The Godfather Filminde Anlatılanlar Bile Yanında Çocuk Oyuncağı Gibi Kalır: 'Mafya' Kavramı İlk Defa Ne Zaman, Nasıl Ortaya Çıktı?

The Godfather Filminde Anlatılanlar Bile Yanında Çocuk Oyuncağı Gibi Kalır: 'Mafya' Kavramı İlk Defa Ne Zaman, Nasıl Ortaya Çıktı?

Popüler kültürün en dikkat çeken anlatılarının çoğunda mafya figürü ile karşılaşırız. Mafya denilen organize suç örgütü kendi içinde kuralları olması nedeniyle dışarıdan havalı görünür ama iç dünyası son derece karanlık ve herkes için tehlikelidir. Gelin gerçek mafya nedir, ne zaman ortaya çıktı, bu suçlular nasıl para kazanır tüm detaylarıyla görelim.

Daha başlığı görür görmez elbette hepimizin aklına Mario Puzo imzalı romanın Francis Ford Coppola tarafından sinemaya uyarlandığı The Godfather serisi geldi. Fakat konu mafya olunca örnekler sayısızdır çünkü yalnızca sinema ve dizi dünyasında değil, kitap ve oyun dünyasında da bu organize suç örgütü sık sık kullanılır. Mafya figürünün bu kadar sevilmesinin nedeni ise kendi içinde kuralları olmasıdır.

Bugün beline silah takıp racon kesen herkese mafya diyor olsak bile aslında gerçek mafya İtalyanlar tarafından oluşturulmuş bir yapılanmadır. Üstelik ilk kurulduğu dönem bu insanların amacı yasa dışı faaliyetlerde bulunmak değil, yalnızca aillerini ve kendilerini korumaktı. Elbette zaman geçti, mafya güçlendi ve olanlar oldu. Mafya nedir, ne zaman ortaya çıktı, nasıl para kazanır, ne iş yapar gibi merak edilen soruları gelin tüm detaylarıyla inceleyelim.

Mafya nedir? Her sakallı dede, her çete mafya değildir:

Gerçek mafya, 19. yüzyılın ortalarında Sicilya’da ortaya çıkmıştır. Sicilya, Kuzey Afrika ile İtalya arasındaki bir ada olduğu için tarih boyunca Fenikeliler, Romalılar, Araplar, Fransızlar, İspanyollar ve aklınıza gelen daha pek çok devlet tarafından işgal edildi. Zaman içinde yerel halk kendi kendini koruma mekanizması geliştirdi.

Mafyanın kelime anlamı, küstah güçlülere karşı koruyucu davranmaktır. Tarih boyunca Sicilya aileleri kendilerini korumak amacıyla silahlanmış olsalar bile kesin olarak mafya kavramı ile ilk kez 1860’lı yıllarda karşılaşıyoruz. Bu dönemde hapishanede olan Sicilyalılar ait oldukları mafya ailelerine göre aralarında belirli bir hiyerarşi yürütüyorlardı.

Mafya, İtalya hükümetine karşı ayakta kalmayı başardı:

Bağımsız bir yapısı olsan Sicilya, 1861 yılında İtalya’nın bir eyaleti oldu. Fakat İtalya hükümeti şoke olmuştu çünkü adada tam bir kaos hakimdi. 1870’li yıllarda İtalya hükümeti ile mafya arasında bir anlaşma yapıldı. Bu anlaşmaya göre mafya aileleri, adadaki başıboş suç örgütlerini ortadan kaldıracak ve hükümet de mafyaya belirli destekler sağlayacaktı.

Şeytanla aynı çuvala girilir mi? Mafya gerçekten de hükümete verdiği sözü tuttu ama küçük çetelerin yaptığı işler bu sefer de mafyanın elinde toplanmaya başladı. Öyle ki artık Sicilya, mafya ailelerinden sorulur hale gelmişti. Elbette mafya bu büyük gücü siyasiler üzerinde kullanmaktan da geri kalmadı.

Faşist Mussolini bile mafyayı bitiremedi:

Mafyanın gücü 20. yüzyıla geldiğimizde iyice artmıştı. Kendi aralarında gizli sadakat yeminleri ediyor, kabul törenleri yapıyor, hükümetle ve yetkililerle asla işbirliği yapmayacaklarına dair sözler veriyorlardı. Özellikle bu dönem mafyanın belirli kurallar koyduğu ve etrafta bugün hala, nedense, sevilen ulvi havasının kazanıldığı dönemdir.

Derken İtalya’da hükümet değişir ve faşist Benito Mussolini iktidara gelir. Daha önce buradaki yazımızda anlattığımız gibi faşist rejimde devlete karşı gelen her gücün başı ezilir. Mafya da bu ezilmeden nasibini alır ve uzun yıllar bir köşeye sinip bekler. Tabii İkinci Dünya Savaşı sonrası işler yine mafyanın lehine döner.

İtalya’nın yaralarını saran mafya ne iş yapar, nasıl para kazanır?

İkinci Dünya Savaşı sonrası İtalya darmaduman olmuştu ve devlet mekanizması berbat haldeydi. 1950’li yıllarda zaten halkın içinden gelen bir güç olan mafya tekrar ortaya çıktı ve önce inşaat sektörünün, sonra da diğer sektörlerin bir numaralı kontrolcüsü oldu. 1970’li yıllara geldiğimizde mafyanın elindeki suç imparatorluğu inanılmaz genişlemişti.

Mafyanın o dönemki en büyük gücü uyuşturucuydu. Bunun yanı sıra her türlü maddenin kaçakçılığı, her türlü yasadışı maddenin ticareti gibi detaylarını yazmamızın pek hoş olmayacağı işler mafyanın elindeydi. Daha da kötüsü mafya, yasaların ve kolluk kuvvetlerinin yapması gerekenleri kendi görevi bilerek yaptığı için bulunduğu her yerde kendi özerkliğini ilan ediyordu. Sınırları aşması çok uzun sürmedi.

Mafya Amerika’ya bomba gibi bir giriş yapıyor:

The Godfather serisini izleyenlerin çok iyi bildiği gibi 20. yüzyılın ilk yıllarında bazı Sicilyalılar Amerika Birleşik Devletleri’ne göç ediyor ve burada bir takım azınlık mahalleleri kuruyorlardı. Tıpkı ilk yıllarındaki gibi mafya burada önce kendini korumak için kuruldu. Daha sonra ise Amerika sokaklarında Sicilya rüzgarı esmeye başladı.

1920’li yıllarda ABD hükümetinin içkiyi yasaklaması sonrası mafya, içki kaçakçılığının bir numaralı kontrolcüsü haline geldi. 1950’li yıllara geldiğimizde ise mafya, ülkedeki her türlü yasa dışı işi büyük oranda kontrol etmeye başladı. Elbette bu illegal güç sayesinde kamuya, iş dünyasına, siyasilere ve hatta hukuk dünyasına müdahale etti.

Her şey bitti zannedenlere kötü bir haberimiz var:

1980’li yıllara geldiğimizde İtalya ve ABD hükümeti mafya ailelerine karşı sıkı önlemler almaya başladı. Çıkarılan yasalarla birlikte mafya ve kontrol ettiği kamu yetkilileri büyük oranda temizlendi. 1990’lı yıllarda da süren bu güçlü mücadele sayesinde 21. yüzyıla geldiğimizde mafya diye bir şey ortada kalmamıştı.

Nasıl yani, mafya yok mu? Şöyle söylemek gerekiyor, Sicilyalılar yaşadığı sürece mafya hayatta kalmaya devam edecektir. Çünkü mafya dediğimiz kavram bir organize suç örgütünden çok daha fazlasıdır. Resmen İtalya’ya bağlı olsalar bile kültürel olarak her zaman bağımsız olan Sicilyalıların bir tür geleneği olarak mafya zayıflamış bile olsa hala vardır ve ufak bir yönetim boşluğu yakalarsa korkarız yeniden güçlenecektir.

Gelelim en merak edilen konuya; En büyük mafya kimdir, Türkiye’nin mafyaları kimlerdir?

Topuğumuzdan vurulmak istemediğimiz için ülkemizdeki kimseyi gocundurmak istemeyiz ama Türkiye’de mafya yok. Evet belki mafyanın yaptığı işleri ülkemizde yapanlar vardır ancak bunlar yasalar önünde organize suç örgütü kabul edilir. Mafya dediğimiz kavram, mendil ya da granül kahve denilince aklımıza gelen isimler gibi bir tür markadır.

Dünyada mafyadan çok daha büyük organize suç örgütleri vardır ama bunlara da mafya demek doğru olmaz. Mafya, Sicilyalıların ya da İtalyanların kurduğu organize suç örgütüdür. Salvatore Lucania, Vito Cascio Ferro, Al Capone, Michele Navarra, Salvatore Greco, Angelo La Barbera, Gaetano Badalamenti, Salvatore Riina, Bernardo Provazano gibi isimler mafyanın önemli adamlarındandı. Mesela Luciano Leggio da ünlü bir gangsterdir ama mafya ailesinden değildir. Tabii burada işin orijin hikayesinden bahsediyoruz, halk arasında her gangster çetesine mafya deyip geçebiliriz.

Sicilya’da ortaya çıkan ve Amerika’ya bir dönem hükmeden mafya nedir, kuralları nelerdir, nasıl para kazanır gibi merak edilen soruları yanıtladık. Filmlerde, dizilerde, kitaplarda bu adamlar ne kadar havalı görünürse görünsün unutmayın, bunlar katil, özenmeyin.