruladı: Nedenlerini de Açıkladı

Uzay seyahatlerinin turistik bir kıymet taşımaya başladığı günümüzde, bundan 60 yıl evvel yaşananları anlamak ve manalandırmak çok sıkıntı. Soğuk Savaş yıllarında cephedeki rekabeti Dünya yörüngesine taşıyan ABD ve Sovyetler; bu sırada akla ziyan ölçülerde para harcayarak evvel uzaya, sonra da Ay’a ulaşan birinci ülke olmak için adeta akıl, bilim ve istihbarat yoluyla amansız bir rekabete kalkıştı. 

Bugünün uzay teknolojileri, hatta o yolcululların yapılmasını mümkün kılan buluşlar hala hayatımızda. Günlük hayatımızın vazgeçilmezi olan akıllı telefonlar, 4K kalitesindeki sineması kablosuz temas ile dakikalar içerisinde indirebilen yüksek süratli kablosuz bağlantılar… Pekala tüm bunların bedeli neydi? Bedeli derken insanlığın gördüğü en yüksek teknolojinin hudutlarını zorlayan uzay rekabetinin başlangıcından günümüze kaç kişi hayatını kaybetti? 

Sorularımızın karşılığı NASA’da Vazife Teminatı Yönetici Yardımcısı olarak çalışan Nigel Packham’ın yaptığı açıklamalarda kapalı:

Packham, bugüne kadar NASA tarafından gerçekleştirilen 3 misyonda ve Sovyetler tarafından gerçekleştirilen 2 görevde toplam 21 insanın ömrünü yitirdiğini doğruladı. Elbette bu sayı, kayda geçen ve bilhassa çalışmaları devlet sırrı üzere saklayan Sovyetlerin, dünya kamuoyundan habersiz formda yaptığı söylenen, çoklukla komplolara materyal edilen kelamda vazifeleri ve kayıplarını içermiyor. 

Peki uzayda hayatını kaybeden bu beşerler hangi misyonlar için bu tehlikeleri aldılar, vefatlarına sebep olan yanlışlar neydi? 

Washington Üniversitesi’nde misyonlu olan Jim Hermanson ise yaptığı açıklamada ‘Kazaların çoklukla beklenmedik şartlar, ekipman kusurları, insan kusurları ve hatta siyasetler ve idare sorunları’ olduğunu; kimi durumlarda bunların kombinasyon halinde gerçekleştiğini tabir etti. 

Elbette bu tüm vefatlar kelam konusu olduğunda epeyce yüzeysel bir açıklama. Lakin şunu anlıyoruz ki uzay rekabeti devrinde devletler, yalnızca rakipler için casuslara değil kendi bilim beşerlerine, pilotlarına, astronot ya da kozmonotlarına da baskı uygulamışlar. 

Ocak 1986 yılında gerçekleşen Challanger fırlatmasından 73 saniye sonra roket, üzerindeki uzay mekiği ile birlikte infilak etmiş ve içerisindeki 7 şahsa gökyüzünde mezar olmuştu:

Bu olayın akabinde NASA, uzay çalışmalarında güvenlik için kemerleri sıkmış, dağılmak üzere olan Sovyetler’e karşı tahminen de zafer peşinde koşmanın o kadar da mantıklı olmayacağını değerlendirmişti.

Kazanın sebebi, roketin kalkış yaptığı Cape Canaveral uzay üssündeki beklenmedik soğuk hava koşullarıydı. Bu nedenle roketlerin kimi aksamlarında esneklik meseleleri yaşanmış ve roket havalanınca bu sıkıntılar giderilememişti. Büyük ölçüde gaz sızıntısı yaşanan roketin yakıt tankı alev aldı ve büyük bir patlamayla paramparça oldu. Lakin soğuk hava şartlarını gören bir yönetici kalkışa pürüz olabilir ve insanların vefatını engelleyebilirdi.

Bir başka ölümlü uzay kazası daha yakın tarihte, Şubat 2003’te yaşandı. Columbia uzay aracı meselesiz bir biçimde uzaya çıkmıştı aslında… Lakin atmosfere yine giriş sırasında infilak etti: 

7 mürettebatın tamamının ömrünü yitirdiği bu facianın sebebi araştırıldığında, atmosfere giriş basamaklarının yeteri kadar anlaşılmadığı, uzaydan atmosfere geçiş sırasında yaşanabilecek problemlerin hafife alındığı görüldü. Ayrıyeten fırlatma sırasında Columbia kapsülünün yüzeyindeki küçük bir alanda hasar oluşmuştu. Buna karşın fırlatma sonrasında roketin mekiği uzaya taşımasına müsaade verildi. Tekrar bir evvelki faciadaki üzere bu da hasarı gören bir yönetici tarafından engellenebilir, tekrar beşerler ölmeyebilirlerdi.

Diğer ölümlü uzay kazaları da şöyle gerçekleşti:

Apollo 1, yıl 1967. Roket daha yer yüzünden kalkmada patlıyor. Aşağıda kokpit içerisindeki 3 astronotun son konuşmaları var:

Soyuz 1, tekrar 1967 yılında, bu kere Rusya’dayız. Sovyetler’in roketi iniş yaparken yavaşlamak için paraşütleri açıyor, lakin ne yazık ki açılmıyor, tek kozmonot Vladimir Komarov ömrünü yitiriyor:

1971’de Sovyetler tarihin birinci uzay istasyonunu inşa etti, Soyuz 11 vazifesi ile gönderdiği kozmonotlar uzayda 3 hafta geçirdi. Sıkıntısız bir biçimde dönüş yapacaklardı, fakat döndükleri aracın basınç düşüşü yaşamasıyla bir daha yeryüzünü göremediler:

Bu kaza, Dünya atmosferi dışında gerçekleşen tek ölümlü kaza olarak kayıtlara geçmiş durumda. Bir öbür deyişle bugüne kadar uzay misyonlarında toplam 21 insan, Dünya dışında, yani uzay ortamında 3 insan hayatını kaybetti.