Ne Halde Öldükleri Tespit Edilebilen Birinci Beşerler

Araştırmacılar, birinci insanların günlük ömürlerine ve mevt hallerine dair çalışmalarına devam ediyor ve bu noktada onların yaşadıkları coğrafya, beslenme halleri, fizikî yapıları ve bilhassa bedenlerine ilişkin kalıntılar bu araştırmalarda hayli kıymetli rol oynuyor.

Çeşitli bulgularla vefatları tespit edilebilen 5 antik insanın, alışılmışın dışındaki mevt şekillerini daha yakından inceleyelim.

Bunlardan ilki “Turkana çocuğu (Homo ergaster)”.

Yaklaşık 1,5 milyon yıl evvel Afrika’da yaşadığı bilinen Turkana, genç yaşta ölse de bilim insanları tarafından vefatı deşifre edilebildi. Birinci etapta iskeletindeki kemikler incelendi ve rastgele bir yırtıcı hayvanın izine rastlanmadı. 

Kemiklerinin hepsi yerli yerinde olan Turkana’ya ilişkin tespit edilebilen tek şey, çene kemiğindeki tuhaflıklardı. Süt dişlerinden biri eksikti ve bu da “Gingivitis” ismi verilen bir diş eti rahatsızlığının bariz göstergesiydi. Araştırmalara nazaran Kenya’da yaşadığı bilinen bu kişi, hastalığı sebebiyle enfeksiyon kapıp muhtemelen kan zehirlenmesinden ölmüştü. 

Diş eti hastalığı sebebiyle ölen birinci insanlardan oburu de “Kabwe”.

Kabwe de yaklaşık 400 bin yıl evvel yaşamış ve şiddetli diş çürüklerine ek olarak, diş eti rahatsızlığıyla gayret etmişti. Bu kişinin kafatası, dişlerin gömülü olduğu çene kemiğini etkileyen çok sayıda diş boşluğuna ve apseye sahipti. 

Turkana çocuğu üzere Kabwe’yi de sıra dışı yapan şey ise, antik insanlarda nadiren ağız ve diş sorunları görülmesiydi. Zira tarımın başlangıcına dek, yaklaşık 10 bin yıl öncesine kadar birinci insanların besinleri hayli sonluydu ve şekerli beslenme olasılıkları epeyce düşüktü.

“KNM-ER 1808 (Homo ergaster)” ismiyle anılan bir bayan, A vitamini zehirlenmesiyle karşı karşıya kalmıştı.

Yaklaşık 1,7 milyon yıl evvel acı verici bir biçimde ölen KNM-ER 1808, kol ve bacak kemiklerini kaplayan olağandışı bir kemik şişmesine sahipti. İskeleti 1973’te bulunan bayanın bu olağandışı durumu, şimdilerde de olduğu gibi A vitamini zehirlenmesinin bir işaretiydi.

Beslenmede A vitamininin fazlaca tüketilmesi, kemik etrafındaki dokuların kanamasına, yırtılmasına ve büyük pıhtıların oluşumuna sebep olur. Ardından de tıpkı bu bayanda görüldüğü üzere kemik dokusu olağandışı bir biçimde büyümeye başlar. 

Yüksek A vitaminine sahip yiyecekler içinde yumurta, larva ve pupa bulunsa da; KNM-ER 1808’in dişlerinin tahlili, onun yüklü bir formda etle beslendiğini gösteriyor. Yani çok yüksek bir ihtimalle bu kişinin zehirlenişi, etçil hayvanların karaciğerlerini çok ölçülerde tüketmesinden kaynaklanıyordu.

Sırada bir kartal tarafından avlanan “Taung çocuğu” var.

2,3 milyon yıl evvel bir kartal tarafından avlanan Taung çocuğu (Australopithecus africanus), atağa uğradığında sırf üç yaşındaydı. Bu tespitin yapılabilmesinin sebebi ise çocuğun kafatasındaki delinme izlerinin varlığıydı. Yeniden bu izlerin, çoklukla günümüzde kartal avlarında da görüldüğü biliniyor.

Cinsiyeti bilinmeyen genç bir birey ise, leoparın bir öğünü olmuştu.

Yaklaşık 2 milyon yıllık bir Paranthropus fosili (SK 54), bu eski insanlardan birine ilişkin kimi enteresan bilgiler edinilmesine sebep oldu. Bu kişinin kafatasının üst kısmı delinmişti ve yuvarlak olmak üzere iki küçük deliğe sahipti. 

Şaşırtıcı olan ise bu deliklerin, antik bir leopar çeşidinin çenesindeki köpek dişleriyle birebir eşleşmiş olmasıydı. İddialara nazaran şimdi ergenlik çağında olduğu düşünülen bu antik insan, leopar tarafından yakalanıp yenmek üzere ağaca taşınmıştı ve orada leopara yem olmuştu.