Tek Ayak Üzerinde Durmalarının Çok Mantıklı Bir Sebebi Var: Flamingolar Hakkında 8 Enteresan Bilgi

Hiçbir belgesel izlemesek, televizyonu dahi açmasak şöyle camdan dışarı baktığımızda bile hayrete düşeceğimiz şeyler görüyoruz zira yaşamak tam da bu demektir. Mesela geçmişte Türkiye’deki beşerler şöyle bir gökyüzüne bakmışlar ve allı turna olarak isimlendirdikleri bir kuş görüp türkülerde ondan bahsetmişler. Allı turna ne mi? Yahu belgesellerde gördüğümüz flamingo işte. 

Dar bir ekosistemde olmalarına karşın ülkemizde flamingo yaşıyor. Uzun ve gövdelerine nazaran incecik duran bacakları, yine gövdelerine nazaran çok uzun duran boyunları, uzun gagaları ve en değerlisi pembe, beyaz ve kırmızı renklerinin hayran bırakan tonlarını taşıyan tüyleriyle flamingolar; izlemeye doyamadığımız bir görsellik sunuyor. Hakkında bildikleriniz sadece bunlar ise birtakım değişik özelliklerine oldukça şaşıracaksınız.

Flamingo hakkında bilgiler:

• Bilinen altı flamingo tipinden sadece bir tanesi Türkiye’de yaşıyor.
• Havuca ve domatese rengini veren unsur, flamingonun da rengini verir.
• Flamingoların beslenme sistemi balinalarla birebirdir.
• Diz olarak gördüğünüz eklem, aslında diz değil.
• Flamingolar uçar, hem de çok düzgün uçar.
• Tek ayak üzerinde uyumalarının epey mantıklı bir nedeni var.
• Yavru flamingoları hem anne hem de baba besleyebilir.
• Flamingolarda yuvayı dişi kuş yapmaz.

Bilinen altı flamingo cinsinden sırf bir tanesi Türkiye’de yaşıyor:

Flamingo, Phoenicopteridae familyasına ilişkin kuşların ortak ismidir. Bilinen üç cinsin altında altı çeşit bulunur. Büyük, küçük, Şili, And, James ve Karayip flamingosu olarak isimlendirilen bu tipler; Afrika’da, Asya’nın güneybatısında, Orta Amerika’da, İspanya’nın güneyinde, Avrupa’nın güneyinde ve kimi küçük ekosistemlerde yaşarlar. Türkiye’de bu altı tipten sırf büyük flamingo tipi Tuz Gölü ve etrafında yaşar. Ülkemizde allı turna olarak isimlendirilirler. 

Havuca ve domatese rengini veren husus, flamingonun da rengini verir:

Pembe, kırmızı, turuncu, sarı, beyaz üzere farklı renklerin sayısız tonunu üzerinde taşıyan flamingolar aslında doğuştan bu renklere sahip değillerdir. Onlara bu rengi veren; birebir vakitte havuca turuncu, domatese de kırmızı rengi veren karotenoid isimli bir husustur. Bu unsur doğal olarak saydığımız renklerdeki pigmentleri üretir. Flamingolar yedikleri yosun, tuzlu su karidesi ve öbür mikroskobik algler sayesinde bu maddeyi alır ve tüylerinin rengi dönüşür. Doğal ortamında yaşamayan flamingolar bu husustan alamadıkları vakit tüyleri beyaz yüklü bir renge dönüşür.

Flamingoların beslenme sistemi balinalarla birebirdir:

Bir yanda onlarca ton yükündeki balinalar, öteki yanda birkaç kilo tartısındaki flamingolar; ‘Nasıl oluyor da bunların beslenme sistemi tıpkı oluyor?’ diye şaşırmış olabilirsiniz. Şöyle ki flamingolar da balinalar üzere filtre besleyicidirler. Su içerisinde bulunan algleri, küçük tohumları, küçük kabukluları, larvaları ve sığ sularda yaşayan öteki küçük canlıları yerler. Bunları yemek için gagalarını suya sokarlar ve büyük bir su kütlesi ile birlikte bu canlıları gagalarında toplarlar. Daha sonra gagalarını sallayarak suyu dışarı atarlar ve bu sırada gagalarının yanında bulunan tarak gibisi plakalar yiyecekleri içeride meblağ. Böylece flamingo sudan arındırılmış yiyeceğini afiyetle mideye indirir. Balinalar da devasa alg sürülerini bu formda ağzına alır, suyu filtre ile dışarı atar ve kalanları yer. 

Diz olarak gördüğünüz eklem, aslında diz değil:

Flamingolar hakkında insanları en çok hayrete düşüren ayrıntılardan bir tanesi de dizlerini geriye gerçek bükerek yürümeleridir. Elbette bu büsbütün yanlış bir niyet. Tamam, dışarıdan bakınca o denli görünüyor olabilir lakin aslında bizim diz olarak gördüğümüz eklem, flamingonun ayak bilediğidir. Flamingonun diz eklemi ise bedenine yakındır, tüyleri ortasında batındır ve tıpkı biz insanların diz eklemi üzere öne bükülerek hareket eder. Aynanın karşısına geçip parmaklarınızın üzerinde yürürseniz aslında flamingo eklemlerinin hareketini anlamış olursunuz. 

Flamingolar uçar, hem de çok güzel uçar:

Flamingolara dışarıdan baktığımız vakit uçamayan bir kuş tipi olan deve kuşlarına benzettiğimiz ve flamingoları birçok vakit yerde takılırken gördüğümüz için onların uçamadığını düşünebiliriz. Lakin flamingolar mükemmel uçuculardır. Sadece o denli her kuş üzere olur olmadık vakitlerde uçmazlar. Genel olarak göç devrinde sürüler halinde uçarlar. Üstelik güneye hakikat yaptıkları bu göçler epey uzun seyahatlerdir. Havada flamingo görmek ne manaya gelir onu bilemeyeceğiz.

Tek ayak üzerinde uyumalarının epeyce mantıklı bir nedeni var:

‘En rahat hangi durumda uyuruz?’ diye kırk yıl düşünsek aklımıza en son gelen seçenek tek ayak üzerinde uyumak olacaktır ancak flamingolar için bu birinci seçenektir. Kulağa kent efsanesi üzere geldiğini biliyoruz ancak flamingolar sahiden de tek ayak üzerinde uyurlar. Uzmanlar bu durumu incelediler ve flamingoların iki ayak üzerinde durmak için çok daha fazla kas gücü kullandıklarını keşfettiler. Yani flamingoların tek ayak üzerinde uyumalarının nedeni, o durumda çok daha az kas gücü kullanıyor olmalarıdır. 

Yavru flamingoları hem anne hem de baba besleyebilir:

Diğer kuş tiplerine bakacak olursak yavruların daha çok gagada püre haline getirilen besinlerle beslendiğini görürüz. Flamingolar ise göğüslü canlılara misal halde süt üretirler. Bu süt, kursaklarındaki özel bir kısımda üretilir ve protein ile sağlıklı yağ doludur. Kursakta üretilen bu süt, yavruya ağız yoluyla aktarılır. Değişik olan ise bu sütü hem anne hem de baba flamingo üretebilir. Yani bu açıdan bakacak olursak göğüslü canlıların ürettiği sütten çok daha verimli bir yavru besleme sistemleri vardır.

Flamingolarda yuvayı dişi kuş yapmaz:

Atalarımız maalesef ‘Yuvayı dişi kuş yapar.’ kelamını söylerken yanılgılı bir genelleme yapmışlar. Zira flamingolar yuvalarını birlikte yaparlar. Tek eşli canlılar olarak flamingolar eşleşip çiftleştikten sonra yumurtanın kuluçkaya yatacağı yuvayı birlikte inşa ederler. Çamur kullanılarak yapılan bu yuva küçük bir volkana misal. Ortalama 30 günlük kuluçka mühletinin akabinde flamingo yavruları beyaz ve gri renkli tüylerle yumurtadan çıkarlar. Beslendikçe tıpkı yetişkin flamingolar üzere renkleri değişir. Bu renk değişim süreci birkaç yıl sürebilir. 

İlginçtir, yavru flamingolar doğduktan sonraki yaklaşık bir hafta içerisinde yuvadan orta sıra ayrılıp etrafta dolaşmaya ve beslenme pratiği yapmaya başlar. Yaklaşık bir ay sonra ise tıpkı bir kreş üzere aynı yaştaki yavrular bir ortaya gelirler ve birlikte dolaşıp yiyecek bulmaya başlarlar. Ebeveynler, yavrularını seslerinden tanırlar.

Görenleri kendine hayran bırakan bir imaja sahip olan flamingo kuşları hakkında kimilerini birinci kere duyduğunuz değişik bilgilerden bahsettik. ‘Doğa bizi kendine daha ne kadar hayran bırakabilir?’ diye ne vakit düşünsek karşımıza bir örnek daha çıkıyor değil mi?