Sovyet Generalin İsteğiyle Özel Olarak Üretilen “Beyaz Kola”

Coca-Cola, bundan otuz yıl kadar evvel Yeni Kola’yı tanıttığında kısa ömürlü de olsa tarihi bir olayı gerçekleştirmiş ve 99 yıldır kullandığı saklı formülünü değiştirmişti.

Yeni Cola, müşterilerin öfkesini çekmeden kırk yıl evvel ise Coca-Cola, meşhur eserinde bir öbür değerli değişiklik yapıp önemli bir müşteri için şeffaf renkli “Beyaz Kola”yı üretmişti. Bu müşteri, kıymetli bir Sovyet generali idi.

İkinci Dünya Savaşı sırasında kola epeyce meşhurdu.

“Tanrı, Ülke ve Coca-Cola İçin” kitabının müellifi Mark Pendengrast’a nazaran, karbonlu içecek moral yükseltme konusunda en uygunuydu ve her iki tarafın askerleri de kola için yanıp tutuşuyordu. Hayli az bulunan ve çabucak tükenen kola, bir lüks içecek haline gelmişti. O denli ki İtalya’daki bir açık arttırmada bir şişesi 4,000 dolara alıcı bulmuştu. “Dört yüksek rütbeli subayı bir şişe kola açarken gördüm” yazmıştı bir Amerikan askeri, “sanki 1929 Cordon Rogue şişesi açıyorlardı.” 

Kola, Amerika ile bağdaştırılan bir içecektir. Savaşın hangi cephesinde olduğunuza bağlı olarak tatlı demokrasinin yahut yapış yapış kapitalizmin sembolü olarak görebilirsiniz. Coca-Cola her kümeden müşteriyi yakalamayı istek ediyordu ve savaş bittiğinde, Avrupa ve Pasifik’e yayılmış 60’tan fazla şişeleme fabrikaları vardı. Bunların bir kısmı düşman sınırlarının gerisindeydi ve bu bölgelerde yaşayan siviller, bu içecekle birinci sefer o vakit tanışmışlardı.

Coca-Cola’nın en büyük hayranlarından birisi ABD Generali Dwight D. Eisenhower idi. Kendisi yalnızca Amerikan askerlerinin sevkinden değil, Sovyet Mareşali Georgy Zhukov’u kola ile tanıştırmaktan da sorumludur. Zhukov, Sovyet tarihinin en büyük askerlerinden birisiydi ve Nazi Almanyası’na karşı elde edilen zaferde hissesi büyüktü. Pendergrast’a nazaran bu azılı önder, “Moskova’yı Hitler’in çıldırmış askerlerine karşı korumuş, Stalingrad’daki Alman direnişini bitirmiş, Leningrad kuşatmasını kaldırmış ve Rusların Varşova’dan Berlin’e olan gururlu ilerleyişinin önderi olmuştu.” 

Haliyle, Zhukov’un içecek bir şeyler istemesi hayli olağan. Bu adama bir bardak kola veren ilk kişi de Eisenhower olmuştu. Zhukov bu yabancı içeceği votka içer üzere dikmiş, burnundan baloncuklar çıkarken Eisenhower de hayli gülmüştü.

Rus savaş kahramanı kısa müddette kola bağımlısı olmuştu ve savaş sona erdiğinde, Amerikan tedarikçisinden daha fazlasını istedi. İçecek, Sovyetler Birliği’nde yasaklanmıştı ve Zhukov, artık Sovyet işgali altındaki Almanya’yı yönetmekle görevlendirdiği üst düzey kumandanlarından birisinin, Amerikan kapitalizminin sembolünü benimsemesini kabul etmeyeceğini biliyordu. Bu nedenle de tedarikçilerinden birtakım talepleri olmuştu. “Amerikan eseri üzere görünmesin. Onu o komik şişeye koymayın.” demişti Zhukov, bir de “rengini de değiştirin.” direktifini vermişti.

Bu istek en üste, ABD Lideri Harry Truman’a kadar gitmişti. Lider bu iş için Coca-Cola Avrupa’nın önde gelen isimlerinden birisi olan Mladin Zarubica’yı, votka üzere berrak görünümde bir kola yapacak ve içeceğin yapay renklendirmesini ortadan kaldıracak bir kimyager bulmak ve şişelerin üstüne kırmızı bir yıldız koymakla görevlendirmişti. Zarubica daha sonra “Zhukov’a gönderdiğim birinci parti 50 kasaydı” demişti, “Ruslar için beyaz kola. Bu bizim bilinmeyen, karanlık sırrımızdı.”

Zhukov’un beyaz kolaları hiçbir vakit keşfedilmedi ancak ne vakit general Stalin için potansiyel bir rakip olarak görülmeye başlanıp gözden düştü, Zhukov’un Moskova’daki meskenine baskın yapıldı. Baskında Zhukov’un Almanya’dan yağmaladığı altınlar, mücevherler, halılar ve fotoğraflar üzere öteki savaş ganimetleri topladığı ortaya çıktı. 

Coca-Cola kendi açısından, savaş sonrasında dünyanın dört bir yanındaki ölçülemez büyümesinden mutluydu, lakin ikonik Amerikan içeceğinin Rus raflarında yerini alması, Zhukov’un vefatından lakin on yıl sonra oldu. Takvimler 1985’i gösterirken Amerikalılar beyaz kola ile tanıştı, Ruslar ise yasal olarak birinci sefer kolanın tadına bakabildi. 2014 yılında Coca-Cola’nın bölgesel dağıtımcısı, Rusya’ya yönelik kısıtlamaların ortasında kalmasına karşın, Rusya ve etrafındaki ülkelerde yaşayan 589 milyon müşterisine iki milyar kasadan fazla eser gönderdi. Vaktinde tek bir müşteriye elli kasa eser satılan bir pazar için hiç de kötü değil.