Otomobil, Yanlış Vitese Atılınca Neden Sarsılır?

Düz vites bir otomobil kullanmak, otomobil gurmeleri âlâ bilecektir ki en eğlenceli ve güzel kullanmanızı ödüllendirici otomobil sürüş tecrübesini sağlar. Fakat tıpkı vakitte biraz marifet ve dikkat gerektirir, çünkü dikkatli olmazsanız şoförlerin yaygın olarak karşılaştığı ‘vites değiştirirken otomobillerinin sarsılması yahut teklemesi’ durumunu yaşayabilirsiniz.

Rahatsız bir sürüş tecrübesine neden olan, yakıt verimliliğini azaltan ve motorunuza/şanzımanınıza vakitle ziyan veren bu durum nitekim hudut bozucu. Bu hudut bozucu duruma neden olan birkaç sebep var, bariz olanı olağan ki yanlış vitese atmak. Bi’ ona değinelim, akabinde öbür sebeplerini ve tedbirlerine de geleceğiz.

Önce ana sorumuzu cevaplayalım: Arabayı yanlış vitese atınca neden sarsılırız?

Arabayı yanlış vitese atmanın neden olduğu sarsıntılar, motordaki ve öteki mekanik bileşenlerdeki aşırı yüklenmeden kaynaklanır. Araba, farklı sürat ve tork kıymetleri için tasarlanmış birden fazla vitese sahiptir ve yanlışsız vites seçimi, aracın verimli bir biçimde hareket etmesini sağlar. Lakin yanlış vitese atmak, motordaki sürat ve tork oranının yanlış olması nedeniyle çok yüklenmeye neden olabilir.

Örneğin, otomobilin suratı yavaşlarken ve şoför bir sonraki vitese geçmek için debriyaj pedalını çekerken, aracın suratına uygun olmayan bir vites seçilirse, motordaki tork gereksiz yere artar. Bu fazla tork, motordaki ve şanzımandaki dişli ve başka mekanik bileşenlerin aşırı yüklenmesine neden olur. Bu da aracın sarsılmasına ve hatta ziyan görmesine neden olabilir.

Bu nedenle, otomobil kullanırken gerçek vitese geçmek kıymetlidir. Her otomobil, hangi vitesin hangi sürat ve tork aralıkları için en uygun olduğunu belirleyen bir kullanım kılavuzuyla birlikte gelir. Şayet kazara yanlış vitese attıysanız ve hemen yanlışsız vitese geçmezseniz önemli arızalarla karşı karşıya kalabilirsiniz.

Vites değiştirirken otomobilin sarsılmasının öbür yaygın nedenleri nelerdir?

Vites değiştirirken aracınızın sarsılmasının, yanlış vitese atmak dışında da birçok nedeni var, lakin bunların hepsi tek bir noktada özetlenebilir: motor devranı ile şanzıman suratı ortasındaki uyumsuzluk.

Vites değiştirdiğinizde, motor evresini şanzımanın hızıyla senkronize etmeniz gerekir. Çok erken yahut çok geç vites değiştirirseniz ya da debriyajı çok süratli yahut çok yavaş bırakırsanız, torkta ani bir değişiklik yaratarak otomobilinizin sarsılmasına neden olursunuz.

Bu ana neden dışında da vites değiştirirken aracınızın sarsılmasının birkaç nedeni mevcut. Gelin, bunlara bir arada göz atalım:

Aşınmış yahut arızalı bujiler

Bujiler, motor silindirlerindeki yakıt-hava karışımını tutuşturmak için kıvılcım oluşturan küçük aygıtlardır. Aşınmış yahut arızalıysa motorunuzun istikrarsız çalışmasına ve vites değiştirirken sarsılmasına neden olacak formda teklemeye neden olabilirler. Bujilerinizi her ortalama 48.000 kilometrede bir yahut üreticinizin tavsiyelerine nazaran değiştirmelisiniz.

Tıkalı yahut kirli yakıt enjektörleri

Yakıt enjektörleri, yakıtı motor silindirlerinize kesin bir ölçü ve zamanlamayla püskürten aygıtlardır. Tıkanmış yahut kirliyse motorun yanma sürecini bozacak ve vites değiştirirken sarsıntıya yahut teklemeye neden olacak formda çok fazla yahut çok az yakıt verebilirler. Yakıt enjektörlerinizi her ortalama 80.000 kilometrede bir yahut üreticinizin tavsiyelerine nazaran temizletmeli yahut değiştirmelisiniz.

Düşük şanzıman sıvısı düzeyi yahut kirli şanzıman sıvısı

Şanzıman sıvısı, şanzıman bileşenlerinizin sıkıntısız ve verimli çalışmasına yardımcı olan bir yağlayıcıdır. Şanzıman yağı düzeyiniz düşük yahut kirliyse viteslerinizin kaymasına yahut gıcırdamasına neden olarak aracınızın sarsılmasına yahut sallanmasına neden olabilir.

Şanzıman yağı düzeyinizi tertipli olarak denetim etmeli ve her ortalama 48.000 kilometrede bir yahut üreticinizin tavsiyelerine nazaran değiştirtmelisiniz.

Arızalı debriyaj bileşenleri

Debriyaj sistemi debriyaj pedalını, debriyaj diskini, baskı plakasını ve volanı barındırıyor. Bu bileşenlerden rastgele biri aşınmış yahut hasar görmüşse debriyajınızın kaymasına, kavramasına yahut gıcırdamasına neden olarak vites değiştirirken otomobilinizin sarsılmasına yahut titremesine sebep olabilir.

Debriyaj bileşenlerinizi denetim ettirmeli ve gerekirse her ortalama 80.000-160.000 kilometrede bir yahut üreticinizin tavsiyelerine nazaran değiştirmelisiniz.

Arızalı motor yahut şanzıman takozları

Motor ve şanzıman takozları, motorunuzu ve şanzımanınızı yerinde tutan ve titreşimlerini emen kauçuk yahut metal braketlerdir. Bu takozlardan rastgele biri kırılır yahut aşınırsa motorunuzun yahut şanzımanınızın çok hareket etmesine neden olarak vites değiştirirken aracınızın sarsılmasına yahut sallanmasına neden olabilir.

Motor ve şanzıman takozlarınızı denetim ettirmeli ve gerekirse her ortalama 160.000 kilometrede bir yahut üreticinizin tavsiyelerine nazaran değiştirmelisiniz.

Arabayı sarsmadan vites değiştirmek için ne yapmalısınız?

Vites değiştirirken sarsıntıyı önlemenin en güzel yolu yumuşak ve hassas vites geçişleri yapmaktır. İşte bunu yapmanıza yardımcı olacak kimi ipuçları:

Devirinize ve suratınıza dikkat edin.

Ne vakit vites değiştireceğinizi belirlemenize yardımcı olması için takometrenizi (devirinizi gösteren gösterge) ve hız ölçer ibrenizi (KM/S gösteren gösterge) kullanabilirsiniz.

Genel bir kural, bölüm yaklaşık 2500-3000’e ulaştığında vites yükseltmek ve zaman 1500-2000’in altına düştüğünde vites küçültmektir. Lakin bu, aracınızın modeline, sürüş şartlarına ve şahsî tercihinize nazaran değişiklik gösterebilir.

Debriyaj pedalını gerçek kullanın.

Debriyaj pedalına bastığınızda, yere ulaşana kadar yumuşak ve eksiksiz yapmalısınız. Debriyaj pedalını bıraktığınızda, normal pozisyonuna gelene kadar kademeli ve yumuşak bir şekilde yapmalısınız. Debriyaj pedalını çok süratli yahut çok yavaş bırakmayın; bu, sarsıntıya yahut teklemeye neden olur.

Motor zamanını ve şanzıman suratını eşleştirin.

Vites değiştirdiğinizde, motor evresini yeni vitesin şanzıman suratına uyacak formda ayarlamanız gerekir. Bunu gaz pedalını kullanarak yapabilirsiniz.

Vites büyüttüğünüzde, debriyaj pedalına basmadan evvel gaz pedalını biraz gevşeterek motor dönemini düşürmeniz gerekir. Vites küçülttüğünüzde, debriyaj pedalına basmadan evvel gaz pedalına yavaşça basarak motor devranını artırmanız gerekir. Bu, vitesler ortasında yumuşak bir geçiş elde etmenize yardımcı olacaktır.

Bazen bu ipuçlarını izleseniz bile vites değiştirdiğinizde arabanız tekrar de sarsılabilir, ki bu da şanzımanınızda yahut aracınızın öteki bileşenlerinde bir sorun olduğunu gösterir. Orada da birinci alt başlığımızdaki sorunlara tekrar göz atmanız yararlı olacaktır.

Sonuç olarak, vites değiştirirken sarsıntı yahut tekleme hudut bozucu ve tehlikeli olabilir, lakin uygun sürüş teknikleri ve bakım ile önlenebilir ve düzeltilebilir. Verdiğimiz ipuçlarını takip bu problemleri önleyebilir ve şanzımanınızın ve motorunuzun ömrünü uzatabilirsiniz.