Siz Fark Etmeseniz de Hayatları Boyunca Acı Çeken Kedi ve Köpek Cinsleri (Cins Alma, Sokaktan Sahiplen!)

Hayvanları, beşerler üzere düşünmeyin. Biz bir yerimiz ağrıdığında sızlanabiliriz, oflayıp poflayabiliriz hatta ağlayabiliriz. Lakin hayvanlar, ağrılarına ve sıhhat sorunlarına karşın sessizce yaşamaya devam ederler. Sahiplenilen yahut satın alınan neredeyse her “cins hayvan” da hayatı boyunca acı çeker.

Üstelik cins hayvanlara talep oluşturmak, sokaklarda ve barınaklarda sıkıntı şartlar altında sıcak bir yuva bekleyen hayvanların bahtını düşürür. Cins hayvanların kısırlaştırılması ve doğurtulmaması gerekir ki hem muhtaç durumdaki hayvanların bahtı artsın hem de hayatları boyunca sıhhat sorunları çeken yeni hayvanlar dünyaya gelmesin. 

Mutlu cins hayvan manzaraları palavradan ibaret!

Hayvan satın almak aslında başlı başına etik olmayan bir durum. Cins hayvanların satıldığı Instagram hesaplarında gördüğümüz o memnun kediler ve köpekler ise büsbütün palavra. Art planda; sıkışık alanlarda, berbat hayat şartlarında, kendi pisliklerinin içinde, öbür aile bireyleriyle daima çiftleştirilen canlar var. Kimileri ise yurt dışından çuvalların içinde, küçücük kutularda, nefes almakta dahi zorluk çekerek getiriliyor ve birçoğu şimdi yolu bile tamamlayamadan can veriyor.

Fakat sahiplenince de içiniz rahat etmesin zira cins hayvanlara talep oluşturdukça doğurtulmaya devam edecekler. Lakin güç durumdaki bir cins hayvana yuva açıp onu kısırlaştırmak kabul edilebilir bir usul olabilir.

Kediler:

Scottish Fold’ların sakin imgelerinin altında eklem ağrıları yatıyor.

En besbelli özellikleri katlanmış kulakları olan Scottish Fold’lar, dışarıdan tatlı görünseler de bu özellikleri genetik bir mutasyon sonucu ortaya çıkar ve birçok sıhhat problemine yol açar.

Bu kedilerin kulaklarındaki katlanma, kıkırdak dokusundaki mutasyon sonucu oluşur ve kıkırdak yapısındaki sıkıntılara, artrite, kulak enfeksiyonlarına, ortopedik problemlere, omurga ve iç kulak sorunlarına neden olur. Sessiz, sakin olmalarının altında yatan sebep de bu fizikî sorunlardır. Siz fark etmeseniz de sürekli olarak ağrı hissederler.

Siyam kedileri, kalp hastalıklarına kadar gidebilen bir olağandışı genetiğe sahip.

Postlarının rengi ve mavi gözleriyle ünlü siyam kedileri; ortopedik problemlere, yüz yapıları nedeniyle teneffüs zorluğuna, diş sorunlarına, kalp hastalıklarına, kronik böbrek hastalıklarına yatkınlardır. 

Güzel görünüşlerinin altında, göz zevki için genetik mutasyonlara maruz bırakılmış perişan bir kedi bulunur. 

Zaten tüysüz kedi mi olur? Sfenksler, tüyleri olmadığı için önemli dermatolojik sorunlar yaşıyor.

Tüysüz olmalarıyla öne çıkan Sfenks’ler, bu mutasyonu taşıyan kedilerin çiftleştirilmesiyle üretilir. Öbür kedilerin derilerinin korunması ve soğuk-sıcak istikrarları yapmaları için tüyleri varken bu kedilerin tüysüz olmalarının ortaya çıkaracağı sorunlara şaşırmamak gerek.

Sfenks kedileri; deri enfeksiyonlarına, deri kuruluğuna, deri hassasiyetine, akneye yatkın olurlar ve vücut ısılarını yanlışsız düzgün düzenleyemezler. 

Dümdüz bir hızdan ne bekliyorduk ki? Exotic Shorthair kedilerin de teneffüs sorunlarından tuttun böbrek sıkıntılarına kadar hastalıkları var.

British shorthair ve Pers kedilerinin çiftleştirilmesi sonucu oluşan Exotic Shorthair’lar; burun yapıları nedeniyle teneffüs sorunları çekerler; büyük ve yuvarlak gözleri yüzünden göz akıntıları, göz iltihabı ve gözyaşı kanallarıyla ilgili sıkıntılara daha yatkın olurlar. Yüz yapıları, iç kulak problemlerine, kulak enfeksiyonlarına ve istikrar sorunlarına eğilim yaratır.

Ayrıca başka kedilere nazaran diş sorunları geliştirmeye daha yatkınlardır, genetik olarak kısa bacaklı oldukları için kilo problemleri ortaya çıkar; doğuştan kalp, böbrek yahut solunum bozuklukları geliştirebilirler.

Organ hasarlarını göze alıp yalnızca şirin diye Birman kedisi sahiplenmeye kıymet mi?

Birman cinsi kediler; kanın süratli pıhtılaşması, kalp hastalıkları, göz meseleleri ve polikistik böbrek hastalığı üzere hastalıkları geliştirmeye yatkınlardır. Tüm bu hastalıkları; kalp kasının kalınlaşması, katarakt, böbrek yetmezliği, organ hasarı ve felç üzere fecî sonuçlara yol açabilir.

İran (Pers) kedileri de varsayım edebileceğiniz üzere pek çok göz, kulak, teneffüs sorunu yaşıyor ve yalnızca bunlarla da bitmiyor.

Uzun tüyleriyle ve büyük gözleriyle bilinen İran kedileri; burun yapıları nedeniyle teneffüs sorunları yaşarlar, göz yapılarından kaynaklı göz iltihabı, akıntı, gözyaşı kanallarıyla ilgili sorunlarla karşı karşıya kalırlar. 

Uzun tüylü kediler, çoklukla diş sıhhatiyle ilgili sorunlar yaşarlar. Diş taşı birikimine, diş eti iltihaplarına ve başka birçok diş sıkıntılarına maruz kalırlar. Ayrıyeten yeniden tüylerinden kaynaklı olarak vücutlarında tüy yumakları birikebilir. Öbür ırklara kıyasla polikistik böbrek hastalığına yatkınlardır.

Leopara benzeyen imajlarıyla bizi kendilerine hayran bırakan Bengal kedilerinin de ölümcül hastalıklara yol açabilen genetikleri var.

Bengal kedileri; kalp kasında kalınlaşma, diz eklemlerinin yerinden çıkması, pankreas iltihabı, bağırsak paraziti, epilepsi, körlük, diş sorunları üzere problemler geliştirmeye genetik olarak daha yatkınlardır. Üstelik çoğunlukla vefatla sonuçlanan FIP virüsünü taşıma ihtimalleri daha yüksektir.

Tatlı kedi görüntülerinde görmeye alışık olduğumuz Munchkin’lerin bacakları onları şirin gösterse de yapıları nedeniyle acıya yol açıyor.

İnsanlar tarafından yapay olarak üretilen Munchkin’lerin “sevimli olmaları için” kısa bacaklı ve uzun gövdeli gen mutasyonuyla üretilirler. Kısa bacakları yüzünden omurga yapıları etkilenir ve daima olarak bel, sırt, kalça omurga ağrısı çekerler.

Kemik ve eklem sıhhatleri bozulur, artrit üzere problemler ortaya çıkar. Üstelik bedenleri yüzünden farklı bir yürüme tarzına sahip oldukları için vakitle eklem ve kas problemleri oluşur.

Köpekler:

Pug’ların yüzüne bakınca teneffüs problemi yaşadıklarını varsayım etmek güç değil.

Basık yüzleri, kıvrık kuyrukları ve büyük gözleriyle tanınan Pug’lar; burun yapıları nedeniyle nefes almada zorluk ve hava yolunun tıkanıklığı üzere onlara hayatı zindan edebilecek sıkıntılara yatkınlardır. İnsan eliyle üretilen başka cinslerde olduğu üzere, kalp kasının kalınlaşması durumu da ortaya çıkabilir.

Kırışık derileri yüzünden bakteri, mantar geliştirmeye ve öbür dermatolojik sıkıntılara da eğilimli olurlar. Ayrıyeten öbür cinslere nazaran soğuk havadan daha çok etkilenirler.

Küçük oldukları için çok tercih edilen Chihuahua köpekler, olağandışı genetikleri yüzünden kalp yetmezliğine kadar gidebilecek sorunlara sahipler. 

Chihuahua cinsi köpekler; küçük boyutları ve hassas kemik yapıları sebebiyle ortopedik problemlere, eklem sorunlarına ve diz kaymasına daha yatkın olurlar. Kısa burunlar sebebiyle bilhassa sıcakta ciddi teneffüs zorlukları çekerler.

Diğer küçük ırklarda olduğu üzere, yaş aldıkça kalp yetmezliği ihtimalleri artar. Küçük vücutları yüzünden düşük kan şekerine sahiplerdir, sindirim sistemleri hassastır ve bunun sonucunda bağırsak sorunları geliştirmeye yatkınlardır. Diş problemleri geliştirmeye meyilli olmalarının yanı sıra yaşlandıkça katarakt geliştirme riskleri de artar.

Sihirli Annem’in Taci’si olarak yakından tanıdığımız Bulldog’lar, eklem anormalliklerinden tutun dermatolojik sorunlara kadar birçok bozukluğu barındırıyor.

Düz hızlarıyla bilinen Bulldog’lar da teneffüs meselelerine yatkınlar. Kıvrımlı derileri ve kırışıklıkları ise önemli dermatolojik problemlere yol açabilir. Genetikleri yüzünden diz eklemlerinin yerinden çıkması ihtimali öbür cinslere nazaran daha yüksektir. Kalp kapakçıklarıyla ilgili sorunlar yahut kalp işlevlerinin bozulması üzere sorunlar yaşayabilirler.

Genetikleri sebebiyle kalça ya da dirsek eklemlerinde olağandışı gelişim ve uyumsuzluk meydana gelebilir. Ayrıyeten, büyük ve düşük kulakları enfeksiyona yatkınlığı artırır. 

Yine küçük oldukları için tercih edilen köpek cinslerinden Yorkshire Terrier’ların karaciğerleri olağan fonksiyonunu sürdüremiyor.

Yorkshire Terrier cinsi köpeklerin genetikleri onları, karaciğerin olağan fonksiyonunu sürdürememesi olarak açıklayabileceğimiz “portosistemik şant” sorununa iter. Küçük boyutları yüzünden, diz çıkığına yatkınlardır ve yeniden başka cinslerde olduğu üzere teneffüs sorunu yaşarlar.

Körlüğe kadar gidebilen göz sorunları ve diş hastalıklarının yanı sıra bilhassa yavruyken düşük kan şekeriyle çaba etmeye çalışırlar.

Cavalier King Charles Spaniel demek; baş ağrıları, kalp kapakçığı problemleri, tiroit sorunları demek…

Cins hayvanlarda ortaya çıkan göz ve kulak sorunlarını artık ezberledik. O sorunları detaylandırmadan başka sıhhat meselelerine bakacak olursak, Cavalier King Charles Spaniel köpeklerin kafatasının içindeki kemik ile omurilik ortasındaki alanın daralması sonucu siringomiyeli denilen hastalık ortaya çıkar. Bu hastalığın sonucunda ise baş ağrısı, boyun ağrısı ve yürüme zorluğu üzere semptomlar görülür. Hudut hasarına kadar gidebilir.

Yaşları ilerledikçe kalpteki mitral kapaklarında sorun çıkması mümkünlüğü da artar. Ayrıyeten bu cinsin tiroit bezleri de gereğince etkin çalışmaz ve düşük kan şekerine bağlı sıkıntılar geliştirmeye yatkınlardır. 

Sosis köpek de dediğimiz Dachshund’lar, epilepsi dahil çokça hastalığa yatkın.

Kısa bacakları ve uzun bedenleriyle ön plana çıkan Dachshund’lar, genetikleri nedeniyle birçok ortopedik sıkıntıya yatkınlardır. Kalça eklemi gelişimindeki anormallikler yüzünden ağrı ve hareket kısıtlanması ortaya çıkar. 

Diğer cinslere nazaran epilepsi, Cushing sendromu ve tiroit gibi sıkıntılara daha meyillilerdir. Göz, kulak ve diş meselelerine girmiyoruz bile.

Bichon Frise cinsi köpekler de siz fark etmeseniz de hayatı boyunca acı çeken ve mümkün hastalıklara meyilli ırklardan.

Bichon Frise cinsi köpeklerde bağırsak iltihaplanmaları, alerji, düşük kan şekeri, katarakt, diz çıkığı ve çeşitli kalp problemleri görebilir. Yeniden küçük ırk oldukları için diş sorunlarına daha yatkınlardır.

Cins alma, sokaktan sahiplen!

“Ben apartman dairesinde yaşıyorum büyük köpek bakamam.”, “Tekirler çok hareketli.”, “Sokak hayvanı hastalık taşır.” üzere kanılarınız varsa hepsinin aşılabileceğini söylemek isteriz.

Eğer bir barınak ziyareti yaparsanız, küçük ırklar dahil olmak üzere apartmanda rahatlıkla bakılabilecek birçok köpekle karşılaşacaksınız. Tekir kediler konusuna gelecek olursak tüm tekirlerin hareketli olduğu kanısı hakikat değil. Bir hayvanı sahiplenmeye karar vermeden evvel onu gözlemleyebilirsiniz. Hastalık taşıyıp taşımadığından telaş ediyorsanız da en yakın veterinere götürüp test yaptırarak içinizi rahatlatabilirsiniz. Ayrıyeten kuduz üzere istisnai durumlar dışında hayvanlarda bulunabilecek hastalıkların neredeyse hiçbiri insanlara geçmez. :)