Tarihin En Hileli Seçiminin İnsanı İşkillendiren Öyküsü

Çoğu beşere göre ‘siyaset’ ve ‘yolsuzluk’ eş manalıdır ve iki söz ortasındaki irtibat için pek çok ispat sunulabilir. Yapılan zımnî mutabakatlardan oy çalmaya kadar bazı figürler, halkın sesi olmak yerine seçim sonuçlarıyla oynamayı tercih ediyor.

Daha kolay biçimde anlatmak gerekirse, siyasi seçimleri gerilim ve entrikalarla dolu bir diziye benzetebiliriz. Ülkemiz çok büyük bir seçime hazırlanıyor. Bu seçimin Türkiye tarihinin en gergin seçimlerinden biri olduğunu düşünüyorsanız, 1927 yılında gerçekleşen Liberya başkanlık seçimlerinde olanları okuyana kadar bu fikrinizi rafa kaldırmanızı öneriyoruz.

Resmiyette dünyanın en hileli seçimi olarak kayıtlara geçen olaya geçmeden evvel Liberya’nın tarihine kısaca bir göz atalım.

Liberya, Afrika’nın birinci ve en eski çağdaş cumhuriyetidir. Ülke 1800’lerin başlarından ortalarına kadar ABD’den gelen, özgür bırakılmış siyahiler tarafından kurulmuştur. Sierra Leone, Fildişi Kıyısı ve Gine ortasında yer alan Liberya, büyük bir ülke değil.

Coğrafi olarak, yaklaşık 111.369 kilometre karelik yüz ölçümüne sahip. Lakin her Afrika ülkesi üzere Liberya da kurulduğu günden itibaren sert iklim özellikleri, besin kıtlığı, zayıf altyapı ve bölgede milyonlarca insanın ölmesine neden olan pek çok hastalıkla karşı karşıya kalıyor.

Tüm bu sıkıntıların yanında Liberya’yı öbür Afrika ülkelerinden ayıran bir özelliği var.

Ülke, kıtanın geri kalanının birçoğundan 100 yıl evvel bağımsızlığını kazandı ve o vakitten beri kendi önderini kendi seçiyor. Seçiyor seçmesine lakin tıpkı 1927 yılındaki seçimlerde olduğu üzere bu seçimler ne kadar adil, işte orası tartışılır.

Gelelim asıl hususumuz olan 1927 Liberya genel seçimine.

1927 Liberya seçimlerinde iki aday yarışıyordu. Birinci aday mevcut hükümet True Whig Parti’sinin başındaki isim ve öykümüzün ana kahramanı Charles D. B. King’di. Karşısında ise Halk Partisi’nin önderi Thomas J. Faulkner yer alıyordu.

Daha evvel ülkenin başsavcısı ve dışişleri bakanı olarak vazife yapan King, birinci olarak 1919’da cumhurbaşkanlığına seçildi. Daha evvel yapılan iki seçimi zaferle sonuçlandıran King, üçüncü seçimi de kazanmak istiyordu.

Daha evvel iki sefer seçim kazanmış birisinin üçüncü seçime rahat rahat gireceğini düşünürsünüz değil mi?

Ancak muhalefetin adayı Faulkner’ın seçim kampanyasıyla ilgili yaptığı bir şey King’i endişelendirmiş olmalı. Tahminen Faulkner halka King’in yaptıklarının ülkeye ne kadar önemli ziyanlar verdiğini anlattı. Tahminen de halk artık King’e oy vermeyeceğini açık açık söylemeye başladı.

Seçim gününe kadar neler olup bitti bilemiyoruz lakin bütün Liberya halkı seçimlerin hararetli geçeceğini biliyordu. Fakat hiç kimse 1927 Liberya seçimlerinin Guinness Rekorlar Kitabı’na ‘sahtekarlık kategorisinden’ gireceğini iddia etmiyordu.

Bu ortada Liberya’daki seçmen sayısının alışılmadık derecede küçük olduğunu belirtmekte yarar var.

1927’de bayanlara şimdi oy kullanma hakkı verilmemişti, bu nedenle o yılki seçimlerde sırf yetişkin erkekler oy kullanma hakkına sahipti. Seçim günü geldiğinde, yalnızca 15.000 Liberyalı oy kullanmak için kaydolmuştu.

Oy sayma süreci bittikten sonra resmi sonuçlara nazaran Charles D. B. King tam 240 bin oy alarak lider seçilmiş, rakibi Thomas J. Faulkner ise 9 bin oyda kalmıştı. King, mevcut seçmen sayısından tam 16 kat fazla oy olarak rakibini nakavt etmişti.

Muhalefet, seçimde 15.000 kişinin oy kullanacağını biliyordu. Bir gecede Liberyalı seçmen sayısı apansızın değişmeyeceğine nazaran seçimde hile olduğunu anlamak uzun sürmedi. Lakin ellerinde rastgele bir delil olmadığı ve bütün güç mevcut hükümette olduğu için çok ses çıkaramadı ve Charles D. B. King’in üçüncü devri başladı.

Ancak Faulkner, seçimle ilgili pek bir şey yapamasa da muhalifliğine devam etti.

Seçimden kısa bir müddet sonra, King’in True Whig Partisi’nin üst seviye üyelerinden kimilerini kendi konutlarında köle çalıştırmak ve köleleri bir İspanyol kolonisine satmakla suçladı. Birinci başta, King’in idaresi Faulkner’ın tezlerini araştırmayı reddetti ve tüm skandalı halının altına süpürmeye çalıştı.

Ancak Milletler Cemiyeti buna karşı çıktı ve tezleri araştırmak için komite kurdu. Köle satışıyla ilgili rastgele bir somut delil bulamasalar bile Lider King ve birçok yardımcısının kendi meskenlerinde zorla köle çalıştırdığı ortaya çıktı. 1930’da King aleyhine misyondan alma davası açıldı lakin dava sonuçlanmadan King istifa etti.