Sinemaya Gitmeden Evvel: “Atom Bombasının Babası” Oppenheimer Hakkında Farklı Gerçekler
J. Robert Oppenheimer, 2. Dünya Savaşı denildiğinde en değerli birkaç isimden biri. Birinci nükleer bombanın üretilmesindeki rolü nedeniyle “atom bombasının babası” olarak bilinen Oppenheimer‘ın ismi şu sıralar Christopher Nolan’ın sinemasıyla daha sık anılır oldu. ABD’li teorik fizikçi, Ağustos 1945’te Hiroşima ve Nagazaki kentlerine atılan atom bombalarının arkasındaki isimdi. Bu bombalar Oppenheimer’ın başında olduğu Los Alamos Laboratuvarı’nda üretilmişti.
Filmin çıkışından evvel, yaptığı şeyle dünya siyasetini bile şekillendirmiş olan Oppenheimer’ın hayatından birkaç kıymetli bilgi vereceğiz. Bu bilgiler, sinemaya gitmeden evvel sineması daha uygun anlamanız için de uygun olacaktır.
Önce Oppenheimer’ın hayatını kısaca tanıyalım.
J. Robert Oppenheimer, 1904 yılında New York’ta doğdu. Daha 23 yaşındayken fizik alanında doktora derecesini tamamlayan bilim insanı, daha sonrasında Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü, Kaliforniya Üniversitesi ve Berkeley’de fizik dersleri vermeye başladı.
1942 yılında General Leslie Groves Jr., Oppenheimer’ın yönetimsel tecrübe eksikliği bulunması ve Nobel Mükafatı olmamasına karşın (diğer mümkün adayların birçok Nobel ödüllüydü) projenin başında onun olmasını istedi.
Bu sayede Manhattan Projesi‘nin başına Oppenheimer geçmiş oldu. Oppenheimer’ın sıra dışı hikayesinde kimi ayrıntılar da var. Gelin, bu ayrıntılar eşliğinde Oppenheimer’la ilgili enteresan gerçeklere bir göz atalım.
Yüksek hitap gücü sayesinde öğrencileri kendisine hayrandı.
Oppenheimer, sadece matematiğe güvenmeyen, sözelden de güç alan bir fizikçiydi. Bu sebeple fiziği sözlerle tanımlama konusunda çok düzgün işler yapıyordu. Oppenheimer, hoş cümleler kurma konusunda çok yetenekliydi ve ders verdiği öğrencileri onu büyük bir ilgiyle takip ediyordu.
Bu öğrencilerden kimileri Oppenheimer’a o kadar büyük bir hayranlık duyuyordu ki onun üzere giyinmeye ve hareket etmeye başlamıştı. Öğretmenlerinden etkilenen öğrenciler, Oppenheimer’ın kendine mahsus “nim nim” uğultusunu taklit ettikleri için “nim nim boys” lakabıyla anılmaya başlamışlardı.
Eski Sanskritçe dahil 6 lisan konuşabiliyordu.
Oppenheimer, tam 6 lisan biliyordu. Hatta bunlar ortasında konferans vermek için 6 haftada öğrendiği Hollandaca da dahil. Kendi alanının dışında da çok fazla kitap okuyan Oppenheimer, depresyona girdiği bir periyotta Hindu kutsal kitabı Bhagavad Gita’yı okuyabilmek için Sanskritçe öğrendi.
Hatta Oppenheimer, 1965’teki NBC röportajında birinci başarılı atom bombası testinde oluşan mantar bulutunu gördükten sonra arkadaşlarına söylediği “Şimdi ben mevt oldum, dünyaların yok edicisi.“ kelamı de bu kitaptan geliyor.
Büyük Buhran sırasında komünizme ilgi duymaya başlamıştı.
ABD’nin en güç devirleri ortasında yer alan Büyük Buhran sırasında emekçi hakları ve komünizme ilgi duymaya başlayan Oppenheimer, 1930’lu yılların sonunda solcu davaları desteklemeye başladı.
ABD, İkinci Dünya Savaşı’nda Sovyetler Birliği’nin yanında yer alsa da ABD’liler komünistlerden hala kuşku duyuyorlardı. Oppenheimer hiçbir vakit komünist partilere üye olmamıştı ancak kardeşi üzere yakın etrafındaki isimler bu partilere üyeydi.
Manhattan Projesi’nden sonra bu bilim beşerinin muhalifleri, Oppenheimer’ın komünizme olan ilgisini güvenlik tehdidi olarak görerek onu karalamaya çalıştılar.
Dönemin ABD Lideri Truman, Oppenheimer’a hakaret etmişti.
Oppenheimer, Hiroşima ve Nagasaki’ye atılan atom bombalarının akabinde önemli bir pişmanlık yaşamaya başladı. Bu iki atom bombasının patlatılmasından 2 ay sonra Oppenheimer, Oval Ofis’te Lider Harry S. Truman ile Sovyetler Birliği’nin atom bombası geliştirebileceği üzerine konuşmak için gitti. Lider, ünlü fizikçiye Sovyetlerin asla bir atom bombası geliştiremeyeceğine dair teminat vererek Oppenheimer’ın kaygılarını pek de fazla önemsemedi.
Bunun üzerine sonlanan Oppenheimer ise ellerini ovuşturarak Truman’a o efsane cümleyi kurmuştu: Bu cümle birçok kişinin duyduğu “Sayın Lider, ellerimde kan olduğunu hissediyorum” cümlesidir.
Bu cümlenin üzerine Truman çok kızdı ve “Ellerinde kan, kahretsin ellerinde benim sahip olduğum kadar kan yok. Yalnızca bu mevzuda söylenip durma” dedi ve Oppenheimer’ın çıkmasının akabinde Dışişleri Bakanı Dean Acheson’a “Or*s*u çocuğunu bir daha ofiste görmek istemiyorum“ sözlerini kullandı.
Filme gitmeye hazır mıyız?
Christopher Nolan‘ın sinemasıyla daha yakından tanıma fırsatı bulabileceğimiz Oppenheimer, kendine has bir kişiliğe sahip. Yaptığı şey nedeniyle binlerce insan hayatını kaybetti, lakin tahminen de milyonlarcasını kurtardı.
Bir insanın hiçbir vakit tamamen siyah yahut beyaz olmadığını gösteren Oppenheimer’la ilgili pek çok özel bilgi var. Bunları sinemada izlemek için bırakıyoruz. Pekala siz Oppenheimer’ın yeni sinemasından neler bekliyorsunuz? Yorumlarda buluşalım.