Şili’nin Neden Bu Kadar İnce ve Uzun Bir Coğrafyası Var?

İnsanlık olarak içerisinde bulunduğumuz Dünya’yı daima merak etmişizdir. Tarihten bu yana coğrafik keşifler yapıp yeni kıtalar keşfettik, belli yerlere yerleştik ve bunlara ‘ülke’ ismini verdik. Savaşlar yahut mutabakatlarla da bu ülkeler için Dünya haritası üzerinde siyasi hudutlar belirledik.

Kimi hudutlar vardır, göze epeyce makul görünür fakat kimi ülkelerin sonları, nitekim görünce hayrete düşürüyor. Bunlardan tahminen de en garip olanı, Güney Amerika kıtasında bulunan Şili’dir.

Şili’nin hududu, güya Arjantin’in batıda denize kıyısı olmasın diye çizilmiş üzere.

Güney Amerika kıtasının batı kıyısının neredeyse tamamını sonları içerisinde bulunduran Şili’nin kıyı şeridi, tam 6.435 km uzunluğunda. Bu kıyı şeridine bağlı deniz, Şili Denizi olarak biliniyor ve bu deniz alanı üzerinde Şili münhasır haklara ve egemenliğe sahip durumda.

Peru’nun güneyinde, Bolivya’nın güneybatısında ve Arjantin’in batısında bulunan bu upuzun ülkenin hudutları nedeniyle Arjantin’in batısında ve en güneyinde denize kıyısı yok. Güney Amerika kıtasının batı kıyı şeridinin çok büyük bir kısmı, güney kıyısının ise tamamı Şile sonları içerisinde bulunuyor.

Peki, Şili’nin sınırları neden bu kadar uzun?

Şili, 1810 yılına kadar İspanya sömürgesinin altında bir ülkeydi. Napolyon’un ordusu, 1808 yılında İspanya’yı işgal edip İspanya hükümdarı VII. Ferdinand’ı esir almasıyla birlikte İspanya’nın Amerika’daki kolonilerinde ihtilal kıvılcımları başladı.

Şilili devrimciler, 18 Eylül 1810 itibarıyla İspanya’dan bağımsızlıklarını ilan ettiler. Bu olay sırasında Şili’nin sonları, şimdikinin üçte birine eşitti (~2.100 km). 1880 yılında Şili, Peru ve Bolivya’ya karşı Pasifik Savaşı’nda galip geldi ve Peru’nun Güney kıyılarını, Bolivya’nın ise tüm Pasifik kıyısını sonlarına kattı.

Uzunluğunu anladık, pekala Şili neden enlemesine bu kadar kısa?

Şili en uzun ülke olabilir evet lakin tıpkı vakitte en ‘ince’ ülke. Şili’nin enlemesine uzunluğu yalnızca 177 kilometre. Bunun sebebi ise Güney Amerika’daki Andes Dağı. Uzunlamasına olan bu dağ, bağımsızlık savaşı sırasında Arjantin ve Şili’nin savaşmasına sebep oldu. Arjantin’e karşı da galip gelmeyi başaran Şili, Arjantin ile ortalarındaki sonu Andes Dağı ile belirlemeye karar verdi. Sonuç, üstte gördüğünüz üzere.

Şili’nin en Kuzey noktasını Ankara’ya yerleştirirsek Tanzanya’ya kadar gidiyor, o kadar uzun: