O Vakitler Klima Yoktu Natürel: 1911’de Binlerce İnsanı Öldüren Sıcak Hava Dalgasında Neler Yaşanmıştı?
Dünya tarihinin kaydedilen en ölümcül sıcak hava dalgası 1911’de ABD’de yaşandı ve binlerce insanın vefatına sebep oldu. O denli bir sıcaklık düşünün ki tren rayları bile erime durumuna gelmiş. Düşününce artık pek de imkânsız gelmiyor, zira gün geçtikçe artış gösteren sıcaklıklar bizlere de bu kabusu yaşatıyor.
Bu günlerde biz de kavurucu sıcaklıklarla boğuşuyoruz. Bu sıcaklıklar karşısında bizler tedbirlerimizi alırken gelin tarihte bir seyahate çıkalım ve 1911’de beşerler sıcak hava dalgasıyla nasıl başa çıkmış görelim.
1911’in Temmuz ayı… Amerika Birleşik Devletleri’nin doğu kıyısında sıcaklıklar 40 dereceyi gösterdi.
Günler boyunca tesirini hissettiren sıcak hava, sadece New York’ta 211 kişinin ömrüne son verdi. İnsanlar o denli bir raddeye gelmişler ki ırmaklara, göllere atlayıp intihara bile kalkışmışlar. O devirlerde New York ve Philadelphia sıcaklığın merkezi haline gelirken New England’da demiryolları bükülmüş, personellere çalışma müsaadesi verilmişti.
Klima ve vantilatör ne yazık ki o devirler mevcut olmadığı için beşerler sıcak havayla gayret etmekte epey zorlanıyordu.
Sıcak havadan ölen insanların sayısı Amerika’da gün geçtikçe arttı. Birkaç hafta içinde ölen kişi sayısı tahminen 2000’i aşıyordu. New York tarihi boyunca kaydedilen sıcaklıklarda hiçbir vakit sıcaklığın 40 dereceyi aştığı görülmemiştir. Sıcaklık artması sorun değil; lakin kent, ısıyı ve nemi kaldıracak donanımda değildi.
Yetersiz hava ve sıkışık ömür alanları sıcaklık problemini yeterlice körüklemiş olacak ki beşerler sıcaklığa yenik düştü. O denli bir sıcak hayal edin ki beşerler meskenlerini terk edip parklarda yaşamaya başlıyor. Kulağa ne kadar garip geliyor değil mi? Maalesef o bireyler bizler üzere klimalı bir ortamda yaşayacak kadar şanslı değildi.
The New York Times’ın bildirdiğine nazaran bu kadar can kaybının yaşanması nemle alakalıydı.
Temmuz ayının ikinci haftası birkaç derece düşen havanın arkasında bıraktığı nem tesiri, insanı öldüren temel şey olarak görülüyordu. Beşerler, bitkin halde yakalanıp sabah saat 7-10 ortasında ölüyorlardı. Şehrin tamamı Central Park ve Battery Park’ta yatıp kalkarak konutta sıcaktan boğulmayı önlemeye çalışıyorlardı.
Birkaç gün sonrasında New York dışında sıcaklıklar daha da artış gösterdi. Boston 40 dereceyi bulurken Bangor, Maine, Nashua, New Hampshire 42 dereceyi gördü. Beşerler ölüyor derken yalnızca sıcaktan olduğunu da düşünmeyin. Sıcaktan kaçmak için uğraş verirken de ölenlerin sayısı azımsanamayacak kadar çok. Okyanusa, göle, ırmaklara baş üstü atlarken boğulanların sayısı 200’ü geçiyor.
Sokakları soğutmak için yangın muslukları devreye girdi.
Şehirlerin tüm sokakları ıslatılırken bira üreticileri parklara fıçılarda su dağıtıyordu. Asfaltlar erirken yapış yapış bir hale gelmişti. 28 Temmuz’da The Times’ın tabiat muhabiri, ağaçlarda yeşil yaprak bulmanın imkansızlaştığını bildirdi.
Çok geçmeden binlerce insanın vefatına sebep olan sıcak hava dalgası, fırtınayla son buldu. Sıcaklıklar 20 derece birden düştü. Bugün bizlerin de yaşadığı bu dayanılmaz sıcaklara karşı alabildiğimiz tek tedbir dışarı çıkmamak oluyor. En son alınan haberlere nazaran ülkemizde PTT’de dağıtım yaptığı esnada güneş çarpmasıyla beyin kanaması geçiren Berran Kırmızıgül, hayatını kaybetti.
Sıcak havalarda “hiçbir şey olmaz” diyerek güneş altında tedbirsiz durmak hayati risk taşıyor. Çöl sıcakları yurdun büyük bir kesitini etkilerken tedbirinizi almayı unutmayın.