Orta Çağ’ın Elbet En Dehşet Verici Azap Sistemlerinden Biri: İspanyol Eşeği

Yüzyıllar içerisinde pek çok azap aleti yapılmış olsa da Orta Çağ’da kullanılan İspanyol Eşeği, elbet en acı verici uygulamalardan biriydi.

Bu eziyete mahkum olan şahısların çektiği acılar ve vücutlarındaki hasarlar ise inanması güç boyutlara sahip.

Cezalandırma usulleri ortasında en çok tercih edilenlerden biri olan İspanyol Eşeği, 12. yüzyılda bir oldukça revaçtaydı. Bu azap aleti de en çok engizisyon mahkemelerinde kullanılırdı.

Orta Çağ periyodundaki birden fazla Batı ülkesinde Katoliklik, katı bir inanç sistemine sahipti. Kilise’ye karşı gelenler ve bu inanç sisteminin dışına çıkanlardan “sapkın” biçiminde bahsedilirdi. Kilise üyelerinin oluşturduğu bu mahkemelere engizisyon mahkemesi ismi verilirdi ve hatalılar, burada cezalandırılırdı.

İspanyol Eşeği’nin kullanıldığı bu engizisyon mahkemeleri, Roma’da Papalık tarafından yönetilirdi. Bu mahkemelerin işleyiş şekli bir epey farklıydı. İnsanların hislerini onlara karşı kullanır ve kaygıyı hissettirmeyi amaçlardı. Birebir vakitte cennete gitme umuduyla, insanları Kilise’ye bağımlı kılardı.

İspanyol Eşeği de insanların bu kaygı hissiyle boyun eğdiği bir aletti.

İspanyol Eşeği’nin tasarımı, tam manasıyla bir binek hayvanını anımsatırdı. Üçgen halinde, her iki ucu da birer ayakla desteklenen, üst kısmı epey sivri bir yapıya sahipti. Mahkeme kararıyla hatalı olduğu kanısına varılan kişi, bu tahta sisteme çıplak halde oturtulurdu.

Ardından aşağı sarkıttığı bacaklarına, birer yük bağlanırdı ve dayanamayacak noktaya gelinceye kadar bu aletin üzerinde zorla tutulurdu. Aslında bu ceza, inançsız olarak nitelendirilen ve Hristiyanlığın kurallarına karşı gelip tabiri caizse Tanrı’yı gücendiren berbat insanlara uygulanan bir azap metoduydu. 

İspanyol Eşeği’ne oturtulan kişi, acıdan ve yorgunluktan adeta kendinden geçerdi ve ayaklarına asılan yükler sebebiyle kemikleri kırılırdı. Bu cezadan elbette sağ çıkanlar da vardı lakin sonrası pek de kurtuluş sayılmazdı.

Çünkü İspanyol Eşeği’ne maruz kalan şahıslar, genital bölgelerine epeyce şiddetli hasarlar alırdı.

Bu hasarlar da çoklukla o kişinin bir daha çocuk sahibi olamayacağı manasına gelirdi. Ayrıyeten bu alet çeşitli yürüme bozukluklarına yol açıp, kuyruk sokumunu kesimlere ayırabiliyordu. Kısaca İspanyol Eşeği’nden sonra yürümek ve oturmak, adeta azap haline gelmekteydi.

Bazı vakitlerde cezalandırılan şahısların fizikî hasarı, en üst noktaya çıkarılmak istenirdi ve bu sebeple sisteme ileri geri hareketler yaptırılır, sivri kenarlarının daha da acı vermesi sağlanırdı. Tekrar bazen yükler kademeleri olarak arttırılır ve oturma kısmındaki sivri yere de ilaveten iğneyi andıran çıkıntılar eklenebilirdi.

Yani bu azap yolundan sağ kurtulmak çok da mümkün gözükmüyordu.

İspanyol Eşeği’nin azizliğine uğrayan birden fazla kişi, azap sırasında hayatını kaybediyor, sağ olarak kurtulanlar ise bir mühlet sonra enfeksiyon sebebiyle ölüyordu. Enfeksiyonu da bir formda atlatanlar ise fiziksel deformasyonlar yüzünden yürüyüp koşamıyor, sakat kalabiliyor ve çocuk sahibi olamıyordu.

Ayrıca bu azap aletini kullanan tek millet İspanyollar değildi. Bilhassa 12. yüzyıldan itibaren Fransa’da, Amerika’da ve İtalya’da epeyce fazla revaçtaydı. Hatta Amerika’da iç savaş devrinde İspanyol Eşeği’nin kullanıldığı da bilinmekte.