Öyküsünü Okuyunca Bu Kadar Makûs Olmasına Hak Verebilirsiniz: Yunan Mitolojisinde Ona Bakan Herkesi Taşa Çeviren Medusa
Çok uzun vakit evvel yaşamış Yunan halkının inandığı ve bugün mitoloji olarak anlattığımız kıssalara nazaran bir vakitler dünyada sayısız ilah, tanrıça ve garip canlı yaşamış. Baş ilah Zeus’un etrafında şekillenen bu öykülerdeki en sıra dışı karakterlerden biri de Medusa. Medusa ne ilah, ne tanrıça; yalnızca lanetlendiği için yılan formundaki saçlara ve ona bakanları taşa çeviren lanete sahip bir bayan.
Yunan mitolojisindeki tüm kıssalar üzere Medusa’nın öyküsünün de pek çok farklı versiyonu var. Bazıları Roma mitolojisiyle de örtüşen bu anlatıların çok az bir kısmında Medusa doğuştan berbat bir karakter olarak anlatılır. Pek birçoklarında ise dünya hoşu bir bayandır. Kendini adadığı tanrıça Athena’nın tapınağında başına gelenler yüzünden lanetlenmiş ve bugün herkesin bildiği Medusa efsanesi doğmuştur.
Tanrıçadan doğan bir ölümlü: Medusa kimdir?
Yunan mitolojisinde anlatılan ana öyküye nazaran Medusa, derin denizlerin rabbi Phorcys ve tehlikeli denizlerin tanrıçası Ceto’nun kızıdır. Medusa’nın Stheno ve Euryale isimli iki kız kardeşi vardır. Bu üç kız kardeş Yunan mitolojisinde Gorgonlar, üç Gorgon ya da Gorgon kardeşler olarak anılırlar. Gorgon sözü zalim, fecî, yırtıcı üzere manalara gelirken Medusa sözü muhafız, korumak sözünden türemiştir.
Yunan mitolojisinde Gorgon kardeşlerin birlikte anlatıldığı sayısız kıssa olsa da Medusa’nın yeri her vakit diğerdir zira tanrı ve tanrıçadan doğan bu üç kız kardeşten sadece Medusa ölümlüdür. Neden ölümlü olduğu bilinmeyen Medusa çok lakin çok hoş bir bayandır ve tüm bayanlarla bir arada tanrıçaları bile kıskandırmaktır.
Gözü dönmüş denizler rabbi:
Medusa böylesine hoş ve kıskanılır bir bayan olmasına karşın asla bu özelliğini kullanmak istememiş. Kardeşleri ile birlikte bakirelik yemini ederek kendisini baş ilah Zeus’un kızı zekâ tanrıçası Athena’ya adamış ve tapınağında yaşamaya başlamış. Athena bile Medusa’nın hoşluğundan etkilenmiş ancak kendisini ondan daha hoş olduğuna ikna ederek üzerinde durmamış.
Medusa’nın hoşluğunu fark edenler ortasında Athena’nın eşi denizler yaradanı Poseidon da varmış. Poseidon bir yaradanın bir ölümlüye aşık olduğu duyulsun istemediği için bunu kimseyle paylaşmamış. Ama Athena, her şeyi bilen Zeus’tan bu durumu öğrenmiş ve Poseidon’dan hesap sormuş. Poseidon Athena’ya övgüler düzerek bunun bir palavra olduğu konusunda ısrar etmiş ve tanrıçayı ikna etmiş.
Gel gelelim Poseidon Athena’yı kandırsa bile kendini kandıramamış. Medusa’ya olan aşkından ötürü çıldıracak üzere hissediyormuş. Bir gün olan olmuş ve Athena’nın tapınağına gizlice girerek Medusa ile zorla birlikte olmuş. Poseidon gerisini dönüp giderken Medusa utanç içinde tapınakta kalmış.
Athena tüm bu olanlar yüzünden Medusa’yı suçladı:
Yaşanan olaylar çok geçmeden Athena’nın kulağına gitmiş. Zaten hoşluğunu kıskandığı Medusa’nın eşiyle birlikte olması karşısında öfkelenen ve üstelik bu olayın tapınağında yaşanmasını büyük bir saygısızlık olarak gören Athena, tüm bu yaşananların hatalısı olarak Medusa’yı görmüş ve onu cezalandırmaya karar vermiş.
Gözü dönen Athena hem Medusa’yı hem de kardeşlerini yüzlerine bakılmayacak kadar yakışıksız bayanlara dönüştürmüş. Hırsını alamamış, Medusa’nın saçlarını yılanlara çevirmiş. Yine hırsını alamamış ve bir de Medusa’yı lanetleyerek ona bakan herkesin taşa dönüşmesini sağlamış. Yetmemiş bir de Medusa’yı Hyperborea’ya, dünyanın en kuzeyine sürmüş.
Öfkesi dinmeyen Athena, Medusa’nın öldürülmesini emretti:
Medusa’yı lanetleyen ve elindeki her şeyi alan Athena’nın öfkesi bir türlü dinmek bilmemiş ve en sonunda onun öldürülmesine karar vermiş. Onu öldürecek kişi olarak babası Zeus, annesi Argos Hükümdarı Akrisios’un kızı Danae olan üvey kardeşi Perseus’u seçmiş. Perseus ile anlaşarak Medusa’yı öldürmesini emretmiş.
Bakan herkesin taşa döndüğü Medusa’yı öldürmek kolay iş değilmiş. Bu nedenle Perseus, Graea’dan aldığı özel bir ayna ile Medusa’ya bakarak onun başını bedeninden ayırmış. Farklı öykülerde bu iş için Merkür’ün ona verdiği özel bir orağı kullandığı anlatılır.
Medusa öldükten sonra da huzur bulamadı:
Perseus, Medusa’nın başını kesmiş fakat bir yere gömmemiş. Zira onun yüzüne bakanların taşa dönmesi laneti hâlâ sürüyormuş. Perseus meskene döndüğünde annesinin bir hükümdarla zorla evlendirileceği haberini almış. Heybesindeki Medusa’nın başını çıkaran Perseus onu herkesin göreceği formda üst kaldırmış ve herkesi taşa çevirerek annesini kurtarmış.
Perseus daha sonra Medusa’nın başını Athena’ya vermiş ve Athena da bu başı kalkanın üstüne yerleştirmiş. Farklı kıssalarda ise Perseus’un Medusa’nın başını bir pazar yerine gömdüğü anlatılır. Yani esasen hayatı elinden alınmış Medusa bir de silah olarak tekraren defa kullanılmış.
Medusa’nın iki çocuğu vardı:
Poseidon onunla zorla birlikte olduğu vakit Medusa gebe kalmış. Perseus onu öldürdüğü vakit iki çocuk cansız vücudundan dışarı çıkmış. Bu çocuklar Pegasus ve Chrysar olarak isimlendirilmiş. Chrysar bir savaşçı olarak yetiştirilirken iki kanatlı beyaz bir at olan Pegasus, Korinthos hükümdarı Glaukos’un oğlu Bellerophone’e verilmiş.
Medusa’nın öyküsü anlatıla anlatıla farklı biçimlere evrildi:
Medusa’nın kıssası, milattan evvel 5. yüzyıldan beri anlatılagelen Yunan mitolojisi hikayelerinden bir adedidir. Ne Medusa’nın ne de Gorgon kardeşlerin fizikî olarak net bir tarifi yok. Medusa’nın hoşluğu pek çok anlatıda vurgulanır ancak birtakım anlatılarda onun doğuştan bir yaratık olduğundan da bahsedilir.
Yazımız boyunca anlattıklarımızın biraz rahatsız edici olduğunu biliyoruz lakin orjinal anlatılarda da bu formda aktarılmıştır. Tecavüze uğramasına karşın suçlanmış ve eziyet çektirilmiş bir bayanın müthiş kıssası günümüze maalesef bu biçimde aktarılıyor. Hatta birtakım anlatılarda Medusa’nın öyküsünün genç kızlara bekaretlerini müdafaaları tarafında bir öğüt olduğu bile görülüyor.
Günümüze kadar gelen birtakım heykel ve vazolarda resmedilen Medusa hayli berbat ve şeytani bir manzaraya sahip. Evet, lanetlendikten sonra Medusa nitekim de bu türlü görünüyordu ama neden lanetlendiği konusunu düşündüğümüz vakit bu halde resmedilmesi son derece rahatsız edici.
Popüler kültürde Medusa:
Medusa karakteri tanınan kültürde kendine birçok farklı halde yer buluyor. Birinci ve en çok yer bulduğu hali, mitolojide lanetlendikten sonraki yakışıksız ve acımasız hali. Fakat kimi üretimlerde Medusa karakterini feminist bir bakış açısı ile izliyoruz ve bayanın toplumdaki yeri üzerinden bir tenkit görüyoruz. Medusa karakterini görebileceğiniz üretimlerden kimileri şu formda;
- Clash Of The Titans filmi
- Percy Jackson & the Olympians: The Lightning Thief filmi
- The Lego Batman Movie
- Atlantis dizisi
- Hercules animasyon filmi
- 2020 imali Medusa filmi
- 2021 üretimi Medusa filmi
- Mythic Warriors: Guardians Of The Legend dizisi
- Voyage Of The Unicorn filmi
Yunan mitolojisindeki en sıra dışı ölümlü karakterlerden olan Medusa kimdir sorusunu yanıtlayarak kıssasını anlattık. Yunan mitolojisi ve Medusa karakteri hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Yunan mitolojisine dair daha çok içerik okumak isterseniz aşağıdaki temaslara da göz atabilirsiniz: