Uçaklar Gökyüzünde Neden Yavaş İlerliyormuş Üzere Görünür?

Aynı halde, uçak seyahati yaparken de uzaktaki nesneleri çok yavaş geçiyormuş üzere hissedebilirsiniz. 8.500-10.500 metre yükseklikteki, 900-1020 km/saat hızla giden ortalama yolcu uçakları, size yavaşmış üzere gelebilir.

Bu durumun sebebi, tamamen bizim algımızın sürece biçimiyle alakalı. Hatta literatürde bir ismi bile var.

Yakınımızdaki objeleri, “daha hızlı” hareket ediyormuş üzere algılarız.

Örneğin, otomobilde giderken yol kenarındaki ağaçları (yakındaki nesne) süratli, Güneş yahut Ay üzere uzaktaki nesneleri yavaş hareket ediyormuş üzere görürüz.

Oysa bir yolcu uçağı aslında bu görüntüde göründüğü üzere hayli süratli ilerliyor.

Bu durumun literatürdeki ismi ise “hareket paralaksı”.  Görüş alanınızı bir çerçeve olarak düşünün, bu çerçeve boyunca sabit bir süratle hareket eden objeler daha yakın olduklarında, daha uzak bir uzaklıkta olduklarından daha süratli hareket ediyorlarmış üzere algılanırlar.

İşte, bu duruma “hareket paralaksı” denir. Bu fenomen, hareket eden nesnenin kendisine nazaran yahut objeye nazaran hareket eden gözlemciye (arabada seyahat ederken uçağa bakan bize) göre geçerlidir. 

Görüş alanımızın yüzdesi, objenin hareket ettiği arayı de farklı algılamamıza neden olur.

Etkinin nedeni ise, objenin hareket ettiği aranın, bizim görüş alanımızın yüzdesine kıyasla hareket etmesiyle ilgilidir. Örneğin, üstteki görselde, 100 metre uzaklıktaki bir obje makul bir tarafta 20 metre hareket edebilir ve görüş alanının sırf %25’i boyunca hareket eder.

Ancak, yalnızca 40 metre uzaklıktaki bir objedeki 20 metrelik bir yer değiştirme, nesnenin görüş alanından büsbütün dışarı çıkmasına neden olur. 

Kısacası, hareket paralaksı sayesinde, uzaktaki bir uçağı olduğundan yavaş algılarız.

Böylece, bize yakın olan objelerin uzaktaki objelerden daha süratli hareket ediyormuş üzere algılarız. Bu arayı belirlemek için de görsel ipuçlarını baz alırız ve hareket paralaksı oluşmuş olur.