Ticari Araç Şoförlerinin Alması Mecburî Olan ‘Psikoteknik Belgesi’ Nedir, Nasıl Alınır?
Ülkemizde her gün şoför yanılgısı kaynaklı sayısız kaza oluyor ve bunların bir kısmı maalesef can kaybı ile sonuçlanıyor. Bu durum akıllara ‘Acaba yalnızca ehliyet almak düzgün bir şoför olmak için kâfi mi?’ sorusunu sık sık getiriyor. Yetkililer de bu soruyu sormuş olacaklar ki bir müddettir ticari araç şoförleri için ehliyet kâfi değil, aynı vakitte şoförlerin psikoteknik dokümanı sahibi olması gerekiyor.
Adından da anlaşılacağı üzere psikoteknik evrakı, ruhsal bir durum kıymetlendirme raporudur. Ortalama bir saat süren bir test sonunda başarılı olan bireylere verilen bu evrak olmadan trafiğe çıkıldığı takdirde cezai yaptırım vardır. Psikoteknik dokümanı almak için girilen testte şoförün ruhsal ve fizikî olarak trafiğe çıkmaya uygun olup olmadığı psikolog eşliğinde bedellendiriliyor.
İlk kere duyanlar için kısaca anlatalım: Psikoteknik dokümanı nedir?
Halk ortasında psikoteknik evrakı olarak bilinen Psikoteknik Muayene ve Kıymetlendirme Raporu, İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile ticari araç şoförlerinin sahip olması mecburî olan bir evraktır. 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren tüm ticari araç şoförlerinin psikoteknik evrakı sahibi olması mecburî hâle getirilmiştir. Kelam konusu dokümana sahip olmayan ticari araç şoförlerine cezai süreç uygulanır.
Psikoteknik evrakı alması mecburî olan şoförler:
- Taksi sürücüleri
- Kamyon sürücüleri
- Tır sürücüleri
- Öğrenci servisi sürücüleri
- Otobüs sürücüleri
- Personel taşıması yapan sürücüler
- Minibüs, dolmuş sürücüleri
- Diğer ticari araç sürücüleri
Psikoteknik evrakı nasıl alınır?
Psikoteknik evrakı almak isteyen ticari araç şoförleri, bulundukları ilin İl Sıhhat Müdürlüğü tarafından yetkilendirilen merkezlerden randevu alarak Psikoteknik Muayene ve Kıymetlendirme Raporu için ortalama bir saat süren bir dizi teste katılabilirler. Test sonunda başarılı olan şoförler, psikoteknik evrakı almaya hak kazanır. Şayet şoför testi başarılı olarak tamamlayamadıysa 1 ay içinde Vilayet Sıhhat Müdürlüğüne itiraz edebilir.
İl Sıhhat Müdürlüğü tarafından yetkilendirilen kurumdaki testi başarılı bir formda geçen şoför daha sonra bir devlet hastanesinde ya da özel hastanede psikiyatri uzmanına muayene olur. Uzman tarafından da onaylanan evrak son olarak Vilayet Sıhhat Müdürlüğü tarafından onaylanır ve artık şoför psikoteknik dokümanına sahip olmuş olur.
Psikoteknik dokümanı fiyatı ne kadar?
Psikoteknik Muayene ve Kıymetlendirme Raporu yani psikoteknik evrakı alma fiyatı her yıl Vilayet Sıhhat Müdürlüğü tarafından bir taban fiyat üzerinden açıklanır. Psikoteknik dokümanı için 2023 yılında ödenmesi gereken fiyat 750 TL olarak belirlenmiştir. Ancak başvurduğunuz kuruma nazaran fiyat değişikliği olabilir.
Psikoteknik testlerinde ne ölçümü yapılıyor?
İl Sıhhat Müdürlüğü tarafından yetkilendirilen kuruma psikoteknik evrakı almak için gittiğiniz vakit size 12 test yapılıyor. Ortalama bir saat süren bu testlerde şoförün görsel algısı, görsel belleği, el ve ayak uyumu, psikomotor marifetleri, refleksleri, dikkati ve çevresel görüşü ölçülüyor. Test boyunca şoföre bir psikolog eşlik ediyor.
Psikoteknik evrakı almak için gerekli evraklar:
- Ehliyetin aslı ve fotokopisi
- Nüfus cüzdanı aslı ve fotokopis
- Ehliyet iadesi için yapılacaksa ceza tutanağının aslı ve fotokopisi
Psikoteknik dokümanı için gerekli evraklar bu formda. Bunların yanı sıra bir de fotoğraf isteniyor fakat pek çok kurum gerekli fotoğrafı o an dijital olarak çekiyor. İşimi sağlama alayım derseniz son 6 ay içinde çekilmiş bir vesikalık fotoğrafınızı da yanınıza alabilirsiniz.
Her 5 yılda bir psikoteknik dokümanınızı yenilemeniz gerekiyor:
Psikoteknik dokümanı ehliyet üzere bir kere alıp ömür uzunluğu sahip olacağınız bir doküman değil, her 5 yılda bir yenilenmesi gerekiyor. Yenileme süreci için tıpkı birinci sefer alımda olduğu üzere Vilayet Sıhhat Müdürlüğü tarafından yetkilendirilen kuruma giderek gerekli testlere katılmanız gerekiyor. Yenileme süreci için ödeyeceğiniz fiyat, o yıl Vilayet Sıhhat Müdürlüğü tarafından belirlenecektir.
Psikoteknik evrakı olmayanlara cezai süreç uygulanır:
Psikoteknik dokümanı sahibi olması mecburî tutulan ticari araç şoförleri bu dokümana sahip olmadan trafiği çıkarlarsa ya da sahip oldukları dokümanın geçerlilik müddeti olan 5 yıl dolduysa 3 bin 584 TL cezai süreç uygulanır. Cezai süreç fiyatında dönemsel değişiklikler olabilir.
Psikoteknik dokümanınıza e-Devlet üzerinden ulaşabilirsiniz:
- Adım #1: Buradaki ilişki üzerinden e-Devlet internet sitesini açın.
- Adım #2: e-Devlet hesap bilgilerinizle giriş yapın.
- Adım #3: e-İmzalı Psikoteknik Kıymetlendirme Raporları Sorgulama sayfasını açın.
- Adım #4: Psikoteknik evrakınızı burada görüntüleyebilirsiniz.
- Adım #5: İşlem tamam.
Psikoteknik dokümanınıza e-Devlet üzerinden ulaşmak için üstteki adımları izlemeniz kâfi. Psikoteknik evrakınızı matbu olarak yanınızda taşımak zorunda değilsiniz, zaten GBT sorgulaması sırasında da görülüyor. e-Devlet üzerinden alacağınız kopya da gerçek evrak olarak kabul edilir.
Ticari araç şoförlerinin sahip olması zarurî olan psikoteknik evrakı nedir, nasıl alınır, fiyatı ne kadar gibi merak edilen soruları yanıtladık. Psikoteknik evrakı hakkında en aktüel bilgileri almak için bulunduğunuz bölgede Vilayet Sıhhat Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş kurumlara ulaşabilirsiniz.