Sebebini Öğrenmeden “Ne Alaka?“ Demeyin: Antarktika’ya Gidecek Tabipler Seyahat Öncesinde Apandislerini Neden Aldırıyor?
Zorlu iklim şartlarıyla nam salmış Antarktika, Dünya’nın en az nüfuslu kıtasıdır. Her yeri buzla kaplı bu soğuk bölgede hekimler için garip bir kaide var: apandisi aldırmak.
Okurken “ne alaka ya?” diye düşünebilirsiniz. Zira biz de başta mana veremedik. Ama ayrıntılarına inince hiç de haksız bir sebep olduğunu düşünemeyiz. Bu kolay lakin tesirli sebebe gelin birlikte bakalım.
Dünya’nın en kurak ve rüzgârlı yeri Antarktika’da hayat epeyce sıkıntı.
Dünya’nın en kurak yeri olduğunu McMurdo Kuru Vadileri’ne 2 milyon yıl yağmur yağmadığından biliyoruz. Bu vadide gariptir ki kar bile yok. Katabatik olarak bilinen ve Antarktika’da görülen bir rüzgar tipi sebebiyle vadide hiç nem bulunmuyor. O da bölgenin kuru kalmasını sağlıyor, tüm sebep ise bu rüzgar.
Bu güçlü ömür kuralları olan kıtada değil yaşamak, ziyaret etmek için bile iki sefer düşünmeniz gerekebilir. Çünkü kimi koşulları bizlerin hiç de alışık olduğu üzere değil. Mesela tabiplerin apandis aldırması da neyin nesi?
Cevabı öğrenince “tahmin etmiştim!” bile diyebilirsiniz.
Zorlu ve az nüfuslu Antarktika şartlarında doktorluk yapmak, her meslek kadar sıkıntı zanaat. Villa Las Estrellas ismi verilen bu kasaba, pek çok imkandan mahrumdur. Bu her şeyin kısıtlı olduğu bölgede de takdir edersiniz ki tabip bolluğu yok. Tek bir hekimi olan bu bölgede ola ki yegane hekimin apandisinde sorun olursa, onu tedavi edecek ikinci bir tabip bulmak neredeyse imkansız.
Tedavi için Antarktika’ya en yakın modül Avustralya’ya gitmek ise aşikâr devirlerde ulaşımdan ötürü çok güç oluyor. Bundan ötürü Antarktika’ya gitmeyi göze alan hekimler, apandislerini de aldırmak zorunda kalıyorlar.
Bir hekimin apandisinin patlama mümkünlüğü ne kadar olabilir ki?
El, ayak kırmak bile daha yüksek olasılıklı geliyorken; apandisin patlama ihtimali bizlere oldukça uzak geliyor. Fakat bu olasılığın düşündüğünüzden daha yüksek olacağını söylememiz gerek. Hatta daha da ilginci, bu olay Antarktika’da tam iki defa yaşanmış. Karşıt efor kuralı mı desek, korktuğun şeyin başa gelmesi mi bilemedik.
1950’lerin temmuzunda, şiddetli kış koşullarıyla ünlemiş Heard Adası’nda bu durum yaşanmış. Hekim Serge Udovikoff, neyse ki şanssız kesitten değilmiş. Avustralya donanmasına ilişkin HMAS Australia 2 gemisi, tabibi tahliye etmiş. Pekala ya gerçekleşen ikinci hadisede kendisine apandis ameliyatı yapan tabip?
Evet, tam “olmaz olmaz” denilecek bir olay da yaşanmış.
Apandis, bedenimizde çok kıymetli olmasa da iltihaplandığı durumda epeyce riskli bir hal alıyor. Karın zarı iltihabına yol açtığı için de acil müdahale gerektiren bir durum. 1950’de yaşanan bu hadiseden çabucak hemen 10 yıl sonra Antarktika’da bir öbür hekimin başına tıpkı olay geldi.
Novolazarevskaya isimli bölgede doktorluk yapan Leonid Rogozov, şiddetli belirtiler sonucunda kendisine apandis teşhisi koydu. Kendisine yardım edebilecek farklı istasyonlar vardı lakin Udovikoff kadar şanslı olmadığı için o gün yaşanan kar fırtınası buna mahzur oldu, o da kendi kendini ameliyat etmekle işe koyuldu.
Rogozov, bir aynaya bakarak yapmaya çalıştığı ameliyat başını döndürdüğü için her 4 dakikada bir mola veriyordu.
Ameliyat pek başarılı geçti ve tabip, “inanılmazı yapan adam” cümleleriyle haber manşetlerine mevzu oldu. Yeniden de iki hekim da şanslı olarak nitelendirilebilir. İşte bu yüzden Antarktika’ya gitmeden evvel tabiplerin apandis ameliyatı olması koşulu koyulmuş. Çünkü iki kere örneği yaşanan bu durumun üçüncüsü başkaları kadar şanslı olmayabilir. Sebep artık öğrenince hiç de saçma gelmiyor değil mi?