Neden 1080p Çözünürlüklü Ekranlara Full HD Derken 2160p Olanlara 4K Diyoruz?

Full HD, QHD, 360p ve 720p gibi bir ton karmaşa yaratan çözünürlük terimi bulunuyor. Özellikle monitör veya televizyon alacağımız zaman karşımıza çıkan bu değerlerin hangisine bakmamız gerekiyor? Hepsi önemli mi, yoksa pazarlama kaygısıyla öne sürülenler de var mı?

Özellikle de günümüzde 4K video kaydı yapamayan telefonların ve en az ‘Full HD’ olmayan monitörlerin yüzüne bakılmıyor. Alışveriş yapıldığı sırada ise kafa karıştıran şey; 2K, 1440p, 4K, QHD gibi ibareler oluyor.

Bunlardan bazılarına her ne kadar kulağımız aşina olsa da zaman zaman çözünürlüğün sayısal karşılığı, pazarlama amaçlı konulan isminin önüne geçebiliyor. Bazen de bunun tam tersi oluyor. Çoğunlukla belli bir standarda göre ilerleyen çözünürlük seviyeleri, bu sebeple de kulağa olduklarından daha iyi/kötü gelebiliyorlar.

Temelde bildiğimiz 480p, 720p, 1080p ve diğer ibarelerde dikey piksel sayısı temel alınır.

Örneğin bizim 480p olarak aklımızda tuttuğumuz görüntü kalitesi, temelde (16:9 oranlı ekranlarda) 848 yatay piksele 480 dikey piksel oranına sahiptir. 720p ise 1280 yatay pikselin, 720 de dikey pikselin oranlanmasıyla ortaya çıkar.

1080p’de bu durumun 1920×1080 olduğunu görürüz. Standart 16:9 oranında, 720p ekrandaki piksel sayısı için 1280 ile 720’yi çarparsak toplam piksel sayısına ulaşırız. Bu da 921 bin 600 piksel yapar. 1080p’de ise bu sayı 2 milyon 73 bin 600’e çıkar. Bu sayede daha yüksek piksel sayısı da bize daha çok detay sağlar.

Bu sayıların bitişiğindeki ‘p’ harfi de görüntünün ekrana nasıl yansıtıldığını ifade eder. Burada ‘p’, progressive (sürekli) kelimesinin kısaltmasıdır. Bu da ekrandaki tüm karenin aynı anda yansıtıldığını ifade eder.

1080p isminin ardından 1440p geliyor ve çoğu kişi bunu 2K olarak biliyor.

Burada ise yine 16:9 oranındaki bir ekranda 2560×1440 piksel bulunuyor. Bunu YouTube videolarında, 1080p’nin bir üstünde görmüş olabilirsiniz. Fakat pek de tuttuğunu söyleyemeyiz. Bunun temelde iki sebebi vardı. İlki, spesifik olarak bu çözünürlüğü sunacak donanımların pek de yaygın olmamasıydı.

İkincisi ise kullanıcı tarafında 1440p’nin pek de karşılık bulmamış olmasıydı. 1080p monitör kullanan birisi için 1440p kulağa pek de devrimsel gelmiyordu. Bu sebeple de bu çözünürlüğün 2K ve QHD isimleriyle pazarlandığını gördük. Baktığınızda burada yatay piksel sayısı olan 2560 temel alınmış.

O zaman neden 3K denmemiş?

Çünkü ‘K’ takısının burada pek bir önemi yok. Sonuçta bu, pazarlama hedefleriyle ortaya çıkmış olan bir ek. 1080p’nin ardından gelen 1440p için de öncekinin 2 katıymış gibi bir algı uyandırıyor. Yatay olarak 2880 pikseli olan bir ekrana 3K demenizin önünde pek de bir engel yok.

Fakat şirketlerin asıl kaygısı bu değil. Kullanım alanına göre bahsettiğimiz çözünürlükler değişiyor. Örneğin biz az önceki piksel oranlarını spesifik olarak 16:9 oranındaki bir ekranda verdik. Farklı sektörlerde farklı amaçlar için bu değerler oynayabiliyor ve bu yüzden firmalar, 2K gibi terimleri kullanmamayı tercih ediyor.

Sonuçta 2560×1440 ve 2048×1080 çözünürlüklerinin ikisi de yaygın fakat hepsini tek çatı altında topladığımızda insanların yanlış ürünü alma şansı artıyor.

4K için de durum benzer.

Burada da alışık olduğumuz 16:9 ekranlarda 3840×2160 piksel söz konusu oluyor. Fakat 4096×2160 oranı da oldukça yaygın. Fark edeceğiniz üzere burada da öncekiler gibi dikey değil, yatay piksel sayısı olan 3840 temel alınmış. Bu da 1080p Full HD kalitenin 4 katı fazla performansı gösteren ‘4K’ ismiyle anılıyor.

Oyunların bu çözünürlüğe ulaşması, televizyonlarda ve telefon kameralarında 4K değerinin kısmen standart hâle gelmesi de 4K teriminin popülerliğini çok yüksek seviyelere taşıdı. Hâlihazırda köklü bir değişim olan bu adımla birlikte hem sektörün içinde hem de dışında olan herkesin ilgisi çekilmiş oldu.

1440p için bahsettiğimiz QHD, HD çözünürlüğün dört katı olduğunu ifade ediyor. Bu bağlamda 4K için de FQHD veya UHD terimleri bazen kullanılıyor. Bu da 1080p ile bilinen Full HD’nin dört katı olduğunu ifade ediyor. Fakat bunu bir standarttan ziyade ‘kategori’ olarak değerlendirmek daha doğru olur. Temelde buna, yatay olarak 4000 seviyelerinde piksel sayısına sahip olan paneller dahil ediliyor.

Fakat dediğimiz gibi bu kavram, pazarlama amacı dışında kullanılamıyor. Bunun sebebi de belli bir standarda sahip olmaması. Ekran oranları ve piksel sayıları oynayabildiği için şirketler hepsine tek bir isim vermemeyi, herkesin ihtiyacı olanı kullanmasını tercih ediyor. Sonuçta 1920×1080 oranında 1080p’yi baz alıp 1080p Full HD diyoruz. Fakat başka biri gelip 1920’yi de temel alabilir ve bunu 2K sanabilir.