T-Rexler Hakkında Enteresan Bilgiler

Dinozorlar günümüzden milyonlarca yıl evvel yaşadılar ve o devir dünyanın tek sahibiydiler. Anlaşılır bir durum zira dinozorların büyük bir kısmı hayal edebileceğimizden bile çok daha büyük boyutlara sahiptiler, üstelik ortalarında etçil olanlar vardı. Evet, mevzuyu T-Rex’e bağlayacağız çünkü T-Rex devasa boyutlara sahip etçil bir dinozor, üstelik son derece de zeki bir avcıydı.

Aslında hepimizin T-Rex hakkında az çok bilgisi var zira tanınan kültürdeki tüm diziler, sinemalar, çizgi romanlar mevzu dinozorlar olduğu vakit bizi kesinlikle bir T-Rex ile buluşturuyor. Kestirimlere dayalı animasyonları bile bu kadar ürperticiyken kendisi kimbilir nasıl bir canlıydı merak ediyorsanız gelin T-Rex hakkında kimilerini birinci defa duyacağınız sıra dışı bilgilere yakından bakalım.

T-Rex hakkında kimilerini birinci kere duyacağınız sıra dışı bilgiler:

T-Rex büyük ancak en büyük değil.
Öldürücü bir nefesi vardı.
Dişi T-Rexlerin erkeklerden daha büyük olmasının değerli bir nedeni var.
T-Rexler süratli yaşar, genç ölürlerdi.
Her vakit avlanmıyorlardı.
T-Rex yavrusu küçük bir kuş yavrusu üzereydi.
T-Rex düşündüğümüzden çok daha başarılı bir avcıydı.
Tyrannosaurus Rex ismi itinayla seçildi.
T-Rexler düşündüğümüzden çok daha zeki.

T-Rex büyük lakin en büyük değil:

Tyrannosaurus Rex ya da hepimizin bildiği ismiyle T-Rex’in kuyruğuyla birlikte uzunluğu 12 metre, yerden yüksekliği ise 4 metreydi. Ağırlığının ise 4 ile 8 ton ortasında değiştiği varsayım ediliyor. Lakin bu akıl almaz boyutları ve tartısı onu yaşamış en büyük etçil dinozor yapmıyor. Güney Amerika bölgesinde yaşamış etçil bir dinozor olan Giganotosaurus’un uzunluğu 13 metreye, yükü 14 tona ulaşabiliyordu. Dahası Afrika’da yaşamış etçil bir dinozor olan Spinosaurus’un uzunluğu 16 metreye, tartısı 7 tona ulaşabiliyordu. Bu üçlü çok güçlü.

Öldürücü bir nefesi vardı:

Bir T-Rex’in çok sık ve jilet sertliğinde dişleri vardı. Çiğ et ile beslenen dinozorumuz elbette ağız paklığına değer veremeyeceği için beslenme sırasında bu etlerin büyük bir kısmı diş ortalarında birikirdi. Biriken ve vakit içinde çürüyen bu etler T-Rex’in ağzını tam bir bakteri yuvasına dönüştürür ve haliyle nefesini dehşetli bir hale getirirdi. Daha da değişik olan bu bakteriler T-Rex’in ısırığını zehirli hale getirirdi. Isırdığı lakin yakalayamadığı bir av, kaptığı bakterin oluşturduğu enfeksiyonlar nedeniyle birkaç hafta içinde acı içinde ölebilirdi.

Dişi T-Rexlerin erkeklerden daha büyük olmasının değerli bir nedeni var:

Yapılan hafriyatlarda bulunan T-Rex fosilleri incelendiği vakit dişi olanların erkeklere nazaran birkaç ton daha ağır oldukları ortaya çıktı. Bu yük farkının en büyük nedeni kalça kemiği genişliğidir. Dişi T-Rexlerin kalçaları daha düzgün twerk yapmak için değil, T-Rex boyutunda yumurtalar bıraktıkları için bu kadar genişti. Farklı bir teoriye nazaran ise tıpkı günümüzdeki aslanlar üzere tahminen de T-Rexlerin de erkekleri yatarken dişileri avlanıyordu.

T-Rexler süratli yaşar, genç ölürlerdi:

Aslında bir fosil üzerinden canlının ne kadar yaşamış olduğunu anlamak zordur fakat T-Rex üzere tanınan dinozorlar hakkındaki çalışmalar daha da ayrıntılandırıldı ve ortalama 30 yıl bir ömre sahip oldukları görüldü. T-Rexler, besin zincirinin zirvesinde oldukları kısa bir devir dışında öteki yırtıcılar tarafından basitçe avlanabiliyorlardı. Lakin asıl vefat nedenlerinin hastalık ya da yaşlılık üzere doğal nedenler olduğu varsayım ediliyor. 50 tonluk titanozorların 100 yıl yaşayabildiklerini düşünürsek T-Rexlerin ömrü oldukça kısaymış.

Her vakit avlanmıyorlardı:

Dinozorları beslenme hallerine nazaran etçil, otçul, hepçil ve leşçi olarak sınıflandırmak mümkün. Hepimizin bildiği üzere T-Rex etçil bir avcıydı. Lakin leşçi olup olmadığı da her vakit bir tartışma konusu olmuştur. Elimizde kesin bulgular yok lakin periyodun kaidelerini düşündüğümüz vakit sağda solda daha yeni ölmüş onlarca tonluk dinozorlar varken T-Rex bunlara burun kıvırıp da av peşinde koşmamıştır. Tahminen T-Rex tam bir leşçi değildi lakin şimdi ölmüş dinozorlardan da birkaç ısırık almaktan geri durmuyordu.

T-Rex yavrusu küçük bir kuş yavrusu üzereydi:

Tabii bildiğimiz kuşun birkaç ton daha ağırı. Artık genel kabul görmüş bir teoriye nazaran günümüzden milyonlarca yıl evvel yaşamış dinozorlar evrilerek günümüzdeki kuşlar haline geldiler. Bu nedenle onlarca tonluk tartıya sahip bir dinozorun üzerinde bile küçük tüyler vardı. Bu tüyler büyük alanda küçük kalıyordu fakat yeni bir doğmuş bir T-Rex’te bu tüyler çok daha ağır bir biçimde görünebilir. Bu nedenle de diyebiliriz ki bir T-Rex yavrusu, hayatının birinci devrinde tüylerle kaplı sempatik bir canlıydı.

T-Rex düşündüğümüzden çok daha başarılı bir avcıydı:

Şöyle bir düşündüğümüz vakit T-Rex üzere devasa bir yırtıcının kendisinden daha küçük canlıları masadan çerez toplarcasına, basitçe avladığını söyleyebiliriz. Ancak T-Rexlerin, bilhassa aç kaldıkları vakit avlanmaları akıl alır üzere değildi. 9 metre uzunluğa ve 12 ton yüke ulaşabilen bir Triceratops da bazen bir T-Rex’in avı olabiliyordu. Elbette bu devamlı yapılan bir av değildi ve devasa yetişkinler tercih edilmiyordu lakin gereğince aç bir T-Rex, yavru bir Triceratops’un üzerine atlamaktan da çekinmiyordu.

T-Rex’in ne kadar güçlü bir avcı olduğunu görmek isteyen Stanford Üniversitesi’nde misyonlu bilim insanları bir timsah üzerinden kıyaslama çalışması yaptılar. Yapılan çalışma sonunda görüldü ki bir T-Rex’in çenesi yeri gelince 2 tondan fazla bir kuvvetle çiğneyebiliyordu. Yani bir T-Rex, bir dinozorun en sert bölgesi olan boynuzunu bile çıtır çıtır kemirebiliyordu. Bir insanın azamî çene kuvvetinin 80 kilo olduğunu da hatırlatalım.

Tyrannosaurus Rex ismi itinayla seçildi:

Tabii dinozorlar yaşadıkları devir rastgele bir isimle anılmadıkları için bugün bildiğimiz isimleri sonraki çalışmalarda verildi. New York’ta bulunan periyodun Amerikan Tabiat Tarihi Müzesi lideri ve bir paleontolog olan Henry Fairfield Osborn, 1905 yılında bu fosili görür görmez ona Tyrannosaurus Rex ismini verdi. Tyrannosaurus Antik Yunanca zorba kertenkele, Rex ise Latince kral manasına geliyor. Yani T-Rex, dinozorların zorba kertenkele hükümdarıdır. Daha yeterli bir isim düşünülemezdi.

T-Rexler düşündüğümüzden çok daha zeki:

Yakın vakte kadar T-Rexlerin yalnızca avlanmayı bilen salak canlılar oldukları düşünülüyordu. Vanderbilt Üniversitesi’nde vazifeli sinirbilimci ve biyolog Suzana Herculano-Houzel’in Journal of Comparative Neurology mecmuasında yayımlanan makalesine nazaran T-Rexlerin nöron sayısı, neredeyse çağdaş primatlarla tıpkı seviyede. Yani bir T-Rex gelişmiş bir sorun çözme yeteneğine sahip olmasının yanı sıra çarçabuk alet kullanabilirdi. Tıpkı devirde yaşamıyor olduğumuza sevinmek için bir neden daha.

Dinozor denilince akla birinci gelen yırtıcı avcı T-Rex hakkında kimilerini birinci kere duyduğunuz sıra dışı bilgilerden bahsettik. Tamam T-Rex hoş fakat Jurassic Park izlemiş her yiğidin gönlünde bir dinozor yatar. Favori dinozorunuzu yorumlarda paylaşabilirsiniz.