Tam Manasıyla “Görünmez” Kaza: Gün Işığında Görülemeyen Metanol Yangını, Bir Yarışçıyı Canlı Canlı Nasıl Yakmıştı?

İşin tuhaf kısmı ise metanolün gün ışığında görünmüyor olmasıydı. Birçok kişinin yangını fark edince kaçışması Mears’ın 35 saniye boyunca çırpınarak yanmasına sebep oldu.

Rick Mears’ın o gün yaşadıkları film sahnesi üzere olsa da vefatla burun buruna geldiği apaçık. Pekala alevi görünmeyen metanol, yarış otomobillerinde neden tercih ediliyor?

Nefes alamayan Mears, yangın söndürücüsünü bırakıp uzaklaşan itfaiyeciyi çaresizce izledi.

Rick Mears, 58. çeşidinde pite girdi ve yakıt ikmali yapılmaya çalışırken hortum araca girmeden evvel metanol fışkırtmaya başladı. Hem Mears’ın hem de tamircilerin üzerine gelen yakıt, motorla temas edince de ateşlendi ve yanmaya başladı.

Yüzünün yandığını anlayan Mars, nefes alamıyordu ve kaskını çıkarmaya çalışarak pit duvarına koştu. Çaresizce ve çılgınca kollarını sallayan Mears’ı gören herkes, süratle elindeki yangın tüplerini fırlatıp kaçmaya başladı.

Yangın söndürücüyü kendine gerçek tutan Mears’ın yardımına ise babası Bill Mears koştu. Rick’in karısını inançlı bir yere alan baba, yangın söndürücüyü Mears’in üzerine sıktı. Bu sırada hem tamirciler hem de Mears’ın otomobilindeki yangın söndürülmüştü.

Mears: Kaçan hiç kimse hatalı değil.

Yangın söndürüldükten sonra yaralanan pit takımı ile hastaneye kaldırılan Rick Mears, üçüncü derece yanıkları için estetik operasyon oldu. Hâlâ daha yüzünde kazanın izlerini taşıyan Mears, o anları şöyle anlatıyor: “Yanmaz elbise giymemiş istekli itfaiyecinin yerinde ben olsam, ben de kaçardım. Adam oradaydı ve yalnızca yarışa parasız bilet veren bir öğlen yemeği kutusu mutabakatı yapmıştı. Suçlu o değil.”

Tehlikeyi azaltmak için bir dizi değişikliler yapıldı.

Hem Mears’ın başına gelenler hem de bu olaydan sonra Michigan’da daha önemli bir tehlike oluşturan yangından sonra yarış yetkilileri bazı değişiklikler yapmaya karar verdi.

Yakıt ikmali ekipmanlarında ve prosedürlerinde kimi düzenlemeler gerçekleşti. Bunun yanı sıra yakıt hortumunun yalnızca araca bağlanması ile açılacağı bir emniyet valfi tasarlandı. Ayrıyeten yalnızca mekanik değil eğitimsel değişikliklere de gidildi.

Metanol neden yarış otomobillerinde kullanılır?

1964’te düzenlenen Indianapolis 500 yarışında yedi otomobilin karıştığı kazada iki şoför hayatını kaybetti. O devirde araçlarda benzin kullanılıyordu. Akaryakıtın yanması sonucu siyah dumanın ortaya çıkışı ise karşıdan gelen araçların görüşünü büsbütün kapadı ve çarpışma daha da tehlikeli oldu.

O günden sonra Indy Car yarışlarında metanol yakıt kullanımı mecburî hale geldi. Bunun metanolün alevlerinin renksiz ve dumansız olması esas sebepler ortasında olsa da yarış otomobillerinde bilhassa tercih edilmesinin öbür nedenleri de var.

Metanolün yüksek sıkıştırmada çalışabilme avantajı bulunur.

Benzinden daha pak yanan, daha az yanıcı olan metanol, daha soğuk yanar. Ayrıyeten olağan akaryakıta nazaran daha az güce sahiptir. Bu da yakıt tüketiminin yarısını aldığı manasına gelir.

Yarış arabası motorları da buna nazaran tasarlanır. Emel, hava-yakıt oranını ayarlamak ve daha az güç yoğunluğu bulunan metanolden daha fazla güç elde etmek.

Bir başka tercih edilme sebebi ise motorun içindeki ısıyı koruması. Turboşarj ve süperşarj üzere endüksiyonlu uygulamalarda metanol ısıyı o kadar fazla emer ki, çoğunlukla soğutucuya muhtaçlık duyulmaz.

Metanol her ne kadar yangını ile görünmez olup tehlike yaratsa da su, kuru toz yahut karbondioksit ile söndürülebilir. Bu da yangın tüpü olmasa bile yangının söndürüleceği manasına gelir.

Kaynak: TheNewYorkTimes, TheWashingtonPost