Sivrisineklerin Bordo Berelisi: Ekseriyetle Ege Bölgesi’nde Görülen “Yakarca” Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Genellikle sivrisineklerle karıştırdığımız lakin “bu acı bir başka” veyahut “ne orta her yerimi ısırdı?” cümlelerini kurmamıza sebep olarak farkını ortaya koyan tatarcıklar, aslında kendine has birçok özelliğe sahip canlılardan.
Halk ortasında yakarca olarak tabir edilen bu canlılar hakkında mutlaka bilmeniz gerekenlere değinelim.
Tatarcıklar, çift kanatlılar kümesine ilişkin ziyanlı bir böcek cinsidir.
Bu canlılar çoklukla geceleri etkin olur ve gün uzunluğu karanlık ve nemli ortamlarda gizlenirler. Isırdıklarında sivrisineklere oranla, çok daha fazla can acıtır ve kan emerler. Ayrıyeten Leishmania isimli bir rahatsızlığa sebep olan, tek hücrelilerin taşıyıcılığını üstlenebilirler.
Türkiye’de bilhassa Ege bölgesinde sayıca fazla olmalarıyla dikkati çeken tatarcıklar, insan sıhhati için en tehlikeli böcek çeşitleri ortasında yerini alır. Çok kısa bir müddette, bedenin birden fazla kısmını ısırmaları ve şiddetli kaşıntı ve kabarcıklara sebep olmalarıyla bilinirler.
Ayrıca ısırık yerlerinde eklem ağrısı görülebilir ve beden, kısa müddetli ateşle karşı karşıya kalabilir. Tekrar bu canlılar, Tatarcık Humması ve Şark Çıbanı rahatsızlıklarına da davetiye çıkarabilir.
Bu canlıların kendine has birtakım özellikleri, sivrisineklerden ayırt edilmesi noktasında aslında hayli belirleyici.
Yakarcaların yetişkinleri, çoklukla 2-5 mm uzunluğundadır ve hayli uzun bacaklara sahiplerdir. Kanatları dahil olmak üzere tüm bedenleri tüylerle kaplıdır ve kan emmeden evvel etrafında yaptıkları kısa sıçramalar, onların en tipik davranışlarındandır.
Bu canlılar hayatlarını çoklukla deniz düzeyindeki sıcak kentler, dağlık bölgelerdeki köyler, nemli ve tropik ormanlar ve çöllerde bile sürdürebilir. Hatta Orta Asya’nın 50°C sıcağına bile dayanabilirler. Ayrıyeten hem erkek hem de dişi tatarcıklar, güç kaynağı olarak bitkilerdeki şekerlere bel bağlarlar ve gece karanlıkta beslenmeyi tercih ederler.
Tıpkı sivrisineklerde olduğu üzere sırf dişiler yumurtalarını geliştirebilmek için insan ve hayvan kanını emerler. Fakat kimi tatarcık cinsleri bir sefer kan emdikten sonra yumurtlayana kadar kan emmezler.
Tatarcıklar gündüzleri gölgeli, nemli ve bitki artıklarınca güçlü olan bölgelerde vakit geçirir. Kan emdikten 3 ila 8 gün sonra ise bu yaşadıkları bölgelere, ortalama 100 yumurta bırakırlar. Bu yumurtalar epeyce yapışkanlı bir yapıya sahiptir ve bu formu sayesinde bırakıldıkları yere yapışıp kalırlar.
Yumurtaların açılmaları büyük oranda geceleri 5 ila 20 gün ortasında görülür. Ayrıyeten yumurtalardan çıkan larvalar; yaprak küfü, hayvan dışkısı ve böcek kesimleri ile beslenerek, 45-50 gün içinde ergin hale gelir.
Tatarcıkların hareketleri, yaklaşık 100 metre yarıçapında bir alanla sonludur. Onları öldürmek için başvurduğumuz en yaygın formüllerden biri olan sinek ve böcek ilaçları da ne yazık ki bazı zamanlar tesirli olmaz. Çok fazla alt cinse sahip olduklarından, birtakım çeşitleri bu ilaçlara bile direnç gösterebilir.