Posta Güvercinleri Yollarını Nasıl Buluyorlardı?

Zaman içerisinde mektup taşımak zahmetli gelmeye başladı ve beşerler, istedikleri iletilerin bir yerden bir yere ulaşmasının daha süratli ve kolay bir yolunu aradı. Bu noktada güvercinler eğitilmeye başlandı ve akabinde “posta güvercinleri” ortaya çıktı.

Peki bu canlılar, kilometrelerce yol kat etmelerine karşın taşıdıkları mektupları nasıl hatasız bir biçimde gidecekleri yere teslim edebiliyorlardı hiç düşündünüz mü? 

Yaklaşık 3000 yıldan daha uzun bir mühlet evvel, güvercinlerin muazzam bir istikamet bulabilme yeteneğine sahip oldukları ve yuvalarına dönüş yollarını daima olarak yanlışsız bir biçimde bulabildikleri ortaya çıktı. 

Güvercinler; yakalanması kolay, üreme yeteneği güçlü, genel manada uysal ve epeyce uyumlu canlılardır. Çok uzun vakit evvel bilhassa kaya güvercinleri, meskenlerinin yolunu bulabilen kuşlar olan “posta güvercinleri” kavramını ortaya çıkarmak için seçildi ve melezlendi.

Bu kaya güvercinleri dikkatli ve ihtimamlı bir biçimde eğitilir, basamaklı bir biçimde yuvalarından uzaklaştırılır ve akabinde serbest bırakılarak konutlarına ve istenilen pozisyonlara uçmaları sağlanırdı. 

Kaya güvercinlerinin bu yeteneklerinin gerisinde ne olduğuna dair birinci hipotez, güçlü “manyetik algılama” maharetlerine sahip olmaları. 

Bir başka ismiyle manyeto algı, muhakkak hayat formlarında manyetik alanlara dayalı kendilerini algılama ve yönlendirme konusunda bu canlılara ilişkin doğuştan gelen bir yetenek. Güvercinler dışında çok sayıda farklı kuş cinsinde de bu maharet, değişken ölçülerde bulunur lakin insanlarda yoktur.

Güvercinler bu yeteneği sayesinde, Kuzey ve Güney Kutbu ortasında akan manyetik alanların doğal taraflarıyla, doğu ve batı yerine kuzey ve güney istikametinde uzun araları kat etmede çok daha kusursuz bir performans gösterebiliyor.

Amerika’da yapılan bir araştırmaya nazaran ise posta güvercinleri, etraflarını zihinsel olarak haritalamak ve talep edilen yere gidip geri dönmek için çabucak hemen her şeyden yayılan düşük frekanslı ses dalgalarını kullanıyorlardı.

Onların bu yetenekleri, yaklaşık 0,1 Hertz’e kadar insanlardan çok daha düşük frekanslarda duyabilmelerinden kaynaklanır. Bu cins dalgalar Dünya’nın kendisinden, aslında okyanuslardan ve tıpkı vakitte yer kabuğundan yayılır. 

Bu teoriye nazaran güvercinler, çevrelerinin akustik haritalarını oluşturmak için bu düşük frekanslı infrasound dalgalarını kullanır ve yaşadıkları yerden kilometrelerce uzağa salındıklarından bile gidecekleri yeri yanlışsız bir halde bulur.

Bu yaklaşım; güvercinlerin, ulaşmak istedikleri yere nasıl kusursuz bir formda ulaştıklarını açıklamakla kalmaz, tıpkı vakitte neden nadiren de olsa kayboldukları konusunda da bir çıkarıma varabilmemizi sağlar.

Sert rüzgarlar, hava taşıtları ve öbür çeşitli fenomenler bu ses dalgalarını bozduğunda ise, kuşlar istikametini şaşırır ve yanlış bir rotaya sürüklenebilir.

Güvercinlerin, gidecekleri yeri bulabilmelerine ilişkin bir başka görüş de bu canlıların koku duyusuyla ilgili.

Araştırmacılar yaklaşık 50 yılı aşkın bir müddet evvel, posta güvercinlerinin farklı rüzgar istikametlerinden gelen hava bileşenlerini koklayarak bir “koku haritası” geliştirebildiklerini ileri sürdü.

Bu canlılar, zihinsel olarak kokladıkları şeyin bölgesel olarak haritasını çiziyor ve böylece bu haritayı gidecekleri yeri bulabilmek için bir nevi pusula üzere kullanıyorlar. Bununla birlikte kuşların ne tıp kokular kokladıkları ise gizemini koruyor.

Uzun yıllardır çeşitli hedefler için kullanıldığı bilinen posta güvercinleri, geçmişte bilhassa diplomasinin hatta askeri harekatın bile temel haber taşıyıcısı pozisyonundaydı.

Bu fonksiyon onların savaş güvercinleri olarak tanınmasına sebep oldu ve mektup taşıma maksadıyla İkinci Dünya Savaşı’nda bile kullanıldılar. Tarihi noktalara bakıldığında Cengiz Han, imparatorluğunun uzak noktalarıyla bağlantısını devam ettirmek için posta güvercinlerini kullanmıştı ve bu canlılar, Antik Yunanistan’da bile olimpiyat üzere değerli olayları duyurmada değerli bir rol oynadı.

Şimdilerde irtibat araçlarının ve haberleşme ağlarının gelişimine karşın posta güvercinlerinin hâlâ varlığını sürdürdüğüne inanmakta zorlansak da, bu hayvanlar dünyanın birçok yerinde kendilerine biçilen bu vazifesi yerine getirmeye devam ediyor.